Werkgevers krijgen meer mogelijkheden om hun werknemers te controleren op het gebruik van alcohol en drugs. De ondernemingsraad kan volgens staatssecretaris Van Ark een belangrijke rol spelen bij het initiëren en toestaan van alcohol- en drugstesten. Zij verkent nu de mogelijkheden om alvast in de chemische industrie de testen in te voeren. De FNV vindt de plannen ‘onaanvaardbaar’.
Van Ark wil dat werknemers die onder invloed verkeren van de werkvloer geweerd kunnen worden, als door deze mensen grote veiligheidsrisico’s kunnen ontstaan. Wettelijke regelingen voor controles bestaan er al wel voor bijvoorbeeld treinmachinisten, schippers en boordpersoneel van vliegtuigen.
Alcohol- en drugstesten in de chemische industrie
Mede op aandringen van ondernemersorganisaties VNO-NCW en MBK Nederland verkent Van Ark hoe binnen de wettelijke kaders het testen op alcohol en drugs op de werkplek in meer risicovolle situaties geregeld kan worden.
De chemiebedrijven die vallen onder het Besluit risico zware ongevallen (Brzo) staan bovenaan de lijst van Van Ark. Haar ministerie (SZW) overlegt met de Nederlandse Chemische Industrie (VNCI) over het invoeren van controles en testen. De verkenning richt zich ook op andere bedrijven in de Brzo-sector.
Arbowet en AVG
Volgens de Arbowet moet de werkgever zorgdragen voor een veilige en gezonde werkomgeving en een daarop gericht arbobeleid voeren. Werknemers dienen te zorgen voor hun eigen veiligheid en die van andere betrokken personen. Een onderdeel van het arbobeleid is het ADM-beleid, dat het onder invloed verkeren van alcohol, drugs of medicijnen moet tegengaan.
Het tijdens werktijd controleren op het gebruik van alcohol en drugs is op grond van de privacywetgeving (AVG) alleen toegestaan als er een wettelijke grondslag voor is. De controle moet noodzakelijk zijn (ernstige veiligheidsrisico’s) en er moeten maatregelen genomen zijn om de inbreuk op de privacy en grondrechten van de werknemer te beperken.
De rol van de ondernemingsraad
Van Ark wil het ADM-beleid binnen ondernemingen versterken. Dit is volgens haar ook van belang om vast te stellen in welke situatie alcohol- en drugstesten kunnen worden toegestaan. De wettelijke grondslag moet hierop worden afgestemd, zo schrijft ze in een brief aan de Tweede Kamer.
Bij het onderzoeken van de mogelijkheden voor alcohol- en drugstesten als aanvulling op het ADM-beleid wil Van Ark ook bekijken hoe en wat de ondernemingsraad kan bijdragen. Ze wil weten in welke mate de ondernemingsraad een rol kan spelen bij ‘het al dan niet initiëren van de mogelijkheid binnen een bedrijf om alcohol- en drugstesten toe te staan’.
Complexe wettelijke regeling
Van Ark wijst er op dat het opstellen van een wettelijke regeling complex zal zijn. Duidelijk zal moeten zijn in welke specifieke gevallen en bij welke werkzaamheden zich veiligheidsrisico’s kunnen voordoen waartegen binnen het ADM-beleid onvoldoende kan worden opgetreden, en welke instrumenten daarvoor dan kunnen worden ingezet.
In de kamerbrief roept Van Ark werkgevers alvast op om het ADM-beleid ‘verder aan te scherpen, actiever vorm te gaan geven en meer uit te dragen’. Dat kan volgens haar door richtsnoeren te verduidelijken en door preventie, voorlichting en begeleiding van werknemers te verbeteren.
FNV: ‘Deze plannen zijn onaanvaardbaar’
Vakbond FNV zegt in een eerste reactie de plannen van Van Ark ‘onaanvaardbaar’ te vinden. Met de uitbreiding van mogelijkheden voor alcohol- en drugstesten worden de grondrechten van werknemers aangetast, zegt de bond. Vice-voorzitter Kitty Jong zegt dat de plannen zijn gebaseerd ‘op borrelpraat’.
Er zijn volgens Jong geen cijfers die aangeven dat er sprake is van een reëel probleem. ‘De staatssecretaris kan beter maatregelen nemen die met feiten zijn onderbouwd op het gebied van preventie, veiligheid en beroepsziekten, dan reageren op de onderbuik van werkgevers’, aldus Jong. Zij vindt dat werkgevers in Nederland veel te weinig doen aan preventief beleid.
Wijzigingen in arbo-regelgeving
Het jaar 2019 bracht drie wijzigingen in arbo-regelgeving, waaronder strengere regels voor alcohol- en drugstesten. Wat betekenen deze wijzigingen in de praktijk voor ondernemingsraden? Lees: Wijzigingen arboregels vragen attentie or.
Download gratis de Whitepapers:
Lees ook:
Kom naar de Landelijke VGWM-dag!Als VGWM-commissie komt er veel op je af op het gebied van arbeidsomstandigheden en het arbobeleid.
Tijdens de Landelijke VGWM-dag op 12 maart 2020 praten onze experts je in één dag helemaal bij over alle belangrijke VGWM-onderwerpen.
Als HSEQ-manager van een kleine handelsonderneming is het mijn verantwoordelijkheid om te zorgen dat medewerkers elke dag veilig kunnen werken en gezond weer naar huis gaan. Indien er signalen zijn dat een medewerker onder invloed van alcohol-of drugs werkzaamheden verricht is het aan mij om dat verder te onderzoeken en bij twijfel de werkzaamheden de staken. De medewerker kan door zijn handelen een gevaar vormen voor zichzelf en zijn collega’s. Zonder wettelijke grondslag voor onderzoek moet ik uitgaan van mijn eigen waarneming en dat kan leiden tot verkeerde conclusies. Indien een medewerker in de privésfeer alcohol- en of drugs gebruikt is daar aan toe. Indien hij/zij mogelijk onder invloed op zijn werk verschijnt is het een ander verhaal, en moet de werkgever daar actie op mogen ondernemen.
In een goed alcohol, drugs en medicijnen beleid kan ook zonder de AD(M) controle goed omgegaan worden met medewerkers die niet goed in staat zijn het werk te doen. Let wel ADM gebruik kan een ziekte zijn en de werkgever heeft ook ten eerste een zorgplicht naar de medewerkers. Agressie, intimidatie, sabotage en andere ongewenste omgangsvormen zijn ook een direct gevaar voor bedrijf en medewerkers waarop door leidinggevende en andere ook een reactie moet worden gegeven. Een persoon dat met een overmaat aan drank en of drugs stoffen in zijn lijf naar het werk toe komt is te herkennen en geeft een afwijking in gedrag door op die afwijking te reageren, werkzaamheden stoppen, een gesprek aangaan wat is er aan de hand?, de persoon verwijzen naar de bedrijfsarts, zijn wat mogelijkheden. Een dan vrijwillige blaas/ drugs test is ook dan mogelijk om de persoon zijn absolute privacy te garanderen en een mogelijkheid om aan te tonen dat er geen spraken is van AD stoffen.
Hoe hierin te handelen zou zeker moeten beschreven in een procedure cq personeelshandboek. Trouwens voorlichting en hulp mogelijkheden aangeven en sociale contact (contole) zijn beter dan het onder invloed zijn, van wat dan ook, van medewerkers