Nieuwe rechtsvorm op komst voor maatschappelijk georiënteerde ondernemingen

Staatssecretaris Mona Keijzer (Economische Zaken) bereidt een wetsvoorstel voor waarmee een nieuwe rechtsvorm wordt geïntroduceerd: de maatschappelijke BV. Die BVm is bedoeld voor zogeheten sociale ondernemingen: organisaties die zich richten op  maatschappelijke kwesties.

Het kabinet wil sociale ondernemingen beter op de kaart krijgen en faciliteren. Daartoe is KPMG gaan onderzoeken of er behoefte bestaat aan een betere (h)erkenning van sociale ondernemingen en wat nu precies de definitie is van zo’n onderneming. Adviesbureau BMC heeft daarnaast bekeken hoe sociale ondernemingen beter kunnen worden gefaciliteerd bij het zakendoen.

Twee op drie willen herkenning

Het onderzoek van KPMG laat zien dat twee van de drie bevraagde ondernemingen behoefte hebben aan een aparte rechtsvorm of een ander instrument waaraan sociale ondernemingen te herkennen zijn. Het kabinet gaat daarvoor zorgen via een aparte juridische status in de vorm van een maatschappelijke BV ofwel BVm. ‘Deze bedrijven krijgen juridische (h)erkenning én actieve begeleiding vanuit het kabinet bij wet- en regelgeving, kennisdeling en het verkrijgen van financiering’, aldus staatssecretaris Keijzer in een brief aan de Tweede Kamer. De ministerraad heeft ingestemd met het plan. Later dit jaar volgt een wetsvoorstel.

Definitie

KPMG heeft een ‘werkdefinitie’ gemaakt van een sociale onderneming en tipt bovendien om die term te vervangen door ‘maatschappelijke onderneming’. Sociale ondernemingen zijn volgens de definitie ondernemingen die:

• een product of dienst leveren;
• in plaats van met een winstdoelstelling dit primair en expliciet doen om bij te dragen aan een maatschappelijk doel welke is vastgelegd in haar statuten;
• een deel van de omzet herinvesteren in het bereiken van het maatschappelijke doel en/of beperkt zijn in de verdeling van winst en vermogen, e.e.a. om te garanderen dat het maatschappelijk doel voor gaat;
• hun relevante stakeholders identificeren en daarmee minimaal jaarlijks in dialoog gaan;
• transparant zijn op hun website (of op andere wijze die publiekelijk toegankelijk is zoals in hun jaarverslag) over de meest materiële gecreëerde maatschappelijke waarde; en
• onafhankelijk van de overheid en/of andere entiteiten een eigen strategie kunnen nastreven.

Aparte wet met criteria

De maatschappelijke BV zal de komende periode verder worden uitgewerkt. ‘Bedrijven en organisaties die hiervoor mogelijk in aanmerking gaan komen, laten zich kenmerken door een statutair vastgelegde maatschappelijke missie. Er komt een aparte wet waarin criteria worden vastgelegd waaraan de onderneming moet voldoen om zich in te schrijven als maatschappelijke BV. Maatschappelijk ondernemerschap vindt het kabinet belangrijk en daarom is betere erkenning en herkenning voor dit type ondernemerschap noodzaak’, aldus Keijzer.

Lex specialis

Het kabinet kiest voor het in voorbereiding nemen van een wettelijke regeling die ondernemers de mogelijkheid biedt te kiezen voor een maatschappelijke BV met het oog op de erkenning en een betere herkenning van het maatschappelijke karakter van hun onderneming. ‘Het zal daarbij gaan om een wettelijke regeling van civielrechtelijk aard waarvan de naleving in handen is van belanghebbenden die zich tot de burgerlijke rechter kunnen wenden. Deze regeling zal niet zien op een in het Burgerlijk Wetboek te regelen modaliteit op de bestaande rechtsvorm van een BV, maar op een lex specialis waarin ten minste het volgende zal worden geregeld:

• een set van voorschriften waaraan de inrichting van de ondernemingen en de statuten moeten voldoen;
• één of meer bepalingen die zien op het kunnen voeren van de aanduiding ‘maatschappelijke BV’;
• een of meer bepalingen die zien op de registratie van de maatschappelijke BV in het Handelsregister.

Maatschappelijke ondernemers zullen ook begeleid worden met vragen over wet- en regelgeving en er komt een werkgroep ‘maatschappelijk ondernemerschap’.