Geen sprake van verwijtbaar slecht beleid

Bij de Ambulance Amsterdam bestaan al jaren problemen met de werkdruk. Ondanks afspraken met de vakbond FNV en diverse maatregelen daaromtrent lukt het niet om die problemen op te lossen. De FNV start daarom een enquêteprocedure. De Ondernemingskamer onderkent dat er sprake is van een serieus probleem, maar vindt op 19 oktober 2018 dat er onvoldoende reden is om te twijfelen aan een juist beleid van het bestuur.

De Ambulance Amsterdam (AA) exploiteert een ambulancedienst, die acute ambulancezorgverlening en besteld ambulancevervoer verzorgt. Eind 2014 hebben medewerkers van AA en de ondernemingsraad het vertrouwen in de directie opgezegd. Kernpunt is de werkdruk bij AA, en de naleving van de cao. De FNV dreigde daarom in 2015 al met een enquêteprocedure.

FNV start een procedure bij de Ondernemingskamer

In 2016 hebben Ambulance Amsterdam en de FNV een overeenkomst afgesloten om de problematiek aan te pakken. In 2017 dreigt de FNV echter opnieuw met een enquêteprocedure, en heeft AA tot eind maart 2018 gegeven om de problemen op te lossen. Maar ook op dat tijdstip zijn in de ogen van de vakbond de problemen nog onvoldoende opgelost.

De FNV start daarop een procedure bij de Ondernemingskamer van het Gerechtshof Amsterdam. De vakbond brengt een groot aantal bezwaren tegen het gevoerde beleid van AA naar voren:

• Duidelijk is dat Ambulance Amsterdam in de nakoming van de gemaakte afspraken schromelijk is tekortgeschoten. Ófwel heeft de AA afspraken gemaakt om de FNV aan het lijntje te houden wetende dat deze niet te realiseren zouden zijn, óf Ambulance Amsterdam meende dat de afspraken wel realistisch waren, maar is zij niet in staat gebleken de uitvoering daarvan na te komen, wat erop duidt dat zij niet ‘in control’ is over haar eigen activiteiten.
• Aan het gevoerde financiële beleid van Ambulance Amsterdam moet ernstig worden getwijfeld. In de jaren 2014, 2015 en 2016 heeft AA een negatief resultaat behaald.
• Evenmin is Ambulance Amsterdam erin geslaagd de werkdruk, die te hoog is, te verminderen. Er is zelfs sprake van een verhoging van de werkdruk. De genomen maatregelen zijn ontoereikend of te vaag. AA heeft de afspraak het structurele overwerk in 2017 terug te dringen met ten minste vijftig procent ten opzichte van 2016, niet gerealiseerd, zonder dat zij steekhoudende argumenten daarvoor heeft aangevoerd.
• AA heeft verscheidene bindende cao-afspraken die dienen ter bevordering van de ontwikkeling en een duurzame inzetbaarheid van personeelsleden, keer op keer geschonden. Het betreft onder meer verplichtingen tot het houden van jaargesprekken en loopbaangesprekken. Het personele verloop binnen het bestuur laat zien dat onvoldoende is nagedacht over een structurele invulling van de topstructuur, en de continuïteit binnen de directie.
• Zorgwekkend is dat Ambulance Amsterdam al jaren niet voldoet aan de wettelijke norm die ten aanzien van paraatheid en aanrijtijden geldt.

Onvoldoende grond om te twijfelen aan een juist beleid

De Ondernemingskamer stelt voorop dat het enkele feit dat de afgesproken doelstellingen en prestaties niet zijn behaald op zichzelf onvoldoende grond is om te twijfelen aan een juist beleid. Wel kan daarvan sprake zijn als aannemelijk is dat het niet behalen is veroorzaakt door tekortschietend optreden door (de bestuurders van) Ambulance Amsterdam.

