Verkiezingen organiseren voor de ondernemingsraad

De Wet op de ondernemingsraden (WOR) voorziet in regels voor de verkiezingen voor de ondernemingsraad. Dit artikel geeft je nadere uitleg en veel tips over hoe je de organisatie van de verkiezingen kunt aanpakken.

Moet voor het eerst een ondernemingsraad gekozen worden, dan heeft de werkgever de plicht tot het organiseren van de verkiezingen. Na de eerste keer zijn de volgende verkiezingen de taak van de ondernemingsraad.

Tip: In dit artikel vind je ook:

• Een video: or- leden vertellen waarom ze or-werk zo belangrijk en interessant vinden
• Een verkiezingsposter, gratis aan te vragen
• Alle informatie rustig nalezen? Download de gratis Whitepaper Or-verkiezingen

Organisatie van de or-verkiezingen

Verkiezingen voor de ondernemingsraad vinden plaats aan de hand van kandidatenlijsten. Aan de or-verkiezingen gaat een kandidaatstelling vooraf. Het reglement van de ondernemingsraad moet de kandidaatstelling regelen.

De ondernemingsraad of de verkiezingscommissie beslist dus zelf over de geldigheid van de kandidatenlijsten en van de verkiezingen.

De kandidaatstelling geschiedt door indiening van de lijst van de kandidaten bij de secretaris van de ondernemingsraad. De secretaris geeft aan de indiener van de lijst een bewijs van ontvangst op naam van degene die de lijst heeft ingediend.

Deze lijst kan ingediend worden door een vakbond of door in de onderneming werkzame werknemers.

Door een vakbond, als:

• de vakbond kiesgerechtigde leden heeft in de onderneming;
• deze de belangen van de leden in de onderneming of bedrijfstak behartigt;
• deze met de leden overleg voert over de samenstelling van de kandidatenlijst;
• deze ten minste twee jaar rechtsbevoegdheid heeft.

Door in de onderneming werkzame werknemers:

• Deze vrije lijst moet worden ingediend door een derde van de kiesgerechtigde werknemers, die geen lid zijn van een vakorganisatie of lid zijn van een vakorganisatie die zelf geen kandidatenlijst heeft ingediend.

Lees ook:

• Eenvoudig een digitaal or-reglement opstellen

Tijdschema organiseren verkiezingen

Voor een goed overzicht van het verloop van de verkiezingen kan de ondernemingsraad het volgende tijdschema aanhouden.

13 weken voor de verkiezingsdatum	Datum en tijdstip van de verkiezingen bekendmaken Kiesgerechtigden/verkiesbaren bekendmaken in de organisatie
12 weken voor de verkiezingsdatum	Werknemersorganisaties mogen hun kandidaten stellen
6 weken voor de verkiezingsdatum	Sluiting termijn kandidaatstelling werknemersorganisaties Openstellen kandidaatstelling via vrije lijsten
3 weken voor de verkiezingsdatum	Sluiting termijn kandidaatstelling vrije lijsten Toetsen of aan wettelijke en reglementaire vereisten ten aanzien van de kandidaatstelling is voldaan, zo nodig bijstelling binnen een week
2 weken voor de verkiezingsdatum	Bekendmaken definitieve kandidatenlijst
Verkiezingsdag	Vaststellen en bekendmaken van de verkiezingsuitslag

Let op

• Uitstel van de verkiezingen is niet toegestaan. Uitstel vindt vaak plaats tijdens reorganisaties. Het kan dan met de bestuurder ook door middel van een ondernemingsovereenkomst worden afgesproken. Wanneer bij een bepaalde groep van de achterban een probleem dreigt te ontstaan, kunnen hierover maatwerkafspraken worden gemaakt.
• Op grond van artikel 36 lid 1 WOR kan iedere belanghebbende de kantonrechter verzoeken te bepalen dat de ondernemingsraad gevolg dient te geven aan wat bij of krachtens die wet is bepaald over de kandidaatstelling voor en de verkiezing van de leden van de ondernemingsraad.

Voorbeeld: te laat kandidaat gesteld

Een werknemer, lid van de ondernemingsraad, is te laat met het zich kandidaat stellen voor de verkiezingen van de ondernemingsraad. Hij gaat tegen deze beslissing in beroep en wil alsnog op de kandidatenlijst geplaatst worden. De kantonrechter wijst het verzoek af; de kandidaatstelling is inderdaad te laat geweest.

