Het gemiddelde verzuim ligt al sinds november net onder 5 procent. Daarbinnen zijn de verschillen tussen de bedrijfstakken vrij groot. De hoogste percentages komen uit de gezondheidszorg (6,9%), industrie (5,8%) en het onderwijs met 5,2 procent ziekmeldingen. Grote bedrijfsorganisaties met meer dan 250 werknemers zitten ook op 5,8 procent, in het midden- en kleinbedrijf blijft het ziekteverzuim met 4,4 procent duidelijk lager. Onderlinge binding en afhankelijkheid zijn de belangrijkste redenen voor het lagere verzuim daar, stellen arbodiensten.
Griep en psychisch verzuim
Wie zich in januari ziek meldde, gaf waarschijnlijk griep op als reden. Meer dan de helft van de ziekmeldingen waren terug te voeren op die oorzaak. Corona was goed voor 10 procent van het verzuim. Het overgebleven derde aan oorzaken is vrij divers, maar een oorzaak springt er toch nog altijd uit: langdurig verzuim, vooral door psychische oorzaken.
Psychosociale arbeidsbelasting
Dan gaat het dus vooral om mentale klachten die te maken hebben met het werk. Vooral werkdruk, werkstress en grote emotionele belasting zijn risicofactoren voor werknemers. Waaronder allerlei vormen van geweld en agressie, ongewenst gedrag en intimidatie. Ook wel psychosociale arbeidsbelasting (psa) genoemd. Het kan allerlei mentale klachten veroorzaken, waaronder burn-outs en ook kan het al bestaande lichte fysieke klachten erger maken.
In extreme gevallen kunnen deze psychosociale problemen leiden tot angststoornissen of gevoelens van somberheid en depressie. Werkgevers moeten extra alert zijn bij thuiswerken en hybride werken, omdat dit kan leiden tot een toename van psychosociale problemen. Werknemers kunnen dan sociale steun van collega’s missen, en moeite hebben met het bewaken van een gezonde werk-privébalans. Aan de andere kant kan wat meer thuiswerken mensen wat meer mogelijkheden geven om de balans tussen werk en privéleven optimaal af te stemmen. De beste oplossing verschilt per werknemer en werkplek.
Ziekteverzuim kan makkelijk langer duren
Het onderscheid tussen verzuim van korte duur, zoals een griep en langdurig(er) verzuim is niet altijd even makkelijk te maken. Maar zeker als die griep langer duurt dan enkele weken is er reden voor extra aandacht en zorg. Vooral op mentale en psychische factoren, zoals werkdruk en werkstress. Want: ‘psychische klachten zorgen ervoor dat steeds meer mensen uitvallen, terwijl dit in veel gevallen met de juiste en tijdige hulp kan worden voorkomen. Dit blijft maatwerk.’ Zo schetst Redmer van Wijngaarden, directeur medische zaken bij ArboNed de reden om scherp te blijven op langer durend ziekteverzuim.
Let op het domino-effect
Oplopende verzuimcijfers bij hoge werkdruk kunnen ook zorgen voor een domino-effect. Omdat steeds meer mensen uitvallen door ziekte moeten steeds minder mensen meer werk doen. Die hebben daardoor een grotere kans om zelf ook uit te vallen door werkdruk, overspanning en infectieziektes. De arbodiensten geven daarom aan dat het ‘essentieel’ is om personeel veilig en gezond aan het werk te houden. Preventieve maatregelen kunnen daarbij helpen. Die kunnen per branche verschillend zijn, geven de arbodiensten aan.
Arbodiensten adviseren werkgevers om in gesprek te gaan met de werknemers over hoge werkdruk. ‘Alleen op die manier kan je voldoende een vinger aan de pols houden bij werknemers en kan je op tijd kijken hoe je de werkdruk kan verdelen om langdurige uitval te voorkomen.’
Betrek de or er vroeg bij
De werkgever doet er goed aan om bij die gesprekken de ondernemingsraad te betrekken. Zeker als het erom gaat de grootste risico’s op werkstress en de meest effectieve preventieve maatregelen per afdeling te identificeren. Niet alleen heeft de or instemmingsrecht op regelingen op het gebied van arbeidsomstandigheden, werk- en rusttijden, werkdruk en ziekteverzuim (artikel 27 lid 1d WOR). Ook heeft de or een stimulerende taak om een veilige werkomgeving voor werknemers te bevorderen, volgens artikel 28 WOR.
