Ooit geweten dat het lidmaatschap van de ondernemingsraad je kan nekken als je niet oppast? Na het gesprek met Andrea Somers weten we wel beter. Want het UWV ziet het onbetaalde lidmaatschap van de or als een volwaardige functie, met alle vervelende gevolgen van dien. Hoedt u voor de arbeidsdeskundige van het UWV, lijkt dus het devies.
Door Paul Peijnenburg
Maar eerst even terug naar 2002. Halverwege dat jaar wordt Andrea aangenomen op de geldtelcentrale bij geldvervoerder Brinks, voorloper van het in 2019 gefailleerde SecurCash. Wie het verhaal niet kent, leest ‘De langzame crash van Securcash’ in OR Magazine, juli/augustusnummer van 2019 erop na. Ze gaat er het in- en uitgaande geld sorteren, registreren en verwerken. Dat doet ze samen met een kleine vijftig collega’s, 18 uur per week.
- Tip! We zetten de echte veranderingen in de Arbowet helder voor je op een rij tijdens de ééndaagse opleiding OR & VGWM op 26 november 2020.
Ze heeft er net het eerste halfjaar opzitten als het in 2003 begint te rommelen binnen het bedrijf. Dan wordt ook duidelijk dat de sterk gegroeide geldtelcentrale niet is vertegenwoordigd in de or. ‘Mijn directe leidinggevende vroeg me of het lidmaatschap van de or iets voor mij was, ’ zegt Andrea. ‘Volgens hem was ik niet op mijn mondje gevallen en kon onze afdeling best een stem in de medezeggenschap gebruiken.’ Lang hoefde ze er niet over na te denken om zich verkiesbaar te stellen. ‘Ik heb altijd al meer willen doen dan enkel mijn werk, ’ zegt ze. Andrea werd gekozen in de or.
Opkomst van cashloos betalen
We maken een grote sprong naar 2013. Opnieuw treffen roerige tijden de firma Brinks. Een maatschappelijke ontwikkeling kondigt de teloorgang van het bedrijf aan die zes jaar later culmineert in een faillissement. Doordat we steeds meer cashloos betalen, krimpt de markt voor geldvervoer. De andere tak van het geldvervoer is het waarde-transport voor banken (waaronder het bevoorraden van pinautomaten).
Or-lidmaatschap soms linke soep
Deze wél winstgevende tak kwam onder druk toen de drie grootste Nederlandse banken vanaf 2011 Geldservice Nederland (GSN) optuigden. Multinational Brinks anticipeerde hierop door zijn bedrijf in Nederland eind 2014 voor het symbolische bedrag van 1 euro van de hand te doen. En wel aan de inderhaast opgerichte Stichting Continuïteit Brinks Nederland. In 2015 nam Wincor Nixdorf, eigenaar van SecurCash, deze stichting over. Die overname zorgde in de voorbereiding, begeleiding en afwikkeling voor overuren in de ondernemingsraad.
Rugklachten
Juist in die tijd laat Andrea’s lichaam het afweten. Vooral haar rug, waaraan ze in 2005, 2007 en 2009 operaties heeft ondergaan. Werken in de geldtelcentrale is fysiek voorlopig niet mogelijk, maar na overleg met de directie blijft ze (met het oog op de hectiek binnen de organisatie) wel actief in de or. Andrea is dan al jaren contactpersoon namens de ondernemingsraad voor collega’s in de vestigingen Rotterdam, Houten en Best. Toen de rugklachten in 2017 verergerden en duidelijk werd dat werken in de geldtelcentrale voorgoed onmogelijk was, meldde haar werkgever, SecurCash inmiddels, Andrea ziek bij het UWV.
Maatman
Weer twee jaar later, in 2019, begint de ellende pas echt. Na vierentwintig maanden ziekte en het faillissement, klopt Andrea aan bij het UWV in Breda voor een WIA-uitkering. De dienstdoende arboarts vindt het bewonderendswaard dat zij zich ondanks haar klachten verdienstelijk is blijven maken voor de ondernemingsraad. Maar een deur verder, bij de arbeidsdeskundige, gaat het mis: ‘Die man stelde botweg dat ik niet ziek was, omdat ik volledig kon functioneren in de or. De afkeuring voor de WIA kon ik wat hem betreft op mijn buik schrijven.’