Het gaat hier om zogenaamde fatale wettelijke termijnen. Ook uit de wetsgeschiedenis blijkt dat de wetgever er groot belang aan hechtte dat conflicten snel zouden worden afgehandeld.

• Artikel 11 lid 1 WOR verplicht de ondernemingsraad ervoor te zorgen dat de uitslag van de verkiezingen bekend wordt gemaakt aan de ondernemer, aan alle werknemers en aan de vakorganisaties die een kandidatenlijst hebben ingediend.
• Artikel 11 lid 2 WOR verplicht de ondernemingsraad dat de namen en de functies in de onderneming van de leden van de ondernemingsraad blijvend worden vermeld, op een plaats die vrij toegankelijk is voor alle in de onderneming werkzame personen, op zodanige wijze dat daarvan gemakkelijk kennis kan worden genomen. Denk daarbij aan publicatieborden bij de ingang of in de kantine en op het intranet.

De verkiezingscommissie

Verkiezingen worden georganiseerd door een verkiezingscommissie. De verkiezingscommissie is aan een strak tijdschema gebonden dat in het reglement staat.

Lees ook:

• Het instellen van een commissie

Actief kiesrecht

Actief kiesrecht houdt in dat een werknemer die in de onderneming werkzaam is enkel het recht heeft een lid voor de ondernemingsraad te kiezen. Zelf kan deze werknemer zich nog niet verkiesbaar stellen.

Werknemers verkrijgen actief kiesrecht als zij ten minste zes maanden werkzaam zijn in de onderneming. Dus als zij nog maar net in dienst zijn, hebben zij geen kiesrecht. Van deze termijn kan wel worden afgeweken in het reglement.

Passief kiesrecht

Passief kiesrecht houdt in dat de werknemer kan stemmen op een kandidaat voor de ondernemingsraad en ook het recht heeft zichzelf kandidaat te stellen voor een plaats in de ondernemingsraad. Passief kiesrecht verkrijgt de werknemer indien hij ten minste een jaar werkzaam is in de onderneming. Ook van deze termijn kan worden afgeweken in het reglement.

• De or mag volgens artikel 6 lid 5 WOR in het or-reglement afwijken van de wettelijke termijnen.

Herkiesbaarheid or-leden

De ondernemingsraad kan aan de herkiesbaarheid van or-leden beperkingen stellen. Daartoe kan de ondernemingsraad in het reglement de bepaling opnemen dat een or-lid slechts twee aaneengesloten zittingsperioden deel mag uitmaken van de ondernemingsraad.

De Wet op de ondernemingsraden bevat hierover echter geen bepaling. Zolang het reglement van de ondernemingsraad geen beperking bevat ten aanzien van de herkiesbaarheid van or-leden, is elk lid na de zittingsperiode direct weer herkiesbaar.

Verkiezingsstelsels

De ondernemingsraad kan de kandidaatstelling via een kiesgroepenstelsel of via het integrale stelsel laten verlopen. Dit dient de ondernemingsraad wel vast te leggen in het reglement. De verschillen zijn als volgt:

	kiesgroepensysteem	Integrale systeem
verschil	Afzonderlijke verkiezingen voor: verschillende vestigingen,bepaalde onderdelen en voor bepaalde groepen werknemers in de onderneming.	Ondernemingsraad in geheel gekozen; geen kiesgroepen.
voordeel	Iedere vestiging, onderdeel, bepaalde groep wordt vertegenwoordigd.	Ondernemingsraad is eenheid.
nadeel	In de ondernemingsraad kan verdeeldheid ontstaan. Niet handig bij kleine organisaties. Procedure per kiesgroep wordt nog ingewikkelder.	Niet iedere groep in de onderneming wordt vertegenwoordigd.

Kiesgroepen

Kiesgroepen kunnen afdelingen, functiegroepen of vestigingen zijn binnen een onderneming. Het criterium is dat het een groep werknemers moet betreffen die bepaalde gemeenschappelijke kenmerken of belangen hebben in de onderneming. Deze groep werknemers moet zich duidelijk kunnen onderscheiden van andere groepen werknemers. Deze groep werknemers vormt dan een kiesgroep.

