Werknemers moeten meer zeggenschap krijgen over hun werk en hun werktijden. Ondernemingsraden kunnen meer worden ingezet om de kwaliteit van werk te bevorderen. Dat adviseert de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) in het woensdag gepresenteerde rapport ‘Het betere werk. De nieuwe maatschappelijke opdracht’.
Te weinig grip op werk, geld en privé
De WRR onderzoekt in het 300 pagina’s tellende rapport de vraag of mensen voldoende gelukkig zijn met hun werk. Die vraag zou volgens de adviesraad meer aandacht moeten krijgen, gezien het volgens de raad zorgwekkende feit dat de helft van de uitval door ziekte bij werkenden komt door het werk zelf.
De adviesraad constateert dat mensen vaak onvoldoende grip hebben op hun werk, hun geld en hun privéleven. Van belang zijn een gepast loon met zekerheden, voldoende autonomie en verbondenheid op het werk en de mogelijkheden een goede balans tussen werk en privé aan te brengen.
Maar op die punten scoort Nederland in Europees opzicht niet heel goed. We zitten in de middenmoot en dat kan en moet beter, zegt de raad.
Een belangrijke maatschappelijke opdracht
Nieuwe technologie, flexibilisering en intensivering van werk kunnen aanzienlijke gevolgen hebben voor werkenden en voor de kwaliteit van het werk. Door deze ontwikkelingen nemen agressie, werkdruk en onzekerheid over werk toe. De WRR pleit er mede om die redenen voor om vanaf nu ‘goed werk voor iedereen’ te zien als een belangrijke maatschappelijke opdracht voor bedrijven, instellingen, sociale partners en de overheid.
Oneerlijke concurrentie tussen werkenden
De WRR roept op tot het voorkomen van oneerlijke concurrentie tussen werkenden met verschillende contractvormen. Ook moeten er basisverzekeringen en voorzieningen voor alle burgers komen. Op de arbeidsmarkt is onder andere meer aandacht voor persoonlijke begeleiding nodig.
Werkenden moeten makkelijker kunnen bepalen hoeveel uren ze willen werken, bijvoorbeeld door goede kinderopvang en ouderenzorg te bieden. Meer werken moet ook makkelijker afdwingbaar worden. De WRR pleit ook voor langdurige, collectief betaalde verlofregelingen voor zorg en meer zeggenschap over arbeidstijden.
Meer autonomie met een ondernemingsraad
Volgens de WRR hebben bedrijven met een ondernemingsraad vaak een klimaat waarin mensen initiatieven durven te tonen en meer autonomie hebben. Op de werkvloer zijn overleg en teamwerk van groot belang. Een ondernemingsraad kan bevorderen dat deze tot stand komen, maar het werkt volgens de raad ook andersom: de ondernemingsraad werkt beter naarmate mensen meer invloed hebben op de inrichting van hun werk.
De WRR vraagt zich wel af in hoeverre ondernemingsraden daadwerkelijk hun positie kunnen gebruiken om invloed uit te oefenen op de besluitvorming.
Meer steun nodig
‘Ondernemingsraden hebben een breed takenpakket en het is de vraag of ze altijd voldoende capaciteiten en faciliteiten tot hun beschikking hebben om een te hoge emotionele belasting op het werk tegen te kunnen gaan, of om de manier waarop technologie wordt ingezet op het werk te beïnvloeden. Makkelijk is dit kennelijk niet’, zo stellen de onderzoekers in het rapport, ‘want ondernemingsraden zijn op dit punt in het verleden niet erg succesvol geweest’.
De onderzoekers concluderen dat om de grip op het werk te kunnen versterken initiatieven rond de democratisering van werk vooral steun nodig hebben.
CNV: ‘Nieuwe balans is noodzakelijk’
In een reactie op het rapport stelt vakbond CNV voor dat Nederland snel overgaat op een werkweek van 30 uur. Daarbij moeten werkenden meer zeggenschap krijgen over hun eigen werktijden zodat ze werk en privé beter kunnen combineren.
‘Een nieuwe balans is noodzakelijk om de problemen in de toekomst het hoofd te bieden’, aldus CNV-voorzitter Piet Fortuin. Hij vindt het evenwicht nu volledig zoek is. Fortuin zegt een tweedeling te zien ontstaan tussen aan de ene kant werknemers met ruime financiële middelen en veel regelruimte in hun werk, met aan de andere kant een grote groep met weinig middelen en nauwelijks regelruimte.
Lees ook:
- Or en deep democracy: weten wat medewerkers écht willen
- Onderhandelen over arbeidsvoorwaarden: tips voor de or
- Het grote or-belang van strategisch HRM
Kom naar de Landelijke VGWM-dag!Als VGWM-commissie komt er veel op je af op het gebied van arbeidsomstandigheden en het arbobeleid.
Tijdens de Landelijke VGWM-dag op 12 maart 2020 praten onze experts je in één dag helemaal bij over alle belangrijke VGWM-onderwerpen. Kies uit ruim 30 interactieve sessies.
Geef een antwoord