‘Flexibeler cao’s ook in belang van werknemers’

Werkgeversvereniging AWVN heeft de oproep herhaald om meer flexibiliteit in te bouwen in cao’s. De werkgevers stellen dat de strakke secundaire arbeidsvoorwaarden veel bedrijven hinderen bij het opvangen van de gevolgen van de coronacrisis. FNV en CNV wijzen het idee van de hand.

Volgens de AWVN kunnen werknemers nu meestal niet tijdelijk worden overgeplaatst naar een andere functie. Ook kunnen loonkosten vaak alleen worden verlaagd door ontslagrondes, en is extra produceren vaak niet mogelijk door roosters en ploegdiensten. AWVN geeft het voorbeeld van een voedingsproducent die een productieachterstand wil inhalen. Dat is niet mogelijk omdat de cao werkweken van meer dan 38 uur verbiedt. Of een producent van alcoholhoudende dranken die snel wil overstappen naar schoonmaakmiddelen. Het functiegebouw hindert de tijdelijke inzet van kantoorpersoneel bij de productie.

• Tip: Wees als ondernemingsraad goed voorbereid tijdens de aanstaande reorganisaties en cao-onderhandelingen! Met de kennisbank OR in de praktijk heb je altijd toegang tot een schat aan tools, adviezen en artikelen. Probeer het een maand voor maar 10 euro.

Wat flexibiliteit precies inhoudt, verschilt volgens AWVN-directeur Raymond Puts in het FD per branche en bedrijf. ‘Dat kan in de loonsom zitten, maar ook in de arbeidstijden of de functie-indeling, of een combinatie van die drie. Als bedrijven maar beter kunnen mee-ademen met de vraag.’

Maar: ‘omdat deze interne wendbaarheid tekort schiet, bouwen ondernemingen voor hun aanpassingsvermogen en wendbaarheid vooral op hun externe wendbaarheid,’ stelt AWVN-directeur Raymond Puts. Met dat laatste bedoelt hij het vergroten en verkleinen van de flexibele schil, waar met name de vakbonden veel kritiek op hebben.

‘Meer flex geeft meer zekerheid’

Als arbeidsvoorwaarden flexibeler zijn, hebben werkgevers en werknemers daar veel bij te winnen, stelde Puts tijdens het digitale AWVN-jaarcongres. Hij riep de vakbonden op om de komende jaren tijdens de cao-onderhandelingen mee te werken aan soepeler arbeidsvoorwaarden. Daarmee zouden toekomstige crises beter het hoofd zijn te bieden. ‘Dit is ook in het belang van de werkenden, de leden van de vakbonden’, stelt Puts. Het geeft ze meer baanzekerheid, meer inkomenszekerheid, meer vast werk en minder flexwerk. Puts doet daarom een oproep aan de vakbonden om tijdens de cao-onderhandelingen van de komende jaren mee te werken aan soepeler arbeidsvoorwaarden.

‘Bescherming vaste baan is nodig’

Het CNV liet in het AD direct weten niets te zien in de plannen van de AWVN. Volgens de bond zou het de verhoudingen op scherp zetten. Ook vakbond FNV is niet te spreken over de visie van de werkgevers. ‘Herverdelen van onzekerheid is niet de oplossing. De bescherming van een vaste baan is nodig om werknemers zeggenschap te geven over hun werk. Dát moet de norm zijn. Als je vaste baan zo geflexibiliseerd wordt dat grip en zeggenschap volledig verdwijnen, wordt alles eenzijdig door bedrijfsbelangen bepaald’, aldus Zakaria Boufangacha, coördinator arbeidsvoorwaardenbeleid bij FNV.

Hij pleit voor herstel van de balans tussen de macht van bedrijven en de positie van werknemers. ‘Daarbij hebben we vooral sociaal werkgeverschap nodig en niet dit soort excuses om de prijs van arbeid te drukken. Er zijn al voldoende mogelijkheden in de cao om mee te ademen met het werkaanbod,’ aldus Boufangacha. Ook wijst hij erop dat deze aanpak juist de mensen met een modaal inkomen hard zou treffen. En dat zijn volgens hem juist de mensen die de afgelopen jaren de kwaliteit van hun werk zagen afkalven, ondanks het feit dat het economisch goed ging.