Wat was gebeurd? De arbeidsdeskundige had de Maatman gebruikt, het instrument dat UWV hanteert bij bepaling van de mate van arbeidsongeschiktheid. Hieruit bleek volgens de arbeidsdeskundige dat Andrea geen medewerker was van de geldtelcentrale, maar een volledig arbeidsgeschikt lid van de or. Ze kon fluiten naar haar uitkering.
Studiedag Arbo voor de or op 15 december (ook online te volgen)
Veilig en gezond werken, hoe kun je daar als or in een door corona veranderde werkomgeving aan bijdragen? De Studiedag Arbo voor de or op 15 december helpt je met inspirerende voorbeelden en workshops. Bijvoorbeeld de workshop Vitaliteit! Nu belangrijker dan ooit.
Daarbij kwam dat Andrea volgens het UWV haar WIA-aanvraag te laat had ingediend. Officieel moet je dat, op basis van schriftelijke uitnodiging door het UWV, doen binnen 104 weken na de ziekmelding. ‘Naar later bleek, ’ zegt ze, ‘is die uitnodiging nooit naar België (waar Andrea woont, red.) verstuurd. Maar het werd mij wel aangerekend. Ik was woest en heb meteen een advocaat van het FNV in de arm genomen. Die raadde me aan bezwaar tegen de beslissing aan te tekenen. Hij zette alles keurig voor me op papier. Gelukkig kon ik bewijzen dat ik altijd medewerker van de geldtelcentrale ben gebleven en dat mijn functie en salaris nooit werden aangepast.’
Dreigen met een rechtszaak
Andrea heeft uiteindelijk moeten dreigen met een rechtszaak. Maar daarna draaide het UWV bij. Medio vorig jaar werd ze voor 100 procent afgekeurd, en had ze recht op nabetalingen. Daarop heeft ze nog tot eind 2019 moeten wachten. Vrijwel een jaar lang had Andrea geen inkomsten. Zelfs geen WW of ziekengeld waarop ze, als ze dan toch niet voor WIA in aanmerking zou komen, wél recht had na het faillissement van SecurCash in februari 2019.
Tips voor de or!
Andrea heeft nog wat tips voor or-leden in een vergelijkbare situatie. ‘Bespreek dit verhaal de casus met je bestuurder. Binnen bedrijven bestaat namelijk een zorgplicht ten aanzien van de werknemers. Bezie daarnaast of de bestuurder gevoelig is voor argumenten om een soort ondersteuningsbudget beschikbaar te stellen, zeg een lening van het bedrijf tegen 0 procent rente, die later in termijnen verrekend wordt met het salaris. Dit zou kunnen zorgen dat medewerkers in vergelijkbare omstandigheden het hoofd boven water kunnen houden. Net zoals bij mensen die te maken krijgen met loonbeslag. Mocht de bestuurder ongevoelig zijn voor de argumenten, dan kun je als or natuurlijk altijd gebruik maken van je initiatiefrecht. Wanneer de bestuurder wel wat voelt voor zo’n potje, communiceer dat dan met je achterban, desnoods samen met de afdeling personeelszaken. En dan nog iets. Stel dat onheil je treft, stap dan over je schaamte heen en meld jouw situatie bij de werkgever. Krop het niet op.’
‘Gelukkig, ’ zegt ze, ‘ben ik thuis geen hoofdkostwinner. Maar stel dat dit een alleenstaande moeder overkomt; daar moet je toch niet aan denken? Je krijgt nul komma niks als UWV zijn hakken in het zand zet.’
Op de vraag hoe het nu met haar gaat, klopt ze nadrukkelijk even op hout: ‘Dit jaar ben ik nog niet bij de pijnkliniek geweest. Wel plak ik eens in de drie dagen morfinepleisters. Daarmee kan ik mijn klachten aardig in de hand houden.’
De Landelijke Or-dagen op 25 en 26 november: een digitaal event
De digitale sessie ‘Or-bijdragen aan een kansrijke strategie’ op 25 november, onderdeel van de Landelijke Or-dagen, leert je als or hoe werknemersbelangen voldoende aandacht krijgen en hoe blinde vlekken, arrogantie en gebrek aan realiteitszin vermeden kunnen worden.
Bekijk het programma van deze dagen.
Geef een reactie