Dit is echt pro-actieve medezeggenschap

De or bij netbeheerder Stedin praat mee over de energietransitie en de inzetbaarheid van werknemers. Strategisch meedenken doet de or ook met de rvc.

‘Ik geloof sterk in de or als balancerende tegenmacht in een organisatie,’ zegt Alco de Lange, or-voorzitter van energienetbeheerder Stedin. ‘Een or die een krachtige stem kan geven aan de belangen van gemotiveerde medewerkers en durft te zeggen dat iets socialer kan. Als dat mogelijk een botsing met de bestuurder oplevert, dan moet dat maar. Cruciaal is dat de or zich professioneel opstelt, deskundigheid uitstraalt en oog heeft voor het bedrijf op de langere termijn. Wanneer de or dat in huis heeft, dan kan de invloed op bestuurder en commissarissen groot zijn en de samenwerking zeer constructief.’

• Tip! Het zijn unieke tijden. Nooit eerder werd de economie in korte tijd zo hard getroffen door iets onvoorziens. Reorganisaties zijn op handen. Goed dus om als or-lid je bedrijfskundige kennis toekomstbestendiger te maken. Dat kan in één dag, met de opleiding Bedrijfskunde voor de OR in 1 dag op 28 september 2021. Bekijk het programma en schrijf je in!

Driehoek 3D Trofee

Alco de Lange, sinds 2019 voorzitter van de or bij Stedin (een grote beheerder van infrastructuur voor de energievoorziening), spreekt uit ervaring over wat nodig is om resultaatgericht medezeggenschap te beoefenen. Dat ontging ook de jury van de Driehoek 3D Trofee 2020/2021 niet. Die beloonde Stedin hierbij voor de ‘effectieve laagdrempelige structuur’ waarin or, bestuurder en raad van commissarissen (rvc) elkaar consulteren.

Benen op tafel

‘Strategisch meedenken, zoals over de energietransitie naar een samenleving zonder aardgas, over duurzame inzetbaarheid van medewerkers en over goed leiderschap. Dat zijn drie speerpunten voor onze medezeggenschap,’ vertelt De Lange. Twee keer per jaar is een lid van de rvc aanwezig bij de maandelijkse or-overlegvergadering. En tweemaal per jaar is er een ‘drie-raden-overleg’ met or, bestuurder en rvc. ‘De or durft zijn rol te pakken,’ signaleert rvc-lid Van Well.

Dat levert een kwalitatief beter besluit op

De Lange: ‘Daarnaast hebben or, bestuurder en de hrm-directeur elke twee weken een ‘benen op tafel-sessie’ over actuele zaken. Zoals veilig werken in coronatijd, of wijzigingen in de organisatie met eventueel adviesrecht. De or reageert ook op plannen en ontwikkelingen, bijvoorbeeld: ‘Let op, daar gaat het te snel.’, of: ‘Daar zijn zorgen over.’ Deze or is transparant over zijn doelen en onderbouwt dat met argumenten. Eerst ergens goed over nadenken, inventariseren welke informatie je nog mist en dan handelen. Dat levert een kwalitatief beter besluit op.’

NOR-leden

Na de splitsing in 2017 van energiebedrijf Eneco is de organisatie verzelfstandigd. Voor de eerste or meldden zich liefst 51 kandidaten voor 19 zetels. Bijzonder is dat in de or-commissies ook niet-or leden zitten: netwerk-or-leden ofwel NOR-leden.

‘De NOR-leden zijn onmisbaar als voelsprieten en vooruitgeschoven posten van de werkvloer. Dertig werknemers zijn nu NOR-lid. Zij zien loopbaankansen of willen graag meedenken over de gang van zaken in hun bedrijfsonderdeel. NOR-leden overleggen elke vijf weken met hun directeur en genieten ook de bescherming van de WOR. Daarnaast reikt de or jaarlijks een onderscheiding uit aan een medewerker of team dat sociale veiligheid heeft bevorderd.’

Dashboard

Innovatief voor de medezeggenschap bij Stedin is ook het digitale dashboard: een soort kompas in Excel-bestand. Dat biedt de betrokkenen bij de medezeggenschap een vers beeld van overlegdata, commissies, portefeuilleverdeling, inhoudelijke planning en de doorlooptijd van advies- en instemmingsaanvragen.

Dit voorkomt misverstanden en scheelt enorm veel tijd

Alco de Lange: ‘Het dashboard bevat criteria om te beoordelen of een onderwerp advies- of instemmingsplichtig is. De overlegbestuurder weet dan vooraf met welke punten hij een advies- of instemmingsaanvraag moet onderbouwen. Dit model voorkomt misverstanden en scheelt enorm veel tijd. De or hoeft alleen nog inhoudelijk in te gaan op een voorgenomen besluit. Het dashboard bevat bovendien een juridisch kader met uitspraken van de Ondernemingskamer. Dit biedt een handvat bij geschillen. Doel is een vlot lopend overlegproces en minimale stroperigheid.’

Mobiliteitscentrum

Duurzame inzetbaarheid vormt een belangrijk aandachtspunt voor de or in het strategisch personeelsbeleid van Stedin. ‘De sector,’ legt De Lange uit, ‘heeft veel vraag naar technisch personeel. Tegelijk is er veel digitalisering, waardoor handmatige, repeterende functies verdwijnen. Or en hrm blikken samen vooruit naar welk type medewerkers over een paar jaar nodig zijn voor de energietransitie.’

Boventallige medewerkers en mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt probeert Stedin via een eigen mobiliteitscentrum intern aan vervangend werk te helpen. De Lange: ‘Onze stelling is: laat eerst zoveel mogelijk je eigen mensen aan bod komen voordat je besluit functies met mensen van buiten op te vullen. Denk aan stages, zodat iemand van wie de functie straks vervalt, nu al kan groeien in een toekomstige functie.’

Vertrouwenspersonen

Op voordracht van de or wil Stedin ook onafhankelijke vertrouwenspersonen aanstellen bij wie werknemers terecht kunnen met klachten over een motivatiegesprek, een functiebeoordeling, of discutabel gedrag van een leidinggevende.

Kloof in communicatie overbruggen

‘Vooral de monteurs vinden het moeilijk daar iets aan te doen. Ze ervaren drempels om hun ei kwijt te kunnen. Hr wordt vaak gezien als verlengstuk van het management. Met voldoende neutrale vertrouwenspersonen verwachten we die kloof in communicatie te overbruggen. De or bekijkt ook kritisch op welke gegevens een leidinggevende een medewerker aanstuurt. Moet hij zien waar een monteur de hele dag mee bezig is?’

Uitbreiding or bij overname

Op 1 januari 2022 neemt Stedin de Delta Netwerk Groep (DNWG) uit Zeeland over. Op initiatief van de or van Stedin zijn in 2020 al drie or-leden van DNWG toegevoegd aan de Stedin-or. De Lange: ‘We moeten voorkomen dat in Stedin twee culturen ontstaan en DNWG-werknemers het gevoel krijgen dat hun belangen ondersneeuwen. We moeten arbeidsvoorwaarden harmoniseren en daarbij is de or onmisbaar.’