Als thuiswerken dan toch blijvend is

(update met Handreiking Thuiswerken en adviezen van de SER) Van elke tien mensen die nu thuiswerkt, willen 7 dat ook na de coronacrisis blijven doen. Dus is het maar goed dat een van elke 3 bedrijfsorganisaties een vergoeding voor thuiswerken overweegt. Maar wat zijn de mogelijkheden? En wat zegt de wet?

Eerst een minder gunstig onderzoeksfeit voor thuiswerkfanaten: bijna de helft (48%) van de HRM’ers geeft aan dat zij nu geen thuiswerkvergoeding uitkeren en dit ook niet gaan doen. Van de overgebleven helft geeft ook weer de helft een bijdrage per maand. Die varieert tussen 150 en 500 euro; 35 procent van de thuiswerkers met vergoeding krijgt tussen 250 en 500 euro. En 23 procent ontvangt 151 tot 250 euro van de werkgever. Ook ongeveer een kwart krijgt spullen van de baas: een laptop of monitor. Met bureaustoelen zijn werkgevers iets zuiniger. Die krijgt 17 procent van zijn werkgever.

Dan het betere nieuws: de onbelaste reiskostenvergoeding gebruiken als thuiswerkvergoeding is langer mogelijk. Dat kan nu tot 1 april 2021. Voorwaarde is dat het recht op de vaste vergoeding vaststond op uiterlijk 12 maart 2020. En de vergoeding moet zijn gebaseerd op het (reis)patroon van de vaste vergoeding.

• Tip! Seksuele intimidatie, agressie en geweld, werkdruk en pesten. Het leidt tot psychosociale arbeidsbelasting (PSA) en minder (of helemaal geen) plezier in je werk. Tijdens de studiedag Werkdruk/werkstress en de rol van de OR op 16 maart 2021 krijg je van Geraldo Kumeling tips hoe de or optimale invloed kan uitoefenen op het beleid en een actieve bijdrage kan leveren aan het reduceren van werkdruk en werkstress.

Werken waar je wil

Voor de liefhebbers van thuiswerken is er mogelijk nog beter nieuws op komst. De Kamerleden Van Weyenberg van D66 en Smeulders van GroenLinks willen werknemers meer mogelijkheden geven om thuis te werken. Ze hebben het ‘Wetsvoorstel werken waar je wil’ opgesteld. De Kamerleden willen de wet, in verband met de coronacrisis, met spoed indienen bij de Tweede Kamer. Van Weyenberg weet dat lang niet iedereen thuiswerken prettig vindt. ‘Sommigen zijn er heel erg klaar mee. Maar het is in deze omstandigheden vooral veilig.’

De initiatiefnemers vinden dat een werkgever verzoeken om te werken op een andere plek nu te gemakkelijk kan afwijzen op bijna elke grond. Zij willen dat afwijzen alleen nog kan als er zwaarwegende bedrijfs- of dienstbelangen tegen zijn. Ook vinden Van Weyenberg en Smeulders dat teveel bedrijven hun werknemers weer naar kantoor laten komen. Dat baart veel Kamerleden zorgen. En daarom nam het parlement een motie aan die sluiting van een bedrijfspand mogelijk maakt, als de bron van een besmetting daarnaar is te herleiden.

Het wetsvoorstel van GroenLinks is bedoeld als aanpassing op de Wet Flexibel Werken WFW. Volgens deze WFW mag een werknemer nu vragen om andere werktijden, korter of langer werken en ook om werken op een andere plek. CDA en VVD hebben eerder al aangegeven niet veel te zien in de voorgestelde aanscherping.

Ontwikkel een thuiswerkbeleid

Bijna de helft van de organisaties (48%) heeft volgens onderzoek van Xpert HR geen beleid voor thuiswerken. Van de andere helft heeft 15 procent altijd zo’n beleid gehad; en 27 procent heeft het thuiswerkbeleid aangescherpt door de coronacrisis. In een thuiswerkbeleid is meestal vastgelegd wie mag thuiswerken, wanneer en hoe lang en wie wat betaalt en onderhoudt.

Veel thuiswerkplekken zijn nu provisorisch ingericht.

