Vervoersondernemingen hebben als reactie op ‘publieksvriendelijke’ collectieve acties korting toegepast op het salaris van stakend personeel. Wat vindt de rechter daarvan?
Volgens de vakbonden zijn deze kortingen niet gerechtvaardigd nu de korting alleen is toegepast op de stakende werknemers. De bonden verzoeken in hoger beroep verklaring voor recht dat de salariskortingen niet rechtmatig zijn.
De feiten
CNV en FNV hebben begin 2008 met de vervoersondernemingen onderhandeld over een nieuwe cao. Partijen hebben geen overeenstemming bereikt. De vakbonden hebben daarop collectieve acties aangezegd tegen 17 april 2008. De acties zijn voornamelijk ‘publieksvriendelijk’ en bestaan uit het niet verkopen en het niet controleren van vervoersbewijzen, alsmede het staken buiten spitsuren. De vervoersondernemingen hebben als reactie daarop een sanctie aan de stakende werknemers opgelegd in de vorm van een salariskorting. De vakbonden betwisten de rechtmatigheid van dit handelen en starten een rechtsprocedure. Zij vragen de kantonrechter te bevestigen dat het onrechtmatig is om alleen de stakende werknemers een salariskorting op te leggen. Als de rechter vindt dat het salaris wel mag worden gekort, dan vinden de vakbonden dat de korting wel een stuk lager mag.
Oordeel kantonrechter
In eerste aanleg wijst de kantonrechter de vorderingen af. Aan zijn oordeel legt de kantonrechter ten grondslag dat de vervoersondernemingen in deze omstandigheden gerechtigd zijn om korting toe te passen op het salaris, ook als de korting enkel de stakende werknemers raakt. Mede gelet op de bevindingen van een deskundige moet worden geconcludeerd dat de toegepaste kortingen, gezien de hoogte van de geleden schade, niet onrechtvaardig zijn. De vakbonden kunnen zich niet verenigen met deze uitspraak en gaan in hoger beroep.
Oordeel gerechtshof Amsterdam
Het gerechtshof bekrachtigt het oordeel van de kantonrechter. De vakbonden verwijzen tevergeefs naar het NS-arrest (HR 30 mei 1986, NJ 1986/688) ter onderbouwing van hun stelling dat de werkgever de stakende en niet stakende werknemers als collectief moet beschouwen en hiermee de korting niet uitsluitend op de stakende werknemers mag toepassen. Echter, het gerechtshof overweegt dat uit dit arrest niet volgt, anders dan de vakbonden suggereren, dat een werkgever in het geval van collectieve acties een evenredige korting moet toepassen op het loon van het gehele personeel. Indien de niet stakende werknemers normaal hun werkzaamheden kunnen verrichten, is er geen aanleiding voor een loonkorting op het salaris van deze werknemers en is de werkgever hier dan ook niet toe verplicht.
Voorts slagen de vakbonden ook niet in hun standpunt dat er geen sprake is van een dusdanige ontwrichting van de door de vervoersonderneming geëxploiteerde bedrijven, waardoor de toepassing van de korting niet rechtvaardig is. Volgens het gerechtshof speelt dit element enkel een rol ingeval de loonkorting op het gehelepersoneel zou zijn toegepast. Nu is voor de toepassing van de door de vervoersondernemingen genomen maatregel reeds voldoende dat zij een aanzienlijk nadeel hebben geleden.
Ook de argumenten van de vakbonden dat de vervoersondernemingen geen loonkortingen mogen toepassen, nu er bij vergelijkbare acties niet is gekort op loon en de thans toegepaste kortingen niet zijn aangekondigd, slagen niet. De korting moet worden gezien als een reactie op het niet verrichten van werkzaamheden.
De vakbonden beroepen zich tevergeefs op het feit dat de omvang van de geleden schade niet relevant is bij de beantwoording van de vraag of de toegepaste kortingen redelijk zijn. Nu de collectieve acties rechtmatig zijn, hoeven de vervoersondernemingen het loon van de stakende werknemers überhaupt niet te betalen indien zij in het geheel niet hebben gewerkt. Bij het bepalen van een salariskorting voor werknemers die slechts gedeeltelijk niet hebben gewerkt, kan nog wel belang worden gehecht aan de hoogte van de door de vervoersondernemingen geleden schade. Nu uit het deskundigenbericht blijkt dat de vervoersondernemingen aanzienlijke schade hebben geleden, komt het gerechtshof tot de conclusie dat de toegepaste salariskortingen niet te hoog zijn.
Commentaar
Werkgevers hebben de mogelijkheid om bij collectieve acties salariskortingen toe te passen op het gehele personeel, aangezien het lastig kan zijn om vast te stellen wie wel en wie niet meedeed. Echter, de werkgever is niet verplicht om alle werknemers over één kam te scheren (aldus het gerechtshof in de onderhavige zaak).Een eventuele salariskorting mag dus ook worden toegepast enkel voor de stakende werknemers.
Bron: Gerechtshof Amsterdam, 19 januari 2016, ECLI:NL:GHAMS:2016:96
Auteur Julie van Wulfften Palthe is werkzaam als juridisch medewerker bij Baker & McKenzie Amsterdam N.V.
Geef een reactie