‘Harde kantjes van de WIA afschaven’

Een arbeidsongeschikte schilder die moet werken in een kinderdagverblijf. Mensen die tussen 15 en 35 procent zijn afgekeurd en maar moeten zien dat ze aan het werk komen. Het zijn enkele voorbeelden uit een witboek van FNV, CNV en VCP over de Wet Werk en Inkomen naar Arbeidsvermogen WIA.

CNV-bestuurder Jan Pieter Daems schetst de problemen met de uitvoering van de huidige WIA. ‘De huidige regelgeving gaat uit van theoretische modellen die niet aansluiten op de werkelijkheid. Teveel zieke werknemers vallen nu tussen wal en schip. Duizenden mensen zijn de dupe van de huidige regelgeving.’

• Tip! Seksuele intimidatie, agressie en geweld, werkdruk en pesten. Het leidt tot psychosociale arbeidsbelasting (PSA) en minder (of helemaal geen) plezier in je werk. Tijdens de studiedag Werkdruk/werkstress en de rol van de OR op 31 maart of 7 juni 2022 krijg je tips hoe de or optimale invloed kan uitoefenen op het beleid en een actieve bijdrage kan leveren aan minder werkdruk en werkstress.

Kitty Jong, vicevoorzitter van de FNV vult aan: ‘Als vakbond krijgen wij de dagelijkse praktijk van die hardheden mee via onze leden. In het coalitieakkoord staat dat de partijen de hardheden in de WIA willen hervormen. Maar dat moeten wel de hardheden zijn zoals die door de mensen worden beleefd, niet de hardheden die nu boven water komen door een vastlopende uitvoeringsorganisatie.’

Deels ziek, niet aan het werk

Een van de grootste problemen is het ontbreken van een uitkering als een zieke werknemer volgens het UWV minder dan 35 procent arbeidsongeschikt is. De gedachte bij de invoering van de WIA in 2006 was dat deze werknemers wel zouden kunnen blijven werken. Maar dat blijkt bij minder dan de helft ook echt te lukken. Oorzaak zijn de functies waar de systemen van het UWV deze mensen geschikt voor achten.

Functies staan soms erg ver af van de kennis en ervaring van een werknemer

Nic van Holstein, voorzitter VCP legt dat uit. ‘Die functies staan soms erg ver af van de kennis en ervaring van een werknemer. Voor werknemers is dit vaak lastig te begrijpen. Zij worden ook niet ondersteund en begeleid naar de geselecteerde functies. De kans dat zij een baan kunnen vinden in die functies is dan nihil.’ Bovendien houden dan ze in hun tweede ziektejaar een uitkering over die onder het wettelijk minimumloon ligt.

Lager vangnet en realistische banen

In het witboek komen de bonden, naast schrijnende gevallen, ook met oplossingen en aanbevelingen om de WIA te ontdoen van haar ‘onmenselijke bejegening en hardheden’. De vakbonden stellen voor om de ondergrens van bepaling van mate van arbeidsongeschiktheid te verlagen naar 15 procent. Daardoor kan een groot deel van de mensen die minder dan 35 procent arbeidsongeschikt is wel rekenen op een vangnet.

Lees ook:

• Langer doorwerken leidt tot recordaantal WIA-uitkeringen
• Meer arbeidsongeschiktheid door psychische dan fysieke klachten
• ‘Toets altijd het oordeel van de bedrijfsarts bij reïntegratie’

Verder stellen de vakbonden voor de beoordeling of iemand nog kan werken veel minder theoretisch te maken. Dat betekent dat je alleen naar functies kijkt die realistisch zijn. Functies die passen bij de werkervaring en mogelijkheden.