Ook begin 2024 is de Wet toekomst pensioenen (Wtp) veel in het nieuws. Mogelijk nieuwe regeringspartijen willen er nog zaken aan veranderen. Intussen gaat de implementatie van de nieuwe pensioenwet door. Daar heeft de ondernemingsraad een cruciale rol bij, die de ondernemingsraad ook proactief kan oppakken. In dit artikel een aantal praktische tips voor de ondernemingsraad om controle te hebben op het voor de onderneming en medewerkers complexe pensioendossier.
Instemmingsrecht
In Nederland zijn er enkele tienduizenden bij verzekeraars ondergebrachte pensioenregelingen. Die moeten als gevolg van de Wtp gewijzigd worden. De OR heeft daarbij een wettelijk instemmingsrecht. Overigens heeft de OR van een onderneming die vrijwillig deelneemt aan een verplichtgesteld bedrijfstakpensioenfonds, ook instemmingsrecht. Het instemmingsrecht geldt ook voor de met de Wtp noodzakelijke wijziging van de uitvoeringsovereenkomst, voor zover daarin zaken staan die te maken hebben met de arbeidsvoorwaarde pensioen, zoals de vaststelling van de premie en indexaties. Wij zien in onze praktijk van GMW advocaten dat ondernemingsraden hier al mee te maken krijgen en hebben daardoor al veel expertise opgebouwd over pensioenwijzigingstrajecten.
Handel proactief
Ons advies is om al vóórdat een instemmingsverzoek door de ondernemer wordt gedaan, zelf in kaart te brengen welke pensioenregelingen er binnen de onderneming bestaan. De OR kan op grond van de WOR eigen initiatiefvoorstellen indienen en informatie bij de ondernemer over de pensioenregelingen opvragen. Op die manier is de OR beter voorbereid op het beoordelen van een verzoek om in te stemmen met een nieuwe pensioenregeling. Wees er als OR ook alert op welke stappen de ondernemer, in de vorm van het voorbereiden van een transitieplan, al zet richting een bepaald nieuw pensioencontract. Dit voorkomt dat de OR bij de keuze voor een nieuwe regeling voor een voldongen feit staat.
Financiële gevolgen
Pensioen is een ingewikkeld financieel product. Veel OR-leden en de achterban zullen de complexiteit van pensioen herkennen. Een besluit wel of niet met een pensioenwijziging in te stemmen, heeft verstrekkende financiële gevolgen. Zowel voor de ondernemer als de deelnemers. Denk aan de premielasten, denk aan compensatiekosten als gevolg van de wijziging door de Wtp en te denken valt aan de gevolgen voor de pensioenuitkeringen die samenhangen met bepaalde keuzes voor een nieuwe pensioenregeling. Deelnemers die nadeel ondervinden van de transitie naar het nieuwe pensioenstelsel vanwege een verminderde pensioenopbouw kunnen voor dit nadeel worden gecompenseerd, zo stelt de Wtp. Met name kan dit effect hebben op de leeftijdscategorie 40-55 jaar. Een dergelijke compensatie kan plaatsvinden in de pensioensfeer of in de loonsfeer. Keuzes waarbij de OR een belangrijke wettelijke rol heeft.
Deskundige inschakelen
Het is verstandig voor de OR om nu al deskundige adviseurs in te schakelen om goed voorbereid te zijn op de besluitvorming over de nieuwe pensioenregeling gemaakt moeten worden. Denk hierbij met name aan pensioenrechtadvocaten, die ook bij GMW advocaten werkzaam zijn en u kunnen adviseren. De kosten daarvan komen op grond van de WOR voor rekening van de onderneming. Omdat de kans groot is dat de OR in 2024 en 2025 veel met het pensioendossier bezig is, is het ook verstandig het wettelijk beschikbare scholingsbudget voor kennis over pensioen te besteden. Denk als OR ook aan overleg met de ondernemer over het beschikbaar stellen van meer (werk)tijd om een instemmingsverzoek goed te kunnen beoordelen. Uiteindelijk is het ook in het belang van de ondernemer dat er in goed overleg met de OR tijdig een nieuwe pensioenregeling komt.
Achterbanberaad
Vanwege verschillende financiële gevolgen voor groepen werknemers in de organisatie, door of ondanks de compensatiemaatregelen in het kader van de transitie, kunnen er verschillende belangen spelen in de achterban. Welke leeftijdsgroepen krijgen welke compensatie? Of gaat compensatie voor de gevolgen van de invoering van de Wtp gelden vanaf een bepaalde datum indiensttreding? Hoe ga je daar als OR mee om, gegeven ook de uit de WOR volgende verplichting om gelijke behandeling in de onderneming te stimuleren? Vragen om nu binnen de OR en met de medewerkers bij stil te staan; vooral natuurlijk op het moment dát de OR de instemmingsaanvraag heeft ontvangen.
Instemming onder voorwaarden
Overigens kan de OR voorwaarden verbinden aan een instemming. Uit de rechtspraak zijn voorbeelden bekend waarbij de OR aangaf in te stemmen, onder de voorwaarde dat alle werknemers financieel werden gecompenseerd. Daarbij is het vanuit de OR van belang aan te geven welke maatregelen ter compensatie van de achteruitgang door de pensioenwijziging (voor bepaalde groepen) wel aanvaardbaar zijn. Met name de compensatie voor de eventuele achteruitgang en de verdeling van de compensatie over de verschillende categorieën deelnemers kan wel eens een heet hangijzer worden.
De belangrijkste boodschap voor de OR is om nu – samen met deskundigen zoals een pensioenrechtadvocaat – aan de slag te gaan met het pensioendossier en om zelf al een toekomstvisie voor pensioen voor de onderneming en de medewerkers te ontwikkelen.
Dit artikel is gesponsord door GMW advocaten, Den Haag.
