Wwz heeft ontslag lastiger en duurder gemaakt

De Wet werk en zekerheid (Wwz) heeft ontslag lastiger en ook flink duurder gemaakt. Dat blijkt uit onderzoek naar de ontbindingspraktijk over de eerste drie jaren van de Wwz. Rechters wijzen veel vaker dan verwacht een billijke vergoeding toe en de bedragen worden steeds hoger.

Dat zijn enkele conclusies uit een analyse van drie onderzoekers van de Erasmus School of Law. Zij namen de betrokken rechtspraak in de periode van juli 2015 tot juli 2018 onder de loep. Een voorpublicatie van dit volgens de Erasmus School of Law ‘baanbrekende onderzoek’ is verschenen in een uitgave van het Tijdschrift Arbeidsrechtpraktijk.

In schril contrast met uitgangspunten Asscher

De conclusies van de onderzoekers staan in schril contrast met de uitgangspunten van oud-minister Asscher. Zijn bedoeling met de Wwz was ontslag simpeler en goedkoper te maken. Dat moest voor werkgevers een drempel wegnemen om mensen een vaste baan te geven.

Maar ontslaan is niet eenvoudiger geworden. In de eerste drie jaren van de Wwz is het aantal afwijzingen door rechters van ontslagaanvragen toegenomen tot 36%. Vóór de inwerkingtreding van de Wwz ging het om 9%.

De billijke vergoeding: geen muizengaatje

De billijke vergoeding zou naar verwachting alleen worden toegekend als een werkgever zich schuldig maakt aan ernstig verwijtbaar gedrag. Asscher schetste die mogelijkheid ooit als ‘een muizengaatje’. Maar volgens hoogleraar arbeidsrecht Ruben Houweling, een van de onderzoekers, is dat gaatje ‘een konijnenhol’ gebleken; de laatste tijd wordt in 25% van de gevallen een billijke vergoeding toegekend.

Ruim verdubbeld

De hoogte van de vergoeding is inmiddels ruim verdubbeld. Volgens een berekening in het Financieele Dagblad blijkt uit de analyse van de gepubliceerde rechtspraak dat het gemiddelde bedrag is toegenomen van 31.500 euro tot bijna 68.000 euro.

In de Wwz ontbreken duidelijke criteria op grond waarvan de hoogte van de billijke vergoeding kan worden vastgesteld. De wet stelt dat de bepaling van de vergoeding dient ‘aan te sluiten bij de uitzonderlijke omstandigheden van het geval’.

New Hairstyle-arrest

Pas met het zogenoemde ‘New Hairstyle-arrest’ in juni 2017 heeft de Hoge Raad enige duidelijkheid verschaft over de criteria voor de vaststelling van de hoogte van de billijke vergoeding. Volgens de uitspraak moeten ‘alle omstandigheden’ van het betrokken geval worden meegewogen.

Hoewel er  niet gekeken mag worden naar de gevolgen van het ontslag (daar is de transitievergoeding voor), kunnen de gevolgen volgens de Hoge Raad in de billijke vergoeding worden meegewogen als die verband houden met verwijtbaar gedrag van de werkgever. De New Hairstyle-uitspraak is volgens juristen mogelijk van invloed geweest op de groei van de toegekende bedragen.

Wet arbeidsmarkt in balans (Wab)

De huidige minister van SZW, Wouter Koolmees, probeert met zijn wetsvoorstel voor de Wet arbeidsmarkt in balans (Wab) de scherpe randjes van de Wwz te halen. Zo wil Koolmees aan de bestaande gronden voor ontslag een ‘cumulatiegrond’ toevoegen.

Met die grond kan de rechter in geval van meerdere onvolledige ontslaggronden toch een ontslag uitspreken, anders dan nu het geval is. Ontslag zou op die manier volgens Koolmees wel eenvoudiger en minder duur worden. Bij toepassing van de cumulatiegrond kan de ontslagen werknemer bovenop de transitievergoeding maximaal een halve transitievergoeding extra krijgen, als billijke vergoeding.

Lees ook:

• Hoogst toegekende billijke vergoeding
• Or heeft ook met Wwz onderhandelingsruimte
• Wetsvoorstel Wab: Soepeler ontslag, eerder transitievergoeding
• Nieuwe versie uitvoeringsregels voor ontslag (per 1 aug 2018)