Per kiesgroep vindt de kandidaatstelling en de verkiezing van or-leden plaats. Iedere kiesgroep kiest uit zijn midden een bepaald aantal or-leden. Kiesgroepen moeten wel proberen een zo evenredig mogelijke vertegenwoordiging van de kiesgroepen in de ondernemingsraad te bereiken.

Het kiesgroepenstelsel mag dus niet leiden tot een onder- of oververtegenwoordiging van bepaalde werknemers.

Let op

• De ondernemingsraad kan in het reglement opnemen dat een deel van de leden van de ondernemingsraad wordt gekozen via het kiesgroepenstelsel en een deel van de or-leden door en uit het hele personeel.
• Binnen een kiesgroepenstelsel of het integrale stelsel kan worden gekozen voor het personenstelsel of het lijstenstelsel.

Voorbeeld

De zetelverdeling, zoals opgenomen in het reglement van een ondernemingsraad, levert al geruime tijd de nodige discussie op tussen de bestuurder en de ondernemingsraad. De bestuurder is niet gelukkig met de gekozen zetelverdeling en stelt dit, na al eerder hierover advies te hebben gevraagd aan de bedrijfscommissie, opnieuw aan de orde.

De bedrijfscommissie oordeelt dat de ondernemingsraad bepaalt volgens welk stelsel de leden van de ondernemingsraad worden gekozen. De door de ondernemingsraad gekozen zetelverdeling acht de bedrijfscommissie evenredig.

Hoofdkiesstelsels

Er bestaan verschillende hoofdkiesstelsels waaruit een ondernemingsraad een keuze dient te maken om de verkiezingen te houden. De ondernemingsraad moet in het reglement een van deze stelsels opnemen.

De bekendste en meest gebruikte kiesstelsels zijn het personenstelsel en het lijstenstelsel. Maar ook een mix-variant is mogelijk. Er kan voor worden gekozen dat de ondernemingsraad voor een deel door en uit de kiesgroep wordt gekozen en voor een deel door en uit het volledige personeel. Dit moet worden geregeld in het or-reglement. 

Het personenstelsel

Het personenstelsel houdt in dat de kiesgerechtigde in principe zoveel stemmen uitbrengt als er zetels zijn. De medewerkers stemmen op personen die zich individueel kandidaat stellen. De personen met de meeste stemmen worden gekozen. Indien meerdere personen gelijk zijn geëindigd, dan bepaalt loting wie de zetel krijgt.

Nadeel van dit stelsel is dat de kiezer verplicht is al zijn stemmen te verdelen, ook op personen die hij niet in de ondernemingsraad wil hebben. Om dit probleem enigszins te voorkomen kan de ondernemingsraad in zijn reglement bepalen dat er minder stemmen uitgebracht hoeven te worden.

Lijstenstelsel

Het lijstenstelsel werkt op dezelfde wijze als waarop leden van de Tweede Kamer worden gekozen. Iedere kiesgerechtigde mag één stem uitbrengen. De kiesgerechtigde stemt op een lijst waarop de kandidaten in een bepaalde volgorde staan genoemd. Elke lijst heeft zijn eigen verkiezingsprogramma. Het is echter ook mogelijk zonder verkiezingsprogramma op de lijst te staan.

De kiesgerechtigde kan zijn stem op nummer één van de lijst uitbrengen, er mag ook een stem worden uitgebracht op een ander dan de nummer één van de lijst. In dat geval wordt er een voorkeurstem uitgebracht.

Heeft ieder zijn stem uitgebracht, dan dient de kiesdeler berekend te worden. De kiesdeler is het aantal geldige stemmen gedeeld door het aantal zetels. Het aantal zetels is het aantal beschikbare plaatsen in de ondernemingsraad. Door per lijst het aantal daarop uitgebrachte geldige stemmen te delen door de kiesdeler wordt bepaald hoeveel zetels een lijst krijgt. De lijst kan eventueel nog een restzetel krijgen.

• In de praktijk wordt de voorkeur gegeven aan het lijstenstelsel boven het personenstelsel, omdat het lijstenstelsel de mogelijkheid biedt op een bepaald programma te stemmen. Door de evenredige vertegenwoordiging is dit ook het meest democratische stelsel. Nadeel van het lijstenstelsel is dat de uitslag niet simpel te berekenen valt.

