Het nieuwe pensioenstelsel: de maatregelen op een rij

Met het akkoord van het FNV-ledenparlement voor de pensioenafspraken kunnen de pensioenfondsen tussen 2022 en 2026 overgaan naar het nieuwe pensioenstelsel. De komende twee jaren staan eerst nog in het teken van het wetgevingsproces. Wat betekenen de afspraken voor werknemers? Een overzicht van de maatregelen voor het nieuwe pensioen en de AOW-leeftijd.

Pensioenrekening met ‘rendementsverwachting’

Werknemers krijgen in het nieuwe pensioenstelsel een eigen pensioenrekening bij hun pensioenfonds. De vaste pensioenpremie, betaald door werkgever en werknemer, wordt volgens gemaakte afspraken collectief belegd. Via de rekening is na verloop van tijd inzichtelijk wat het verwachte rendement van de beleggingen zal zijn; er kan niet meer een vaste pensioenuitkering worden beloofd.

• • Tip: Wil je alles weten over de uitwerking van het pensioenakkoord, de laatste wetgeving en de rol van de ondernemingsraad bij pensioenen? Boek de eendaagse training Or & pensioenen op 10 september 2020 van pensioenexpert Jaap Harmsen.

Pensioen meer onder invloed van economie

In het nieuwe pensioenstelsel komen rekenrente en dekkingsgraden niet meer voor; de pensioenen en pensioenuitkeringen zullen meer onder invloed staan van het wel en wee van de economie. Als de economie de wind mee heeft, groeit ook het verwachte pensioen. Ook gepensioneerden profiteren daarvan. Maar pensioenen worden lager als het economisch slechter gaat.

Pensioenfondsen stellen een ‘solidariteitsfonds’ in dat maximaal 15% van het totaal belegde vermogen mag omvatten. Dit fonds geldt als buffer dat nadelige beleggingsresultaten in een bepaalde mate kan opvangen. Voor de mensen die dichter bij de pensioendatum komen geldt dat de schommelingen in het pensioen kleiner zullen zijn.

Nieuwe pensioenregels gaan in vanaf januari 2022

Naar verwachting gaan de nieuwe regels voor het pensioen in vanaf 1 januari 2022; de eerstkomende twee jaar zullen in het teken staan van het proces van wetgeving. Daarna moeten de pensioenfondsen een transitieplan indienen waarin onder meer staat hoe de eerder opgebouwde rechten van deelnemers worden omgezet naar het nieuwe stelsel, en hoe eventuele nadelige gevolgen voor bepaalde groepen worden gecompenseerd. Het is de bedoeling dat pensioenfondsen uiterlijk op 1 januari 2026 de overstap maken.

Pas nadat de plannen aan toezichthouder DNB zijn voorgelegd, kunnen de pensioendeelnemers worden geïnformeerd over de individuele uitkomsten van de overstap. Zij krijgen dan te horen wat hun pensioen zou bedragen volgens het oude stelsel en wat het wordt onder het nieuwe. Dat gebeurt naar verwachting pas in 2024.

• • Lees ook: Gevolgen pensioenakkoord blijven nog lang onbekend

Compensatie voor middengroep

Voor mensen die zich middenin hun loopbaan bevinden is de overgang naar het nieuwe pensioenstelsel nadelig. Deze groep van 45+ komt als geheel tientallen miljarden euro ’s tekort en moet daarvoor volgens de afspraken in het pensioenakkoord gecompenseerd worden. De precieze wijze waarop dat moet gebeuren is nog onderwerp van discussie.

Eerder stoppen, zware beroepen

In de komende jaren hebben werkgevers en werknemers de gelegenheid om afspraken te maken over vervroegd pensioen voor mensen met zware beroepen. De bedoeling is dat werkgever en werknemers samen bepalen om welke beroepen het gaat. Sectoren kunnen subsidie aanvragen voor duurzame inzetbaarheid en voor eerder uittreden.

Volgens het pensioenakkoord moeten mensen met zware beroepen zelf meer invloed hebben op de wijze waarop ze het laatste deel van hun loopbaan inrichten. Zo kunnen ze eerder stoppen met werken, is er een mogelijkheid voor deeltijdpensioen en arbeidsduurverkorting en kan het pensioen eerder ingaan.

Uitkering voor vervroegd pensioen

Werkgevers mogen in het nieuwe pensioenstelsel bij vervroegd pensioen maximaal 3 jaar vóór de AOW-leeftijd een uitkering aanbieden. Voor uitkeringen tot ongeveer € 19.000 per jaar hoeft geen heffing in het kader van de Regeling Vervroegde Uittreding (RVU) te worden betaald. Dit bedrag komt overeen met de netto AOW. In aanvulling op de uitkering kan een deel van het ouderdomspensioen worden uitgekeerd.

Eenmalig bedrag opnemen op pensioendatum

Vanaf 1 januari 2022 mogen deelnemers eenmalig een bedrag opnemen. Dat gaat uiteraard ten koste van de resterende pensioenuitkering. De volgende voorwaarden gelden:

• • De hoogte van het bedrag is maximaal 10% van het ouderdomspensioen;
  • Het bedrag kan alleen op de pensioendatum worden opgenomen;
  • Stapelen met hoog-laagpensioen kan niet;
  • Na de eenmalige opname moet de resterende pensioenuitkering boven de afkoopgrens van kleine pensioenen liggen.

Voor sommige deelnemers kan een eenmalig bedrag uit het pensioenvermogen aantrekkelijker zijn vlak na pensionering, dan een hogere uitkering in de jaren daarna. Bijvoorbeeld om een hypotheek af te lossen.

De AOW-leeftijd gaat minder snel omhoog

De AOW-leeftijd blijft in 2020 en 2021 66 jaar en 4 maanden. In 2022 stijgt de AOW-leeftijd met 3 maanden en komt in 2024 uit op 67 jaar.
Daarna zal de AOW-leeftijd niet met 1 jaar stijgen per jaar dat we langer leven, maar met 8 maanden. De AOW-leeftijd blijft dus gekoppeld aan de levensverwachting, maar in minder sterke mate. De wet die het minder snel stijgen van de AOW-leeftijd regelt geldt sinds 1 januari 2020.

Lees ook:

• Het jong van Koolmees: de uitwerking van het pensioenakkoord
• Gevolgen pensioenakkoord blijven nog lang onbekend
• ‘Pensioendeal dupeert deelnemers bedrijfstakpensioenfondsen’