‘Vaccinatieplicht kan niet in Nederland’

Bedrijven mogen werknemers in Nederland niet verplichten om gevaccineerd te zijn voordat ze mogen verschijnen op de werkvloer. Zo denken bijna alle arbeidsjuristen over de aangekondigde vaccinatieplicht bij enkele grote Amerikaanse techbedrijven, waaronder Facebook en Google. Ook de sociale partners en het kabinet vinden een vaccinatieplicht nu niet aan de orde in ons land.

Google en Facebook stellen vaccinatie tegen Covid-19 verplicht voor werknemers op hun Amerikaanse vestigingen. Steeds meer Amerikaanse bedrijven eisen dit van hun personeel, waaronder zakenbank Morgan Stanley, warenhuis Saks Fifth Avenue en het dagblad The Washington Post.

• Tip! Werkdruk en werkstress ontstaan meestal door psychosociale arbeidsbelasting (PSA). Samen met minder werkplezier en hogere werkdruk kan dat leiden tot een burn-out. De or heeft instemmingsrecht op diverse beleidsonderwerpen die PSA en verzuim kunnen voorkomen of verminderen. Net zoals op integriteitskwesties. Tijdens de studiedag Werkdruk/werkstress en de rol van de OR op 21 september leer je er alles over.

‘Gevolgen nog niet bekend’

Bij Google geldt de vaccinatieplicht vanaf augustus voor werknemers van de Amerikaanse vestigingen. Die verplichting zou in de herfstmaanden worden uitgebreid naar de vestigingen in andere landen van Google. Mits er genoeg vaccinaties beschikbaar zijn en de lokale wetgeving een vaccinatieplicht toestaat. Google Nederland laat weten dat het nog te vroeg is om te zeggen wat voor gevolgen het nieuwe beleid heeft voor medewerkers van het bedrijf hier.

• Lees ook: Moet je je straks verplicht laten vaccineren tegen corona?

Vakbonden FNV en CNV en werkgeverskoepel VNO-NCW weten dat wel. Ze stellen dat Google in Nederland onder het Nederlandse recht valt en dus de bestaande wetgeving van toepassing is. ‘De regering zou een spoedwet hiervoor kunnen aannemen, maar premier Mark Rutte en minister Hugo de Jonge hebben al gezegd dat ze vaccinaties niet verplichten’, zegt een woordvoerster van FNV.

Diverse wetsartikelen tegen vaccinatieplicht

Volgens vakbonden en werkgeversorganisaties stelt artikel 11 van de grondwet dat iedereen zelf mag bepalen wat er met zijn lichaam gebeurt. Zo mogen werkgevers hun werknemers niet verplichten tot vaccinatie en ook niet dwingen tot testen op het coronavirus. Arbeidsrechtadvocaat Pieter de Ruiter van Pallas Advocaten voegt daar op PW. nog aan toe dat een vaccinatieplicht inbreuk maakt op artikel 8 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens. Volgens De Ruiter gaat het dan om het recht op een privéleven en met name om lichamelijke integriteit.

• Lees ook: Wat de or moet weten over vaccineren tegen covid

‘Op het moment dat je als werkgever inbreuk wilt maken op zo’n grondrecht, dan moet dat een wettelijke grondslag hebben. Die wettelijke grondslag is er (nog) niet voor verplichte vaccinaties.’ Toch zijn er ook arbeidsrechtadvocaten te vinden die wel mogelijkheden zien voor een vaccinatieplicht, ook in Nederland. Juist op grond van Europese privacyregels. Zoals Katja van Kranenburg uitlegt in het FD. Ze vindt dat we een debat moeten kunnen voeren over de vaccinatieplicht in een volwassen democratie. Op zijn minst over een tijdelijke verplichting op grond van de arbowet, voor beroepen met veel risico op besmetting en overdracht. Anders zouden werkgevers claims kunnen verwachten van letselschadeadvocaten.

Storm in glas water?

VNO-NCW vindt de ophef over een verplichte vaccinatie om terug te mogen naar de zaak wat overdreven. De belangenvereniging van werkgevers zegt dat de discussie rondom verplicht vaccineren van werknemers niet of nauwelijks speelt bij de eigen achterban. ‘Anders dan in de Verenigde Staten kennen we in Nederland een zeer hoge vaccinatiebereidheid.’ Ook bij de achterban van de bonden speelt de vaccinatiediscussie nagenoeg niet. Ook de politiek wijst op de hoge vaccinatiegraad in ons land als reden waarom een verplichting nu niet aan de orde is. ‘Maar in een pandemie kan je nooit iets 100 procent uitsluiten’, aldus premier Mark Rutte in het FD.