Lees ook: Vaststellen van de uitslag

Voorbeeld: geschil over het kiesreglement

Een ondernemer en de ondernemingsraad hebben een geschil over het kiesreglement. De ondernemingsraad wil naar één lijst, de ondernemer wil aparte lijsten voor zogenoemde ‘white’ en ‘blue collar’ werknemers. Ondernemer en ondernemingsraad zijn het erover eens dat het huidige kiesgroepenstelsel geen geschikt stelsel (meer) is. De ondernemingsraad heeft ervoor gekozen in het geheel geen kiesgroepen meer in te stellen.

Binnen de onderneming zijn globaal gezien twee typen werknemers werkzaam: werknemers met een uitvoerende functie (‘blue collars’), en werknemers die zich bezighouden met engineering (‘white collars’). De partijen stappen naar de kantonrechter. Deze stelt de ondernemer op dit punt in het gelijk en er ontstaan twee aparte lijsten.
Bron: Kantonrechter Rotterdam, 30 november 2017.

Aantal leden van de ondernemingsraad

Het aantal leden dat een ondernemingsraad heeft, hangt af van het aantal werknemers dat in de onderneming werkzaam is. Het minimum aantal or-leden is drie, het maximum aantal or-leden is 25.

In het volgende schema kan het wettelijk aantal leden van de ondernemingsraad worden afgelezen:

Werknemers	Or-leden
Minder dan 50	3
50 tot 100	5
100 tot 200	7
200 tot 400	9
400 tot 600	11
600 tot 1.000	13
1.000 tot 2.000	15
2.000 tot 3.000	17
3.000 tot 4.000	19
4.000 tot 5.000	21
5.000 tot 6.000	23
6.000 tot 7.000	25

 Zo vind je goede kandidaten voor de ondernemingsraad

Veel ondernemingsraden hebben moeite kandidaten te vinden voor de verkiezingen. Vaak lukt het ze daardoor niet verkiezingen te houden. Hoe werf je een gemotiveerde kandidaat voor de ondernemingsraad? Wat zijn de do’s en don’ts als je collega’s voor het medezeggenschapswerk wilt winnen?

• • In de ideale situatie heb je voldoende kandidaten die graag in de ondernemingsraad willen. Zodra er plaats is, nemen ze de lege plek in. Kijk wel uit dat deze reservebank niet voortijdig leegstroomt.
  • Houd de kandidaat-or-leden betrokken door ze regelmatig te voorzien van informatie, nodig ze uit voor de or-vergadering of laat ze vast wennen aan het or-werk. Dat kan door zitting te nemen in een commissie of werkgroep.
  • Voor al die andere raden die geen kandidaten op de bank hebben, is het van belang om voortdurend te werken aan de aantrekkingskracht van de or. Wacht niet tot vlak voor het einde van de zittingstermijn om kandidaten te werven. Het kost meestal tijd om mensen warm te maken voor de ondernemingsraad.

Bekijk de video: or- leden vertellen waarom zij or-werk zo belangrijk en interessant vinden.

Communicatie met de achterban

Een goede communicatie met de achterban is van groot belang voor de werving van kandidaten. Als collega’s niet weten wat het or-werk inhoudt, stellen ze zich niet snel kandidaat. Zorg daarom gedurende de hele zittingstermijn voor communicatie met de werknemers.

Informeer ze over je successen en vertel nieuwe werknemers waar de or voor staat, wat hij doet en waarvoor ze de ondernemingsraad kunnen benaderen.

Toch komt het vaak voor dat de or, ondanks alle communicatie, voor veel werknemers toch te weinig zichtbaar is. Een groot deel van de achterban heeft geen idee wat de or de afgelopen periode heeft gedaan. Maak dan met een campagne, waarbij je de ondernemingsraad goed in beeld brengt, toch een succes van de komende verkiezingen.

