Leiderschap

Op veel plekken in de wereld ontstaat leiderschap op een natuurlijke manier. In onze westerse cultuur wordt vooral aangeleerd hoe we goede leiders kunnen worden. Vaak met als resultaat Lijders – met die lange ij dus.

We kunnen nog veel leren van de Afrikaanse manier van denken over leiderschap. Kijk naar herders, zegt de Afrikaanse filosoof Yacouba Konate. ‘Wanneer je een herder met een kudde koeien of schapen ziet lopen, valt direct op waarom. Een goede herder loopt altijd achteraan de kudde, nooit vooraan.’

Leiders zouden hier een goed voorbeeld aan kunnen nemen. Hoe kun je een groep leiden als je die niet eens kunt zien! Een wijs leider zet zichzelf nooit op de eerste plek.

Een wijs leider zet zichzelf nooit op de eerste plek

Kennis wordt in Afrika vooral mondeling overgebracht. Door middel van verhalen en mythen. Wat is nu precies de mythe van de herder? Dit gaat volgens Konate terug naar de schepping. God creëerde eerst de dieren en toen de mens. Op een dag beklaagden de koeien zich bij God. ‘Wij zorgen ervoor dat alle mensen te eten hebben.  Dag in dag uit ploegen wij het land en laten we ons melken. Maar er is niemand die ons een keer verzorgt.’

God begreep het en schiep daarom de herder. ‘De herder is dus speciaal voor de dieren gecreëerd en niet andersom’, zegt Konate. ‘Hij leidt de dieren maar staat tegelijkertijd volledig in dienst van hen. Dat is de belangrijkste kwaliteit van iedere leider.’

Leiderschap moet in dienst staan van het volk, met kennis over het volk. Niet alleen naar het grotere geheel kijken maar ook naar elk individu erachter.

Wat kunnen we hier nu van leren, bijvoorbeeld voor een ondernemingsraad? Een voorzitter, maar ook het team als geheel, moet weten hoe belangrijk menselijke kwaliteiten zijn bij leiderschap. Een herder weet wie er bij de kudde hoort, weet hoe het met ze gaat en geeft wat er nodig is op het moment dat het gewenst is.

Dit maakt van hem of haar een mens met kennis, een wijs mens en een goede leider. Een goede voorzitter weet dit ook in te zetten in de ondernemingsraad. Hij zet de juiste mensen in op het juiste moment met de juiste onderwerpen. Zodat inhoud, proces en procedure in elkaar vloeien en de or veel meer is dan de som der delen.

Nu is een voorzitter van de or al geen hiërarchisch aangesteld persoon en in die zin is het al makkelijker om op deze manier kennis en kunde in te zetten. Vooral samen en met elkaar. Dan kan de or zijn wat in wezen artikel 2 van de WOR zegt: besluiten van de directie beter maken!
Veel plezier met het inzetten van westers leiderschap met een vleugje Afrika!

Arend Compagner is senior trainer-adviseur bij Odyssee MZ.  acompagner@odyssee-groep.nl.

Cursus dagelijks bestuur voor de or

De or-voorzitter vormt samen met de secretaris het management van de or, maar er is geen hiërarchie. Leer hoe je je functie als voorzitter tot een succes kan maken met de Cursus dagelijks bestuur voor de or.