Or, werk nauw samen met de preventiemedewerker

(Update) Sinds de vernieuwing van de Arbowet heeft de ondernemingsraad instemmingsrecht op de persoon van de preventiemedewerker. Een hechte samenwerking tussen or en de preventiemedewerker is van groot belang, zegt Porto Franco. Het begrip ‘preventiemedewerker’ moet overigens ruim gedefinieerd worden.

Door Peter Passenier

Laatst werd veiligheidskundige en or-adviseur Porto Franco ingeschakeld bij een grote organisatie van zo’n 2500 medewerkers. ‘De ondernemingsraad wilde worden bijgepraat over de wijzigingen in de nieuwe Arbowet. Voor ons eerste gesprek heb ik die mensen gevraagd of ze mij wat documenten wilden sturen. Wat bleek? Ze hadden daar te maken met een groeiend ziekteverzuim. Bovendien had de or geen structureel contact met de preventiemedewerker.’

Alleen daarom is Franco al blij met de wijzigingen in de Arbowet. Het instemmingsrecht op de persoon van de preventiemedewerker is volgens Franco niet het enige positieve.

Een verplicht jaarlijks overleg

‘De nieuwe wet kent een verplicht jaarlijks overleg, namelijk tussen de ondernemingsraad, de bestuurder, de externe arbodienstverleners en de preventiemedewerker. Zo’n overleg is alleen maar zinvol als je van tevoren doelen formuleert.

Bijvoorbeeld: 20 procent minder arbeidsongevallen of een 15 procent lager ziekteverzuim. En een or kan die doelen het best formuleren in samenwerking met de preventiemedewerker. De wet drijft die twee dus in elkaars armen. Preventiemedewerker en or moeten veel meer gaan samenwerken, want ze vullen elkaar aan. De een beschikt over praktijkkennis, de ander over invloed.’

De preventiemedewerker trekt vaak aan het kortste eind

‘Stel, een productiebedrijf werkt met een verouderde machine en daardoor treden er gevaarlijke situaties op. En stel dat de preventiemedewerker pleit voor een nieuwe machine. Dan zie je in de praktijk vaak dat de bestuurder die nieuwe machine te duur vindt, en dat hij het risico wil wegnemen met persoonlijke beschermingsmiddelen.

Dat is niet in overeenstemming met de Arbowet. Die zegt dat je risico’s in eerste instantie moet aanpakken bij de bron – dus dat je die machine moet vervangen. Maar toch trekt de preventiemedewerker in zo’n discussie vaak aan het kortste eind.’

Werkt hij samen met de or, dan is de kans op succes groter

Tenminste, als deze preventiemedewerker verzuimt samen te werken met de or. Doet hij dat wél, dan is de kans op succes groter. ‘Die preventiemedewerker heeft de kennis,’ zegt Franco. ‘Hij is bezig met preventie, weet wat er binnen de organisatie aan de hand is, hij kent de wet – maar hij heeft weinig invloed.

Bij de or zie je vaak het omgekeerde. Die heeft wel de wettelijke instrumenten om de bestuurder van gedachten te laten veranderen. En dus is de samenwerking tussen die twee – ondernemingsraad en preventiemedewerker – essentieel.’

Ook de externe arbodienstverleners en de bestuurder

Een betere samenwerking tussen or en preventiemedewerker dus. Maar zoals gezegd: de wet gaat verder. Want bij dat jaarlijkse arbo-overleg zijn niet alleen de ondernemingsraad en de preventiemedewerker aanwezig, maar ook de externe arbodienstverleners en de bestuurder. Alweer vindt Franco dat een goede zaak. ‘Overleggen met elkaar aan de hand van de concrete situatie in je organisatie. Hoe wil je de preventieve taken inrichten?

Wat is je visie en je missie? Zet je in op voldoen aan de wet of wil je meer? Als alle drie de partijen hierover nadenken, als die partijen hierover met elkaar in gesprek gaan, dan kunnen ze veel meer bereiken. Zo houd je de regie in eigen hand.’

Definieer het begrip preventiemedewerker ruim

Let wel: de bestuurder is niet de enige die een visie moet formuleren. Ook de or moet keuzes maken. Want in dit artikel spraken we over ‘de preventiemedewerker’, maar volgens Franco moeten we dit begrip ruim definiëren.

‘Het woord ‘preventiemedewerker’ komt in de hele Arbowet niet voor. Die spreekt uitsluitend over ‘medewerkers met preventieve taken’. En ja, dat verschil kan belangrijk zijn. Want het gaat niet alleen om formele preventiemedewerkers, maar ook om bijvoorbeeld arbo-coördinatoren en ergocoaches.

En waarschijnlijk is dat niet alles. Stel, een organisatie heeft een medewerker in dienst bij de afdeling HR, en zij houdt zich onder andere bezig met het plan van aanpak van de RI&E. Of met het vertalen van de strategie op het gebied van preventie naar beleid.

Dan is zij dus ook een medewerker met preventietaken. Als zij ooit wordt vervangen, dan heeft de or dus instemmingsrecht op die opvolger. En let op, dan geldt dat niet alleen voor die taken, maar ook voor de persoon.’

In grote organisaties gaat het al snel over tientallen medewerkers

Dus moeten de or en de bestuurder hierop anticiperen. ‘In grote organisaties gaat het al snel over tientallen medewerkers,’ zegt Franco. ‘Wil je daar echt instemmingsrecht op hebben? Dan krijg je daar een complete dagtaak aan. Dus moet je een visie formuleren, dus moet je keuzes maken.

• Download gratis de whitepaper De vernieuwde Arbowet

Lees ook:

• Arbowet-checklist voor de ondernemingsraad
• Waarom arbo-succes vaak uitblijft, en hoe het beter kan
• Naleving arboregels bij veel bedrijven niet op orde