• Tip: Hoe zorg je dat je als nieuw gekozen or-lid zo snel mogelijk een volwaardig lid van de ondernemingsraad wordt? Lees over valkuilen en tips het artikel: Nieuw or-lid: van vlagger naar speler

Publiciteit

In de campagne speelt publiciteit een grote rol. Je kunt de aandacht trekken door:

• • het verspreiden van speciale verkiezingskranten, flyers en posters
  • het versturen van tweets;
  • bij het opstarten van de bedrijfscomputer de boodschap van de ondernemingsraad in beeld brengen
  • het plaatsen van stukken of banners in het personeelsblad en/of op het intranet
  • het houden van een verkiezingsdebat over een actueel thema
  • het deelnemen aan werkoverleggen
  • een stand bij de ingang van het gebouw
  • een speciale or-placemat in de kantine
  • het gebruik van de omroepinstallatie om de verkiezingen onder de aandacht te brengen.

Kandidaten actief benaderen

Het plaatsen van een oproep is meestal niet voldoende. Ga actief naar mensen toe om kandidaten te werven. Persoonlijk contact werkt het beste om mensen over te halen zich verkiesbaar te stellen voor de ondernemingsraad.

Benader de mensen uit de kring van de or als eerste. Dat zijn leden van werkgroepen, contactpersonen en de niet or-leden van commissies. Zij hebben immers al kennis gemaakt met het or-werk. Voor hen is het een kleinere stap om or-lid te worden. Benader verder mensen met ideeën en vertel hen waarom het lidmaatschap van de or aantrekkelijk is.

Maak gebruik van ieders netwerk

Als je dat duidelijk kunt verwoorden dan kun je gemakkelijker mensen over de streep trekken om zich kandidaat te stellen voor de or. Maak ook gebruik van je persoonlijke netwerk. Ieder lid heeft z’n eigen netwerk. Denk bijvoorbeeld aan je naaste collega’s. Het kost niet veel moeite om daar contact mee te onderhouden.

Breng je netwerk in kaart en bespreek met de andere or-leden wie je gaat benaderen. Vergeet ook het externe netwerk niet, bijvoorbeeld een vakbondsbestuurder. Hij kent kaderleden uit de organisatie en hij kan je helpen met het zoeken naar geschikte mensen. Stem met elkaar af wie potentiële kandidaten gaat benaderen, want niet iedereen is hier even handig in.

Imago van de ondernemingsraad

Als je als or-lid persoonlijk kandidaten wilt werven, merk je soms dat de personen die je aanspreekt totaal geen interesse hebben in de ondernemingsraad. Het is goed je te realiseren dat de mate van betrokkenheid van de achterban bij de or-onderwerpen afhankelijk is van drie, sterk met elkaar samenhangende, elementen:

• de aard van de onderwerpen;
• de communicatie tussen or en achterban;
• het imago van de or.

Zit het met die elementen niet goed, dan wordt het lastig. Heeft de achterban het beeld dat de ondernemingsraad en de directie twee handen op één buik zijn, dan bevordert dat het vertrouwen en de communicatie niet.

Mensen kunnen ook boos reageren als je ze benadert. Ze spreken dan eindelijk eens iemand van de or waar ze hun onvrede tegen kunnen uiten. Daar sta je dan. Je wilt iemand interesseren voor de ondernemingsraden je krijgt alleen maar kritiek.

Probeer vooraf te bedenken hoe je gesprekspartners kunnen reageren als je ze aanspreekt. Denk ook na over het imago van de ondernemingsraad en hoe je wilt overkomen. Een imago opbouwen kost tijd.

Maak eerst een plan

Maak voordat je mensen gaat benaderen een plan. Een goede voorbereiding levert immers een grotere kans op succes. Je kunt dat als or doen, maar er ook een commissie voor benaderen, de PR- of verkiezingscommissie bijvoorbeeld.

Maak een folder over de ondernemingsraad. Het is handig een potentiële kandidaat informatie te geven. Bovendien kun je een volgende keer vragen wat hij van de folder vond.

Blijf ook in visueel opzicht aandacht trekken voor de verkiezingen. Met een paar opvallende posters kun je nog steeds veel bereiken en het geeft je een aanleiding om een gesprek met je collega’s te openen. Maar zelfs dan is het verstandig om mensen niet plompverloren te vragen zich kandidaat te stellen. Bouw liever eerst een relatie op, alsof je met een klant te maken hebt.

Die relatie moet uiteindelijk uitmonden in een ‘ja’ voor de ondernemingsraad. Begeleid potentiële kandidaten als het ware bij het nemen van de beslissende stap. 

