Vragen over het ziekteverzuimbeleid

Mag de bedrijfsarts arbeidsongeschikte werknemers verplichten om zich door een aangewezen expert te laten onderzoeken? Wat zijn de gevolgen voor werknemers als zij dit weigeren? De centrale ondernemingsraad en de werkgever verschillen van mening over deze vragen. Op gezamenlijk verzoek verschaft de kantonrechter antwoorden.

Een werkgever maakt gebruik van een zogenoemde ‘providerboog’ van Achmea. Dat is een groep geselecteerde zorgaanbieders die één of meer interventies op het gebied van arbozorg of personeelszorg kunnen uitvoeren. Het gaat bijvoorbeeld om interventies bij psychische of lichamelijke klachten.

Bij de providerboog zijn medische expertisecentra aangesloten. Zij doen onderzoek, brengen advies uit en behandelen. Zij kunnen dus een bijdrage leveren aan het re-integratietraject van arbeidsongeschikte werknemers.

Doorverwijzen van een arbeidsongeschikte werknemer

Een centrale ondernemingsraad en een werkgever verschillen van mening over het door de bedrijfsarts doorverwijzen van een arbeidsongeschikte werknemer (die al onder medische behandeling staat) naar een medisch expertisecentrum van de providerboog, met het oog op een aanvullende medische diagnose of een aanvullende medische behandeling.

Daarom verzoeken de werkgever en de centrale ondernemingsraad de kantonrechter gezamenlijk de volgende vragen te beantwoorden:

• Mag de door de werkgever ingeschakelde bedrijfsarts een arbeidsongeschikte werknemer die al onder adequate medische behandeling staat (zonder instemming van die werknemer) verplichten gebruik te maken van een medisch expertisecentrum uit de providerboog? Of staat het deze werknemer in principe vrij om zelf zijn eigen keuze te volgen, of zijn eigen keuze te maken door wie hij zich laat adviseren over re-integratie?
• Als een werknemer die al onder adequate medische behandeling staat, weigert om zich bij de providerboog te vervoegen, belemmert deze werknemer dan zijn re-integratie, en is dit reden voor staking van de loondoorbetaling?
• Moet een werknemer gevolg geven aan een advies van de bedrijfsarts dat hij/zij zich ergens voor moet laten onderzoeken of behandelen? Bijvoorbeeld als een werknemer pijn aan zijn rug heeft, en al ergens onder behandeling staat, en de bedrijfsarts adviseert ook inschakeling van een psycholoog? Moet de werknemer dan een psycholoog inschakelen op straffe van een loonsanctie?

Oordeel kantonrechter

De werkgever moet twee jaar lang zorgen voor re-integratie van arbeidsongeschikte werknemers. Hij moet zich bij laten staan door een bedrijfsarts of de arbodienst. Een arbeidsongeschikte werknemer moet gevolg geven aan redelijke voorschriften van de werkgever of bedrijfsarts/arbodienst.

De Regeling procesgang eerste en tweede ziektejaar bevat de verplichtingen van de werkgever en werknemer tijdens de eerste twee ziektejaren.

De taak van de bedrijfsarts is:

• het opstellen van een probleemanalyse (omschrijving van de klachten, behandeling en prognose);
• adviseren over concrete stappen voor herstel en werkhervatting. Als er zaken zijn die de professie van de bedrijfsarts te buiten gaan, moet hij aanvullende expertise inschakelen. Dit kan medische expertise zijn, maar die inschakeling mag alleen als dat echt vereist is. De bedrijfsarts moet dus motiveren waarom hij van mening is dat aanvullend onderzoek door een andere deskundige onontbeerlijk is.

Als inderdaad aanvullend expertise-onderzoek noodzakelijk is, dan is de werknemer ook gehouden mee te werken, ook als hij al een medische behandeling ondergaat. Weigert de werknemer mee te werken, dan verliest hij in principe het recht op loon. De werkgever moet de werknemer daar wel tijdig op wijzen.

• Lees ook: Arbowet-checklist voor de ondernemingsraad

Recht op vrije artsenkeuze

Wordt na het aanvullende expertise-onderzoek een advies over verdere behandeling uitgebracht, dan is werknemer niet verplicht om zich bij die betreffende specialist te laten behandelen. Werknemers hebben recht op vrije artsenkeuze.

Een loonstop is dus ook niet toegestaan. Wel kan het recht op loon vervallen als de werknemer weigert om zich bij een arts naar eigen keuze te laten behandelen, overeenkomstig het advies van de bedrijfsarts of expert. Dat is afhankelijk van de omstandigheden van het geval.

Kortom, de antwoorden op de vragen zijn:

• Een bedrijfsarts mag een werknemer zonder diens instemming alleen voor een noodzakelijke aanvullende expertise verwijzen naar een medisch expertise centrum;
• De werknemer die weigert mee te werken aan een noodzakelijke aanvullende expertise, heeft in beginsel geen recht op loon;
• Werknemers zijn niet verplicht zich te laten behandelen door de door de bedrijfsarts aangewezen specialisten. De werknemer die weigert zich te laten behandelen overeenkomstig het advies van de bedrijfsarts of de aangewezen expert, verliest niet zonder meer recht op loon. Dat hangt af van de omstandigheden van het geval.

Aantekening

Bij geschillen kunnen de ondernemingsraad en de ondernemer samen optrekken om een beslissing van een kantonrechter te vragen. Zij kunnen dan samen kiezen wie de kantonrechter zal zijn. Van deze mogelijkheid wordt nog weinig gebruik gemaakt. Dit terwijl het een snelle, goedkope en relatief informele oplossing kan bieden.

Er wordt een rechtelijke beslissing genomen zonder een conflict op de spits te drijven. De ondernemingsraad en de ondernemer kunnen op die manier verschillende vragen voorleggen, zoals of de medezeggenschapsstructuur wel conform de wet is.

Let op

De Arbeidsomstandighedenwet bevat verschillende rechten en bevoegdheden van de ondernemingsraad, in aanvulling op de Wet op de ondernemingsraden, zoals een instemmingsrecht op de persoon van de preventiemedewerker en een samenwerkingsrecht met de bedrijfsarts/ arbodienst.

Kantonrechter Nijmegen, 11 juni 2019 ECLI:NL:RBGEL:2019:2729 – JAR 2019/174.
Mr. Karen Maessen De Voort Advocaten | Mediators

Tip: Download gratis de Whitepaper de vernieuwde Arbowet

Lees ook:

• Or, werk nauw samen met de preventiemedewerker
• Arbowet-checklist voor de ondernemingsraad
• Check: basiscontract arbodienstverlening op orde?