Frauduleus gedrag

Er hangt iets in de lucht. Bij de koffieautomaten zijn de gesprekken langer dan gewoonlijk. Regelmatig valt er een stilte als X of zijn secretaresse Els langskomt. X heeft als leidinggevende veel macht. Krijg hem niet tegen je, want dan weet hij je te vinden. Qua omzet doet hij het goed en dan wordt zijn intimiderende gedrag kennelijk door de vingers gezien. En dan doet Els in vertrouwen een beroep op de OR-voorzitter.

Zij vermoedt dat X zich al jarenlang van alles toe-eigent en dat hij er een eigen schaduwboekhouding op nahoudt. Op het eerste gezicht klopt het allemaal maar zijn declaraties zijn wel erg hoog en hij heeft opvallend veel ‘geheime’ afspraken met leveranciers die niet in de elektronische agenda mogen. Zwart geld onder de tafel misschien? Voor haar is hij goed en met haar verjaardag zelfs gul met cadeaus. Maar wat als straks blijkt dat hij de boel bedriegt? Had zij dan niet eerder iets moeten doen? En wat dan? Los daarvan lijkt er al het een en ander bekend. Als zij koffie gaat halen valt het gesprek stil. Ze slaapt er niet meer van.

Frauduleus gedrag komt helaas voor. Bij het bekend worden blijkt het vaak al jaren te spelen. Verschillende mensen vermoedden het wel, maar durfden niets te ondernemen. Want frauderen en intimiderend gedrag vallen vaak samen. En soms ook profiteert de omgeving van de ‘bescherming’ van de meest machtige. In zo’n cultuur wordt de ‘klokkenluider‘ al snel als verklikker weggezet. Dit durven te doorbreken vergt veel persoonlijke moed.

De OR ‘doet’ over het algemeen weinig op het terrein van gedrag. Begrijpelijk omdat het individuele kwesties betreft en/of het om arbeidsconflicten lijkt te gaan. Dat is niet het terrein van de OR. Maar de OR heeft wel degelijk een verantwoordelijkheid. Zoals de toezichthoudende rol op de Arbowet die de werkgever verplicht tot een beleid inzake gedrag. En waarschijnlijk vanaf deze zomer de wettelijke plicht voor 50+ bedrijven om een klokkenluidersbeleid te hebben. Werknemers moeten bovendien er op kunnen vertrouwen bij de OR terecht te kunnen.

Wat te doen?

• Inventariseer of uw organisatie beleid inzake gedrag kent en check of dit nog aan de actuele wettelijke eisen voldoet. En of het werkt. Weten mensen bijvoorbeeld de vertrouwenspersoon te vinden?
• Spreek de bestuurder aan op de plicht van preventief beleid waardoor mensen weten wat voor gedrag gewenst en ongewenst is. Dit houdt ook in dat leidinggevenden zowel qua eigen gedrag als het bespreken van het gedrag van anderen een voorbeeldfunctie vervullen.
• Wees zelf actief, bijvoorbeeld door bij vragenlijst RI&E vragen over gedrag op laten nemen, aan te geven dat OR ervaringen vertrouwelijk behandelt, het op de agenda plaatsen van het overleg met de bestuurder en deze zo alert houden op het belang van goed gedrag in de organisatie.