Volhouden

De grootste valkuil is dat je ongemerkt murw bent geworden, doordat je al jarenlang een verhaal vertelt waar maar weinig respons op komt. Dat is niet stimulerend en daardoor kun je uitstralen dat de ondernemingsraad er zelf zo langzamerhand ook niet meer in gelooft.

Blijf er desondanks op rekenen dat je succes hebt of laat een ander het verhaal houden. Je kunt ook een buitenstaander om feedback vragen. Hoe kom ik over en was mijn verhaal goed?

Ga er in elk geval met een open houding op uit wanneer je het gesprek aanknoopt met mogelijke kandidaten. Wil iemand zich niet kandidaat stellen dan heb je pech. Trek het je niet persoonlijk aan, volgende keer beter.

Lees ook:

• Collega’s kandidaten voor de or laten voordragen
• Kandidaten tekort, wat te doen?

 

Vragen en antwoorden uit de or-praktijk

 

Waarom zou ik in de ondernemingsraad plaatsnemen?

Ik ben gevraagd om me kandidaat te stellen voor de ondernemingsraad, maar waarom zou ik dat eigenlijk doen?

Mensen worden vanuit heel verschillende overwegingen lid van de ondernemingsraad. Een belangrijke groep heeft de behoefte om langs die weg bij te dragen aan de kwaliteit van de besluitvorming in de eigen onderneming.

Sommigen zien zichzelf vooral als behartiger van personeelsbelangen. De meeste leden doen het or-werk vooral omdat het ze boeit. Je krijgt een andere blik op je onderneming, je leert heel veel en je krijgt veel bredere contacten dan vanuit de eigen werkplek.

Overigens blijken lang niet alle kandidaten na de verkiezingen ook werkelijk gemotiveerd om or-lid te blijven. Soms valt het tegen en sluit de werkelijkheid niet aan bij de eigen verwachtingen. Uit het feit dat je gevraagd bent mag je afleiden dat anderen je zien als een geschikt lid. Praat daar eens over door. Waarom denken zij dat jij geschikt bent? Klopt dat, kan je je daarin vinden?

Verdiep je wat meer in het medezeggenschapswerk. Wat houdt dat eigenlijk in, wat zijn de mogelijkheden en beperkingen? Kortom, ga niet over één nacht ijs.

Stap dan pas binnen in die boeiende wereld van de medezeggenschap!

Verkiezingscommissie

Moet er bij or-verkiezingen een onafhankelijke kiescommissie zijn die bijvoorbeeld de uitgebrachte stemmen telt of kunnen dat ook leden van de or doen?

De zittende ondernemingsraad is zelf verantwoordelijk voor de organisatie en een goed verloop van de verkiezingen. Elke belanghebbende kan bezwaar maken tegen de gang van zaken en dat aanhangig maken bij de bedrijfscommissie en kantonrechter. Er is geen wettelijke verplichting tot het instellen van een verkiezingscommissie.

Wel zijn er veel or-reglementen die daartoe verplichten. Vaak is daarbij ook de samenstelling van de commissie geregeld, meestal een of enkele zittende leden aangevuld met niet-leden.

Tussentijdse vacatures

Uit onze ondernemingsraad, vorig jaar gekozen, vallen binnenkort twee mensen weg. Welke weg kunnen we het beste volgen om deze vacatures op te vullen?

De te volgen weg vind je, als het goed is, in het or-reglement: Eerst moet je de mensen benaderen die bij de vorige algemene verkiezingen NIET zijn gekozen. Zij mogen zonder meer instromen in volgorde van het destijds behaalde aantal stemmen.

Zijn er geen kandidaten meer over van die verkiezingen dan organiseer je tussentijdse verkiezingen voor de bestaande vacatures. Tussentijds gekozen kandidaten treden af op het zelfde moment als de rest van de or.

Bestuurder wijst kandidaat af

Welke rechten heeft een bestuurder om de kandidatuur van een belangstellende voor het OR-lidmaatschap af te wijzen?

Jouw vraag verlangt een kernachtig antwoord: geen enkele! Natuurlijk bevat het or-reglement eisen waar een kandidaat aan moet voldoen: hij moet in de onderneming werkzaam zijn gedurende een in het reglement bepaalde periode. Elke extra eis, al dan niet reglementair, is in strijd met de wet.

