Meer thuis op kantoor, werkt dat?

We zijn gewend geraakt aan werken in de huiselijke omgeving. Andersom is minder normaal. Wat gebeurt er als je thuis bent op je werk? Een pleidooi om compleet aan het werk te gaan. En hoe de ondernemingsraad daarbij kan helpen.

Door Hugo Burger

Thuis is de basis waar je je oplaadt om weer fris aan het werk te gaan. In vergelijking met veel werkplekken is dit een wonderlijke wereld. Je rust, eet, speelt, bent druk bezig, lacht, zit, werkt, leest en lummelt thuis. Er zijn dieren, kinderen, planten. Je hebt lief en maakt ruzie. Thuis is de plek waar je meer dan ook jezelf kunt zijn.

Hoe anders is dat voor veel mensen op het werk. Veel mensen laten een deel van zichzelf thuis als ze weer naar het werk gaan. Soms bijna letterlijk.

De gestoorde professor

Er is een inmiddels beroemd filmpje waarbij de BBC een professor in zijn kantoor aan huis live interviewt via Skype. Plots komen zijn kleine kinderen binnen. Paniek! Iets privés in een werkcontext! Een vrouw komt binnenstormen om de situatie te redden. De professor voelt zich gestoord, gegeneerd en excuseert zich. Dat bleek niet nodig.

Kijkers reageren juist positief en zonder leedvermaak. Ze zijn geraakt door de menselijkheid en herkennen de situatie. In een volgende uitzending wordt het hele gezin zelfs nog voor de camera gehaald om erover te vertellen. Inmiddels hebben meer dan 23 miljoen mensen het filmpje bekeken.

De scheiding tussen werk en privé

De scheiding tussen werk en privé is relatief nieuw. Tot anderhalve eeuw geleden vond werk vooral in en om het huis plaats. Denk aan het ploegen van akkers, het spinnen van wol of ander handwerk. Werk en persoon vielen meestal samen.

Dit veranderde toen de wetenschap zich met productie begon te bemoeien. Ingenieurs ontwierpen fabrieken om mensen een plek te geven in de productielijn. Vaardigheden werden in machines vertaald. Efficiency werd de heilige graal. Mensen werkten vaak in een sterk hiërarchische omgeving. De mens als machine.

Tegenwoordig is de (werk)wereld juist onvoorspelbaar. Er is vraag naar bevlogen medewerkers die tijdens hun loopbaan verschillende vaardigheden ontwikkelen. Maar nog steeds zetten mensen hun professionele masker op, handig om een werkdag aan te kunnen.

Completer aan het werk

Er is een filmpje over het hoofdkantoor van ING dat is ingericht voor het zogeheten agile werken. Met een café, waar je ‘met je collega’s een kopje koffie kan drinken – net als thuis!’ Wat gekunsteld, maar wel opvallend.

We vinden het normaal dat een werkomgeving vooral ingericht is op efficiëntie en productie. Het lijkt al snel ongepast om meer informele huiselijke taferelen te introduceren. Maar hoe zou het zijn als we onze collega’s vaker bekeken door een andere bril. Als moeder, partner, zoon, voetballer, muzikant. Maakt dat niet milder? De sfeer beter?

Hieronder een aantal voorbeelden van huiselijke praktijken die in sommige organisaties al voorkomen.

• Veel mensen hebben huisdieren. Ze geven energie en zijn een bron van vermaak. Neem ze eens mee.
• Vergelijk de sfeer van je huis eens met de steriele omgeving van je kantoor. Uit onderzoek blijkt dat planten helpen om je te ontspannen en fit te zijn.
• Er is steeds beter eten in bedrijfskantines. Maar het kan nog mooier: in sommige bedrijven koken collega’s voor elkaar. Gezellig en gezond.
• Er zijn voorbeelden van organisaties waar mensen locaties verschillend en naar eigen wens inrichten. Thuis geef je ook zelf vorm.
• Kantooromgevingen en Arbovoorschriften staan in het teken van zitten. Thuis ben je meer in beweging. Sta-bureaus, korte staande vergaderingen en bureaufietsen zijn geen luxe.
• Thuis ontspan je makkelijker. Even op de bank, een dutje. Even een frisse neus halen. Of sporten. Waarom op je werk niet meer wandelen, even slapen, of mediteren?
• Voorbeelden te over van een kil werkklimaat. Meer aandacht voor elkaar kan ook in een werkoverleg of dag-start. Voordat het werk roept even checken: hoe hangt de vlag erbij?
• Geen boterhammen boven het toetsenbord! Thuis is er ook een goed gesprek aan tafel. Deel de dag.

De stimulerende rol van de ondernemingsraad

Ondernemingsraden moeten stimuleren dat collega’s in een gezonde en veilige omgeving aan het werk gaan. Het is één van de speciale taken voor een or, genoemd in artikel 28 van de WOR. Verder zijn allerlei regelingen van arbeidsomstandigheden pas geldig als de or er zijn fiat aan heeft gegeven (artikel 27-lid1-d WOR).

Naast advies of instemming verlenen, kan de or via het initiatiefrecht met een eigen voorstel komen. De bestuurder moet daar inhoudelijk op reageren. Een goede kans om in de organisatie het gesprek op gang te brengen.

Kortom, er is genoeg mogelijk. En waarom niet? De roep om menselijkheid, bezieling en creativiteit op het werk is groter dan ooit.

Tips voor de or

Verschillende mensen, verschillende wensen. Probeer als or niet alles dicht te regelen onder het mom van gelijke monniken gelijke kappen. Zoek collega’s die er zelf mee willen starten. Schep daar ruimte voor. Begin met experimenten. Evalueer.

Het kan behoorlijk spannend zijn om meer van jezelf te laten zien op je werk. Je twijfelt of je collega’s je wel accepteren en verwacht kritiek. Dit is de veiligheidsparadox: om een veiligere werkomgeving te schappen, moet je meer van jezelf laten zien en dat voelt soms onveilig.

‘Honden, kinderen, muziek, leiden die niet af?’ Logische reactie. Probeer het eens. En het werkende leven draait om aandacht, net als thuis. Zorg daarom dat je je goed kunt concentreren.

Hugo Burger traint, coacht en adviseert ondernemingsraden bij Loof training en advies. hugo.burger@looftrainingen.nl.

Dit artikel is eerder gepubliceerd in OR magazine.

Lees ook:

• Checklist: aan de slag met arbeidsomstandigheden
• Met succes veiligheids- en gezondheidsgedrag beïnvloeden
• Waakzame or: meer doen met artikel 28

Download de gratis whitepaper: De vernieuwde Arbowet