Medezeggenschap tijdens een lockdown: hoe gaat dat?

Welke gevolgen heeft de coronacrisis voor de ondernemingsraad? Volgens Carin Benders van de Inspectie SZW moet de or zich een aantal vragen stellen. Hoe staat het bij voorbeeld met de RI&E? Is die nog actueel? En misschien net zo belangrijk: hoe houd je in deze tijden contact met de achterban?

Twee keer per week krijgen medewerkers van de Inspectie SZW een telefoontje, van een collega. Niet voor een dringende vraag over het werk, maar gewoon uit belangstelling: hoe gaat het met je? En die medewerkers zelf doen hetzelfde: twee keer per week checken ze het schema om te kijken wie ze die dag moeten bellen. Een initiatief van hun werkgever.

• Tip!  Wat wijst op een aanstaande reorganisatie? Wat heeft de or te zeggen over loonsteun en andere crisissubsidies? Laat je in één dag bijpraten: de Or Wetgeving & Actualiteitendag op 25 maart 2021! Bekijk nu het programma en profiteer van de vroegboekkorting.

Carin Benders, projectleider bij Inspectie SZW, is hier erg enthousiast over. ‘Tijdens zo’n lockdown zijn er altijd medewerkers die alleen thuis zitten, of die met drie kinderen zijn opgesloten in een klein appartement. Zulke mensen kun je een hart onder de riem steken. Bijkomend voordeel: je praat nog eens met collega’s die je anders nauwelijks spreekt. Ik denk dat ondernemingsraden dit ook bij andere organisaties zouden moeten aanmoedigen.’

Coronaprotocol zaak van de or?

Het is een van Benders specialiteiten: de rol van de ondernemingsraad tijdens deze coronacrisis. Zij verzorgt de presentatie ‘Corona-protocollen en de or’ tijdens de Landelijke WGWM-dagen. Want het is zeker aan de ondernemingsraad om daar afspraken te maken. ‘Sinds maart 2020 is er overduidelijk sprake van een veranderende situatie: werknemers lopen nu een extra risico: besmet raken met het COVID-19 virus. En dus is het aan de ondernemingsraad om de vinger aan de pols te houden: is de RI&E nog actueel?’

Werkgever verantwoordelijk voor inrichten thuiswerkplek

Momenteel is dat extra ingewikkeld, want de RI&E moet nu ook aandacht besteden aan de thuiswerkplek. ‘Het beleid van de overheid is heel duidelijk’, zegt Benders. ‘Iedereen werkt in principe thuis. En  dus moet de werkgever ervoor zorgen dat de medewerkers daar ook veilig en gezond kunnen werken. Dat betekent bijvoorbeeld het bureau op de werklocatie zo nodig wordt overgebracht naar het huisadres van de werknemer, op kosten van de werkgever. Of, een andere mogelijkheid, de werkgever laat zijn mensen zelf een ergonomische stoel en een beeldscherm bestellen, en geeft ze de mogelijkheid om de kosten te declareren.’

En wat als je niet kunt thuiswerken?

Maar heel soms is thuiswerken gewoon onmogelijk. ‘Mijn broer is monteur’, vertelt Benders. ‘Die onderhoudt machines van 500 kg, en die neem je niet zomaar mee naar huis. En wat dacht je van mijn collega-arbeidsinspecteurs? Die kunnen een inspectie vaak niet digitaal afhandelen. Ten slotte kan ik me ook voorstellen dat er een uitzondering wordt gemaakt voor sommige heel specifieke vergaderingen, bijvoorbeeld als mensen besluiten moeten nemen over buitengewoon vertrouwelijke zaken. In al die gevallen moet de werkgever goed bedenken hoe hij zijn mensen tegen het coronavirus beschermt. En dus moet de RI&E worden geactualiseerd. De ondernemingsraad moet erop toezien dat dit daadwerkelijk gebeurt.’

Werkgever heeft niets te maken met Rutte?

En Benders weet het uit ervaring, soms moet een or zich voorbereiden op een confrontatie. ‘Van een van mijn vriendinnen hoorde ik een treurig verhaal. In maart had ze wekenlang thuis gewerkt, en dat was allemaal uitstekend verlopen. Maar nu roept de werkgever opeens dat iedereen weer terug moet naar kantoor. Die verhalen hoor je vaker: werkgevers die roepen dat ze niets te maken hebben met wat Rutte adviseert. En als werknemers toch thuis willen werken, wordt er gedreigd met ontslag. In zo’n geval moet je daar als or echt met de bestuurder over in gesprek gaan. En als dat niet helpt? Dan kun je eventueel de vakbond inschakelen, of natuurlijk de Inspectie SZW. Bedenk wel: dat kan altijd anoniem.’

Werkgever moet ook letten op het welzijn

Terug naar het verhaal waarmee we begonnen, de telefoongesprekken. Want ook die passen volgens haar naadloos in een goed coronabeleid. ‘De werkgever moet niet alleen zorgen voor een veilige en gezonde thuiswerkplek, hij moet ook de vinger aan de pols houden. Heeft de werknemer inderdaad alles op de goede manier geïnstalleerd? Je kunt bijvoorbeeld aan die werknemer vragen of die een foto van de werkplek wil mailen.’

Maar tegelijkertijd is het ook aan de werkgever om oog te hebben voor het welzijn. ‘Zijn er medewerkers die thuis psychisch kapot gaan, die dagenlang met niemand kunnen praten, die misschien slachtoffer worden van agressie en geweld of die geen verantwoorde arbowerkplek thuis kunnen realiseren? Bij ons gaat het om zo’n 2% van het personeelsbestand, en die mensen mogen bij wijze van uitzondering toch werken op locatie. Het zijn allemaal zaken die de or met de werkgever moet bespreken: het zijn allemaal zaken die horen bij een goed coronabeleid.’