Jouw bestuurder handelt met zijn bezwaren tegen een bepaalde kandidaat sowieso al tegen de wet: Iedere verkiesbare werknemer moet in de gelegenheid worden gesteld van zijn (passieve) kiesrecht gebruik te maken. Zijn bezwaar belemmert de bedoelde persoon daarin in ernstige mate.

Een nieuwe vakbond

Tot onze verbazing heeft zich een derde vakbond bij de or gemeld in verband met uitgeschreven verkiezingen. Volgens ons heeft deze vakbond geen leden in de onderneming. Wat moeten we hiermee?

Alleen een vakbond met leden onder jouw achterban heeft het recht van kandidaatstelling. Maar zo’n vakbond kan ook niet-leden kandidaat stellen – al is dat bij ons weten nog niet gebeurd. Je kunt deze mysterieuze vakbond formeel benaderen en weigeren totdat hij bewijst wel leden te hebben, maar je kan het er ook op aan laten komen. Kandidaten zijn meestal dun gezaaid en elke extra mogelijkheid lijkt ons welkom.

Geen animo voor de or-verkiezingen

Over enkele weken zijn er binnen onze organisatie or-verkiezingen. Niemand stelt zich echter kandidaat, ook de aftredende leden niet. Wat nu?

De ondernemingsraad gaat een or-loos tijdperk tegemoet, waarin de bestuurder de voorgenomen besluiten die hij normaal moet voorleggen aan de raad, gewoon kan nemen. Wat wel blijft bestaan is zijn verplichting om een or in te stellen. Daarvoor is het voldoende dat hij van tijd tot tijd (bijvoorbeeld jaarlijks) verkiezingen uitschrijft.

Wanneer er zo weinig animo voor kandidaatstelling bestaat, is het interessant de redenen daarvoor te onderzoeken. Is het bedrijf een arbeidersparadijs, waar werknemers geen behoefte hebben aan medezeggenschap of is het omgekeerde het geval? In ieder geval is het wel goed om te benadrukken dat een onderneming met meer dan honderd werknemers maar zonder ondernemingsraad niet meer van deze tijd is.

Reglementswijziging en verkiezing

Wij zijn volop bezig met tussentijdse verkiezingen. Kunnen wij daarbij het or-reglement wijzigen?

De ondernemingsraad kan steeds weer zijn reglement wijzigen, mits hij daarbij de bestuurder in de gelegenheid stelt hierop zijn commentaar te geven. Maar je hebt daar niets aan voor algemene of tussentijdse verkiezingen die al zijn uitgeschreven. Daarvoor gelden de bepalingen ten tijde van de opening van de kandidaatstelling!

Weigeren van een kandidaat

Voor de komende verkiezingen stelt zich iemand kandidaat, maar geen van de zittende or-leden acht deze kandidaat geschikt. Mogen wij haar weigeren?

Het is niet aan de leden van een ondernemingsraad om kandidaten te keuren en te weigeren. De or wordt gekozen door en uit de werknemers en het getuigt van weinig democratisch besef om een oordeel te vellen over de geschiktheid van kandidaten. Het is de kiezer die bepaalt.

De ondernemingsraad dient zich verre te houden van het voeren van een negatieve campagne tegen de betreffende or-kandidaat, maar zich vooral te profileren op de eigen kwaliteiten, visie en eerder behaalde or-successen. 

Reservekandidaat voor de or

Vorig jaar ben ik net niet gekozen voor een nieuwe zittingstermijn in de or. Nu gaat een or-lid weg en kom ik in de ondernemingsraad. Wanneer loopt mijn zittingstermijn af?

Tussentijds toetredende leden treden af tegelijk met de overige leden, dus aan het eind van de zittingsperiode. Als er een rooster van aftreden is – alleen toegestaan bij een zittingsperiode van vier jaar – neem je daarop de plaats van jouw voorganger in. Je kan je overigens altijd opnieuw verkiesbaar stellen, tenzij in het or-reglement een bepaling is opgenomen die de herkiesbaarheid van aftredende leden beperkt.

 

Lees ook:

• Starten met een ondernemingsraad: alles wat je moet weten op een rij