De coronacrisis en de onzekerheid over werk hebben de kans op burn-outs zó sterk doen stijgen dat hele bedrijfstakken erdoor stil kunnen vallen. Daarvoor waarschuwt het Centrum Preventie Stress en Burn-out (NCPSB), dat spreekt van ‘een nakende burn-out epidemie’ en werkgevers die niet zijn voorbereid op massale uitval van arbeidskrachten. Het centrum vreest vooral problemen in de zorg.
NCPSB-voorzitter Theo Immers denkt dat uitval dreigt voor ruim vier miljoen werkende Nederlanders. Aanwijzingen voor een forse toename aan burn-outs ziet Immers vooral in het stijgende ziekteverzuim.
Een aanstormende burn-out
Hij wijst als voorbeeld op het Tilburgse Elisabeth Twee-Stedenziekenhuis, een van de ziekenhuizen die als eerste volop te maken kreeg met de gevolgen van de coronapandemie. Daar loopt het ziekteverzuim nu ‘dramatisch op’. Leden van het verplegend personeel vertellen dat ze niet uitgerust terugkeren van hun vakanties. Immers: ‘Dat zijn klassieke voortekenen van een aanstormende burn-out.’
‘56% van de werkenden valt uit als ze nu geen ondersteuning krijgen’
Het NCPSB heeft een testonderzoek uitgevoerd volgens de Vitality Mind Challenge methode, onder 427 beroepskrachten. In het onderzoek werden niet alleen de waarneembare symptomen meegenomen, maar ook andere indicatoren die kunnen wijzen op een aankomende burn-out, zoals afnemend analytisch vermogen en afnemend vermogen om om te gaan met conflicten.
De uitkomsten van het onderzoek zijn volgens Theo Immers onrustbarend. ‘We zien door de coronacrisis de risicogroep ontzettend stijgen. 56% van de werkenden valt binnen nul tot zes maanden uit als ze nu geen ondersteuning krijgen. In 2019, toen we dit onderzoek ook uitvoerden, was dat 17%.’
‘Coronacrisis is een ongekende aanjager van stress’
In juli bleek ook uit een door Maurice de Hond uitgevoerd onderzoek voor vakbond CNV dat de coronacrisis een ‘ongekende aanjager is van stress op de werkvloer’, zoals CNV-voorzitter Piet Fortuin het omschreef. Vooral in de zorg en het onderwijs is de werkstress fors toegenomen, gevolgd door de dienstverlenende sectoren.
Volgens het NCPSB-onderzoek komt de verhoogde stress onder werkenden vooral door de thuiswerksituatie en de baanonzekerheid. ‘Baanonzekerheid stelt de werknemer voor een duivels dilemma’, zegt Immers. ‘Voor diens eigen welzijn zou die zijn probleem met de werkgever moeten bespreken. Wat we zien is dat werknemers dat juist niet doen omdat ze hun baan willen behouden. Ze gaan bovendien een tandje bijzetten om zichzelf onmisbaar te maken. Dat verhoogt de stress en zo werkt de werknemer mee aan zijn eigen uitval. Dat gaat op korte termijn al op grote schaal gebeuren.’
‘Zorgmedewerkers hebben een andere stressfactor’
Immers zegt zich vooral zorgen te maken over de zorgmedewerkers. Volgens hem kunnen die een tweede covid-19 uitbraak niet meer aan. Baanonzekerheid en thuiswerken spelen bij hen weliswaar geen rol, maar in de zorg geldt volgens Immers een andere stressfactor: de intrinsieke motivatie van de zorgmedewerker. ‘Artsen en verpleegkundigen hebben onvoldoende rem. Ze gaan door tot ze niet meer kunnen. Het is ook onderdeel van de beroepscultuur. Zorgmedewerkers zorgen vaak niet goed voor zichzelf als het gaat om stressmanagement.’
Werkgevers zijn niet voorbereid
Immers denkt dat werkgevers niet zijn voorbereid op een massale uitval van arbeidskrachten. ‘Bij ziekteverzuim op deze schaal kun je veilig veronderstellen dat vitale functies binnen het bedrijf bedreigd worden. Veel ondernemingen kunnen zo’n klap niet opvangen. Een burn-outpatiënt is gemiddeld één tot anderhalf jaar niet inzetbaar.’
‘Nu preventief actie ondernemen’
Het NCPBS adviseert werkgevers vooral om nu preventief actie te ondernemen. Door werknemers bewust te maken van de omstandigheden en de daaruit voortvloeiende gedragingen die leiden tot stress, kun je een burn-out heel goed afwenden, stelt Immers. ‘Daar zijn meestal niet meer dan enkele uren persoonlijke coaching voor nodig. Wacht je daar te lang mee, dan ben je een werknemer minstens een jaar kwijt.’
Ondernemingsraad en preventie
In het beleid voor ziekteverzuim gaat doorgaans de meeste aandacht uit naar begeleiding en re-integratie van zieke medewerkers. Terwijl de grootste winst is te behalen met preventie van ziekteverzuim. De ondernemingsraad kan hier goed een actieve en stimulerende rol spelen. Lees hier meer over in: Aanpak ziekteverzuim? Preventie scoort het best.
Lees ook:
- Gezond werken: tips voor thuis en op het werk
- Minder verzuim in de zorg dankzij dynamische RI&E
- Or, werk nauw samen met de preventiemedewerker
- Werkdrukonderzoek? 6 tips om het te laten slagen
18e Landelijke VGWMdagen, 9, 10 en 11 maart 2021
Juist in deze tijd komt er veel op je af op het gebied van arbeidsomstandigheden en het arbobeleid. Tijdens de 18e editie van dit congres praten onze experts je – dit keer volledig online – helemaal bij over alle belangrijke VGWM-onderwerpen. Meer info/aanmelden
Kennisbank OR in de praktijk
Wees als ondernemingsraad goed voorbereid! Met de kennisbank OR in de praktijk heb je altijd toegang tot een schat aan tools, adviezen en artikelen voor een succesvolle uitoefening van je or-werk, met juridische tips en toelichtingen over de meest voorkomende or-zaken. Nu met vrij toegankelijk Coronavirusdossier. Neem nu een abonnement met 50% korting!
Geef een reactie