AA stelt dat voor zover de met de FNV afgesproken doelen niet zijn behaald, de reden daarvan is dat de arbeidsmarktproblematiek waar zij mee te kampen hebben daaraan in de weg stond. De afgelopen jaren moest ondanks een tekort aan beschikbaar gekwalificeerd personeel een steeds verder toenemende hoeveelheid diensten worden geleverd.

Dit is volgens Ambulance Amsterdam de voornaamste oorzaak van de zware werklast voor het personeel, dat hierdoor een hoge werkdruk ervaart.

In redelijkheid maatregelen getroffen

Ambulance Amsterdam stelt dat zij alle in redelijkheid maatregelen heeft getroffen om de gevolgen van de arbeidsmarktproblematiek zo goed mogelijk het hoofd te bieden. Volgens AA dient evenwel onder ogen te worden gezien dat deze maatregelen de arbeidsmarktproblematiek niet op korte termijn zullen kunnen oplossen.

Om ondanks de bestaande personeelskrapte toch aan de eisen van paraatheid te kunnen voldoen, ontkomt Ambulance Amsterdam er niet aan een beroep op de eigen medewerkers te doen, in de vorm van enige uitloop van diensten (door acute zorgvraag) en overwerk.

De Ondernemingskamer concludeert dat Ambulance Amsterdam er blijk van heeft gegeven de (arbeidsmarkt)problematiek waarvoor zij zich gesteld ziet, te onderkennen en dat zij met het oog hierop diverse maatregelen heeft genomen. De FNV heeft op haar beurt geen concrete maat regelen genoemd die AA zou hebben verzuimd te nemen.

Onder deze omstandigheden kan niet worden aangenomen dat Ambulance Amsterdam in de aanpak van deze problematiek zodanig is tekortgeschoten dat dit een gegronde reden voor twijfel aan een juist beleid vormt.

De financiële resultaten

Het enkele feit dat de financiële resultaten van AA over diverse jaren slecht waren, noch de omstandigheid dat zij onder de voor haar als ambulancezorgverlener geldende tijdprestatienorm presteert, kan op zichzelf een voldoende grond voor twijfel aan een juist beleid zijn.

Ook hier geldt dat aannemelijk moet zijn dat dit is veroorzaakt door tekortschietend optreden door (de bestuurders van) Ambulance Amsterdam. Dat is in de ogen van de Ondernemingskamer niet het geval.

Het voorgaande leidt tot de conclusie dat er onvoldoende grond is te twijfelen aan een juist beleid en een juiste gang van zaken.

Aantekening

Een enquêteprocedure is een zwaar middel, maar kan nuttig zijn om in te grijpen als het beleid van het zittende bestuur (en eventueel het toezichthoudend orgaan) de continuïteit van de bedrijfsvoering in gevaar brengt. Dat er sprake is van structurele problemen bij Ambulance Amsterdam is duidelijk, dat onderkent ook de Ondernemingskamer.

Hoofdoorzaak lijkt de krappe arbeidsmarkt. Het bestuur van AA heeft er blijk van gegeven zijn beste te doen de problemen op te lossen, maar dat blijkt niet eenvoudig. Er is al met al geen sprake van verwijtbaar slecht beleid.

Ambulance Amsterdam verweet de FNV nog dat zij ten onrechte het enquêterecht had ingezet. Daar ging de Ondernemingskamer niet in mee. Dat bevestigt de inmiddels stevig verankerde stand van de rechtspraak: verzoekers in een enquêteprocedure zetten dit wapen niet lichtvaardig in.

Let op

Voordat een vakbond gebruik maakt van het enquêterecht, moet zij eerst de mening van de ondernemingsraad peilen.

Gerechtshof Amsterdam (Ondernemingskamer), 19 oktober 2018 – ECLI:NL:GHAMS:2018:4018

Dr. R.H. van het Kaar, senior onderzoeker Hugo Sinzheimer Instituut.

Lees ook:

• Schadevergoeding voor vakbond
• FNV niet toegelaten tot cao-onderhandelingen