CNV-voorzitter Piet Fortuin hekelt de helft van de organisaties die geen beleid hebben voor thuiswerkers. Want 4 op elke 10 thuiswerkers heeft nu meer fysieke klachten en 44 procent beschikt niet over een arbo-verantwoorde werkplek. ‘Veel thuiswerkplekken zijn nu provisorisch ingericht met de laptop op de keukentafel, een slechte bureaustoel, geen goede werkhouding en muisarmen.

Volgens onderzoekers van TU Delft en TU Eindhoven zijn de gezondheidsklachten van thuiswerkers niet alleen fysiek. Bijna een kwart (24%) van de mensen die verplicht thuiswerken ervaart een zwaardere werkdruk en heeft het gevoel nooit vrij te zijn. Van de mensen die door de coronacrisis minder werk hebben, voelt bijna een derde (27%) zich niet nuttig. Maar deze onderzoekers hebben ook geconstateerd dat ruim driekwart (78%) van de thuiswerkers enthousiast blijft over deze werkvorm.

Hoger risico op uitval

‘Werkgevers lopen momenteel achter de feiten aan: vrijwel niemand ontwikkelt momenteel een structureel thuiswerkbeleid. Hoog tijd dat ze daar nu snel aan gaan werken want thuiswerken heeft de toekomst, blijkt uit ons onderzoek,’ aldus Fortuin. ‘Als we op deze weg doorgaan, lopen we een verhoogd risico op uitval door slechte thuiswerkplekken. Tijd dat werkgevers zo snel mogelijk met een langetermijnbeleid op thuiswerken komen,’ stelt Fortuin.

• Tip! Als de bestuurder voor de werknemers een regeling voor thuiswerken inricht, dan heeft de ondernemingsraad instemmingsrecht. Lees er alles over in de Kennisbank OR in de Praktijk. Probeer het een maand voor maar 10 euro.

Thuiswerkvisie

Fortuin wil dat het kabinet een thuiswerkvisie opstelt. Met daarin fiscale voordelen voor thuiswerkmiddelen, inclusief de mogelijkheid om eenmaal een thuiswerkcoach in te huren. Dat is iemand die thuis de werkplek doorlicht, inventariseert wat er nodig is aan extra middelen en de thuiswerker adviseert over de beste werkhouding. Misschien een goed idee als het bedrijf zelf aan de slag gaat met opstellen van een thuiswerkbeleid?

Niet thuiswerken geen overtreding

De Inspectie SZW merkt op dat een werkgever die zijn mensen niet laat thuiswerken niet in overtreding is. Maar de Inspectie zal, waar nodig met andere toezichthouders, meldingen over niet naleven van het dringende advies om thuis te werken opvolgen ‘met een zo breed mogelijk palet aan interventies’, aldus de tussenrapportage. Direct boetes opleggen, waar het CNV voor heeft gepleit is niet waar de Inspectie voor kiest.

Handreiking thuiswerken

De Inspectie wil hiervoor de criteria gebruiken uit de Handreiking: Algemene criteria thuiswerken. Deze Handreiking bevat een beschrijving van allerlei mogelijke situaties rond thuiswerken. Het ministerie van SZW wil dat een werkgever die, in overleg met de ondernemingsraad of pvt vergelijkt met het bestaande bedrijfsbeleid in de onderneming. En indien nodig aanpassingen doet. De Denktank Coronacrisis van de SER heeft 5 adviezen opgesteld waarmee bedrijven beleid vorm kunnen geven om uit de coronacrisis te komen.

Het ‘Waarjewerkt-budget’

Werkgevers pleiten voor aanpassing van de huidige vergoedingsregelingen voor woon-werkverkeer. Ook willen ze thuiswerkvergoedingen belastingvrij kunnen verstrekken. AWVN adviseert werkgevers die reiskosten en/of thuiswerkkosten willen vergoeden om een ‘waarjewerkt-budget’ in te voeren. Daaruit kan de werkgever per werknemer vergoeden wat nodig is om goed te kunnen werken: de ene werknemer krijgt een vergoeding voor reiskosten tussen woning en werk, de ander een vergoeding voor thuiswerken. Fiscaal zou de overheid dat moeten ondersteunen met een gerichte vrijstelling. Compensatie voor de kosten van thuiswerken is ook steeds vaker opgenomen in cao’s.

Lees ook:

• Vaak onveilig werken door corona
• Steeds vaker een thuiswerkvergoeding
• Duurzaam thuiswerken is echt topsport