Het is na jaren onderhandelen toch gelukt. Er is een pensioenakkoord! Werkgevers en werknemers hebben met het kabinet afspraken gemaakt over onder andere de AOW-leeftijd, pensioen bij zware beroepen en (vreemd genoeg) een verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering voor zzp-ers. Dit pensioenakkoord heeft gevolgen voor iedereen in Nederland. Toch heeft maar een extreem klein deel van de mensen in Nederland vóór dit akkoord gestemd. Laten we de rekensom er even op loslaten:
De beroepsbevolking bestaat volgens cijfers van het CBS uit zo’n 9.200.000 mensen. Voor deze mensen heeft het pensioenakkoord direct gevolgen. Van deze groep konden iets meer dan 1.700.000 mensen (vakbondsleden in Nederland) hun stem uitbrengen. We hebben het dan over nog geen 21% van de beroepsbevolking. Dit betekent dus dat 79% van de mensen waarvoor het pensioenakkoord direct gevolgen gaat hebben geen stem heeft kunnen hebben! De FNV is al jaren de grootste vakbond met ongeveer 1.000.000 leden en is daardoor doorslaggevend.
Van deze 1.000.000 leden hebben 284.264 mensen vóór het pensioenakkoord gestemd. Dit is een schamele 3,1% van de beroepsbevolking en dus verre van representatief.
Dictatoriale minderheid
Bovenstaande cijfers liegen er niet om. Even los van wat je inhoudelijk van het pensioenakkoord vindt kan het niet zo zijn dat er van ‘een meerderheid’ gesproken wordt, of van ‘een gedragen akkoord’ wanneer feitelijk maar zo’n klein deel van de beroepsbevolking aantoonbaar akkoord is met het resultaat. Gekscherend wordt er wel eens gezegd dat ‘democratie de dictatuur van de meerderheid’ is. Toch blijkt uit dit pensioenakkoord de dictatuur van de minderheid en die dictatoriale minderheid is in dit geval de vakbond. Hoe kan het zijn dat het kabinet dergelijke plannen met verstrekkende gevolgen voor iedereen in Nederland laat goedkeuren door zo’n kleine groep? En hoe kan het zo zijn dat de vakbond handelt alsof zij representatief is voor de beroepsbevolking.
Opgedrongen vertegenwoordiging
Han Busker, voorzitter van de FNV is opgelucht over het resultaat: ‘Dit is de FNV waar ik voorzitter van wil zijn.’ Ik vind dat niet alleen pijnlijk, maar Han Busker zou zich moet schamen voor zo’n opmerking. Er heeft slecht iets meer dan een derde van de FNV-leden zijn stem uitgebracht. Bij verkiezingen in de politiek spreek je dan zacht gezegd van een dramatische opkomst.
De vakbonden zijn al lang niet meer representatief voor de beroepsbevolking. Het is een aan iedereen opgedrongen vertegenwoordiging van werkend Nederland geworden dat beslissingen neemt dat gevolgen heeft voor iedereen in Nederland zonder dat er duidelijke invloed is van die mensen voor wie de beslissingen gevolgen hebben. Dat is pijnlijk en doet afbreuk aan de democratische beginselen van ons land.
Mark Capel, directeur TRAINIAC en specialist arbeidsverhoudingen en medezeggenschap.
Lees ook:
- Het vervolg op deze column: Dictatuur van de minderheid (2)
- ‘Pensioenakkoord gaat werkgevers veel geld kosten, overleg met or’
Medezeggenschap op koers: Pensioenakkoord gesloten, en nu?
Het congres Medezeggenschap op koers op 7 november leert je alles uit de WOR te halen voor effectieve medezeggenschap.
Bijvoorbeeld met de workshop Pensioenakkoord gesloten, en nu?, over de gevolgen van het nieuwe pensioenakkoord en hoe de or daarop moet inspelen.
Tegenvraag Marc: hoe had je het liever gezien? Dat de werkgevers het bepalen? VNO-NCW? De overheid? Zijn die er voor de werknemers? Dat er zo weinig vakbondsleden gestemd hebben valt mij trouwens ook tegen.
Ik sluit me bij Susanne aan. Het is altijd makkelijk om te benoemen wat er niet deugt maar wat is het alternatief?
Inderdaad is de grote vraag hoe het anders had gemoeten. De gehele beroepsbevolking vragen? Wie onderhandelt er dan namens deze groep? Want dat gaat natuurlijk aan stemmen over een resultaat vooraf. Graag voortaan een meer genuanceerde column en wat minder grote woorden als ‘dictatuur’.
Misschien moeten werknemers zich eens afvragen of het niet beter is om toch maar lid te worden van de vakbond dan kunnen die ook meepraten lees stemmen.
De vakbonden steken veel tijd en energie in de onderhandelingen, collega’s die zelf geen lid zijn klagen dat de bonden te weinig doen en hen niet vertegenwoordigen. Wordt dan lid en bepaal zelf mee wat er gedaan en gestemd moet worden. Hoe meer leden hoe beter akkoorden. Specialisten in ziekenhuizen zijn gemiddeld voor 98% lid van een bond terwijl ze toch echt zelf ook niet op hun mond gevallen zijn, verpleegkundigen minder dan 20%, en zijn hebben een beduidend minder gunstige positie om zich uit te spreken of te onderhandelen over hun loon. Kosten zijn ook nog eens aftrekbaar via de belastingen.
Kortom, niet zeuren maar doen: wordt lid en stem in het vervolg gewoon mee.
Coba
Misschien is de zwijgende meerderheid wel heel tevreden met de uitkomst…
En inderdaad liever iets minder grote woorden als dictatuur en hakken op vakbonden in een column gebruiken.
Ik niet heb mogen stemmen op dit pensioenakkoord. Bij het IT-bedrijf waar ik werk is geen cao en is niemand lid van een vakbond. Ik weet ook dat dit pensioenakkoord mijn collega’s en mij ook zal raken zonder dat ik enige invloed heb mogen hebben. Dat vind ik onterecht en velen met mij. Leuk dat een klein groepje ouderen in Nederland voor ons bepalen hoe ons pensioen er straks uit komt te zien, maar zij hebben niet de gevolgen. Het gegeven dat een groep die mag stemmen geen gevolgen heeft en een groep die de gevolgen wel heeft maar niet mag stemmen vind ik moeilijk te verteren.