Medezeggenschap staat weer buitenspel bij politiek primaat

Opnieuw bekrachtigt de Hoge Raad een oordeel van de Ondernemingskamer over het primaat van de politiek. En staat de medezeggenschap buitenspel.

Door Loe Sprengers

De Groepsondernemingsraad (Gor) Rijk tekende beroep aan tegen het besluit van de Staat over de inrichting en verbouwingsplannen van een rijkskantoorgebouw in Eindhoven. In 2018 oordeelde de Ondernemingskamer (OK) dat over dit besluit geen advies gevraagd hoeft te worden aan de ondernemingsraad.

De publiekrechtelijke taak van de staat

Dit besluit strekt ter bevordering van de eenheid, de kwaliteit en de efficiëntie van de huisvesting door de ministeries; onderdeel van de publiekrechtelijke taak van de staat. Het besluit is genomen door de directeur-generaal overheidsorganisatie als gemandateerde van de minister van BZK. Daarom moeten we dit zien als betrekking hebbend op beleid en uitvoering van de publiekrechtelijke taak van de staat.

Op grond van artikel 46 d sub b WOR valt dit onder het primaat van de politiek en hoeft niet vooraf advies aan de Gor Rijk gevraagd te worden.

In cassatie vroeg de Gor Rijk aan de Hoge Raad of deze uitleg van de wet door de OK op een juiste wijze heeft plaatsgevonden. De Hoge Raad concludeerde dat de klachten van de Gor Rijk tegen de beschikking van de OK niet tot vernietiging van die beschikking kunnen leiden. De Hoge Raad velt dit oordeel zonder motivatie.

Commentaar

Bij de invoering van de WOR voor de overheidssector zijn er enkele bijzondere bepalingen opgenomen voor ondernemingsraden bij de overheid. De belangrijkste bepaling is het primaat van de politiek. Als een aangelegenheid daaronder valt, heeft de ondernemingsraad geen adviesrecht. Pas bij de uitwerking van de personele gevolgen komen de bevoegdheden van de or weer aan de orde.

In deze zaak betrof de vraag, hoe lang bij gefaseerde besluitvorming de medezeggenschap geen bevoegdheden heeft vanwege het primaat van de politiek. Waar houdt dit op?

De Ondernemingskamer heeft geoordeeld dat ook de fase van inrichting en verbouwing van het pand onder het primaat van de politiek valt. De Hoge Raad sluit zich daarbij aan.

De vraag is of deze uitkomst strookt met wat de wetgever heeft beoogd

Tot nu toe heeft de Hoge Raad achtmaal geoordeeld over geschillen rond het primaat van de politiek. In alle gevallen is de uitkomst dat dit primaat prevaleert boven de bevoegdheden van de medezeggenschap bij de overheid. De vraag is of deze uitkomst strookt met wat de wetgever heeft beoogd. Beantwoording van die vraag zal door de wetgever zelf moeten plaatsvinden.

HR 17 juli 2020, ECLI:NL:HR:2020:1283

Loe Sprengers, Sprengers Advocaten

Lees ook:

• Politiek primaat: wanneer trekt een rechter de grens?
• Politiek primaat versus Wnra: ‘Or staat 1-0 achter’