Reorganisatie, geen platte bezuiniging

KLM heeft op hoofdlijnen een onderhandelaarsakkoord bereikt met alle vakbonden over versoberde arbeidsvoorwaarden. Dat is een van de voorwaarden die de Nederlandse regering heeft gesteld aan een pakket leningen om de luchtvaartmaatschappij te redden.

De KLM heeft aparte akkoorden gesloten met de vakbonden van cabinepersoneel en grondpersoneel en met de piloten. Het akkoord met de bonden van het cabine- en grondpersoneel houdt op hoofdlijnen in dat medewerkers die tot één keer modaal verdienen de winstdeling over 2019 krijgen uitbetaald. Andere eerder afgesproken loonsverhogingen gaan voorlopig niet door. Personeel dat anderhalf keer modaal verdient, blijft op de nullijn. Medewerkers die meer verdienen, leveren stapsgewijs loon in. Dit jaar en volgend jaar is dat tweemaal 2,5 procent, volgens informatie van de FNV. Hier bovenop komen nog andere loonelementen.

Sociaal plan

Het akkoord bevat ook afspraken over een sociaal plan voor vertrekkend personeel. Onderdelen zijn een vrijwillige vertrekregeling, ook in deeltijd, en verlenging van de opzegtermijn tot 5 maanden om boventallig personeel naar nieuw werk te begeleiden. De ontslagvergoeding kan oplopen tot 18 maandsalarissen, afhankelijk van de lengte van het dienstverband. Het plan bevat ook een hogere ontslagvergoeding voor mensen die relatief kort in dienst zijn. Als de gesprekken over het sociaal plan zijn afgerond, leggen de bonden het akkoord voor aan de leden.

• Tip: Wees als ondernemingsraad goed voorbereid! Met de kennisbank OR in de praktijk heb je altijd toegang tot een schat aan tools, adviezen en artikelen. Probeer het een maand voor maar 10 euro.

Herstelplan

KLM moest voor 1 oktober met een herstelplan komen, waarin het bedrijf structureel 15 procent minder kosten maakt. ‘KLM stelt nu voor om de afgesproken loonsverhogingen van 2,5% dit jaar en volgend jaar mee te nemen in de plannen. Dat betekent dat iedereen 5 procent bijdraagt, ook zij die nu al ver beneden modaal verdienen’, aldus FNV-bestuurder Jan van den Brink. De vakbond vraagt zich af of de KLM hiermee de voorwaarden van de lening van 3,4 miljard euro schendt.

Schendt KLM de voorwaarden van de lening?

Behalve de kostenvermindering is een banenreductie onderdeel van de reorganisatie om de coronacrisis te overleven. Tussen 4500 en 5000 van de in totaal 33.000 voltijds arbeidsplaatsen moeten verdwijnen. Dat zouden 1500 arbeidsplaatsen extra zijn, bovenop eerder aangekondigde ingrepen in het personeelsbestand. Die zouden grotendeels via natuurlijk verloop zijn op te vangen. Het gaat nu om ongeveer 500 banen bij het grondpersoneel. Het cabinepersoneel levert 300 extra arbeidsplaatsen in, en bij dochterondernemingen en gedeelde functies verdwijnen 400 banen. De banenreductie moet volgend jaar worden uitgevoerd.

‘Onrechtvaardig’

CNV erkent dat gezien de crisis ingrijpen nodig is, maar het stoort de bond dat personeel met lagere inkomens ook salaris moet inleveren. ‘De accenten die KLM legt in zijn reorganisatie-aanpak stroken vooralsnog onvoldoende met het beeld van rechtvaardigheid zoals wij dat hebben.’ CNV wil dat alleenstaande parttimers en huishoudens waarin beide partners werken bij de KLM worden ontzien.

• Tip! Spijker je kennis over alle aspecten van medezeggenschap snel bij tijdens de OR workshopdag op 5 november 2020. Stel jouw ideale dag samen door uit 14 workshops de 2 meest passende te kiezen.

Het CNV ziet, net als de FNV de loonoffers liever pas beginnen bij werknemers die anderhalf keer modaal verdienen. Ook willen de bonden dat de loonsverhoging uitvoert die was gepland voor augustus. Dat levert mensen die worden ontslagen meer WW-uitkering op.

Niet nog een jaar overleven?

Als de huidige crisis nog tot eind volgend jaar voortduurt, zoals sommige deskundigen voorspellen, is het niet zeker dat Air France-KLM overleeft. ‘Dat is geen automatisme’, aldus minister Hoekstra van Financiën. Daarom heeft hij in gesprekken met de onderneming ook aangedrongen dat ‘men de bakens verzet’.

Hoekstra wijst erop dat bij andere luchtvaartondernemingen in Europa hard wordt ingegrepen. Bij Lufthansa leveren piloten volgens hem over twee jaar ongeveer 40 procent van hun salaris in. Ook bij British Airways verdwijnen duizenden banen.

De pilotenvakbond VNV is met een nieuw voorstel gekomen waarin de piloten aangeven hoeveel salaris ze bereid zijn in te leveren. Voorzitter Willem Schmid van de pilotenvakbond wijst erop dat zijn leden al in mei klaarstonden om afspraken te maken, maar dat KLM pas in augustus wilde praten.

‘Gesprekken lagen op maandag stil’

Op maandag 28 september lagen de gesprekken grotendeels stil, ook bij het cabinepersoneel, melden de vakbonden VNC en FNV Cabine. ‘We hebben een eindplan voor een sociaal plan neergelegd’, laat VNC-voorzitter Chris van Elswijk weten. Dat plan komt grotendeels overeen met wat de bond al weken zegt te willen bereiken. ‘Maar nu zei KLM ineens zich te willen beraden en na het weekeinde met een reactie te komen.’ Maandag aan het begin van de middag was die reactie er nog niet.

Ook Birte Nelen van FNV Cabine verbaast zich over de houding van KLM. ‘Er hangt een reorganisatie in de lucht en boventalligheid dreigt. We maken ons zorgen dat we straks ineens een tegenbod krijgen waar we alleen maar ja of nee tegen kunnen zeggen.’ Van Elswijk spreekt vergelijkbare zorgen uit. ‘We willen juist meewerken, maar niet afgescheept worden met een slecht sociaal plan.’

Lees ook:

• Bonden willen geen gedwongen ontslagen KLM
• De juiste overlegstrategie bij reorganisaties
• Adviesrecht or bij doorstart