Of het aantal reorganisaties toeneemt? Ja! Roepen Renée Huijsmans en Rick van Herk volmondig. Ze zijn beiden advocaat bij De Clercq Advocaten Notariaat, een kantoor dat onder andere is gespecialiseerd in reorganisaties en fusies. Volgens Renée en Rick is wat we nu in het nieuws horen en zien over reorganisaties bij grote ondernemingen als KLM, NS, ING en Heineken het topje van de ijsberg. Veel meer organisaties zijn ermee bezig.
Reden genoeg dus als ondernemingsraad om je kennis over het proces, rechten en plichten bij te spijkeren. Want ‘veel ondernemingen gebruiken de huidige coronacrisis ook om veranderingen door te voeren die ze al van plan waren. Zoals een digitaliseringsslag. Daarna zijn er minder ondersteunende functies nodig, zoals secretariaatsmedewerkers,’ vertelt Renée. Ze heeft recent een onderneming bijgestaan die bijna al het personeel heeft moeten ontslaan.
Minder kosten belangrijk motief
Volgens Rick is kostenverlaging bij veel bedrijven een belangrijk motief om te reorganiseren. ‘Ze moeten wel. Want minder werk betekent ook minder inkomsten. Dan moet je ook wat aan de kostenkant doen. En personeel is vaak de grootste kostenpost. Daarom brengt een reorganisatie bijna altijd ook ontslagen met zich mee.’ Dat heeft volgens hem niet alleen gevolgen bij het reorganiserende bedrijf. Ook bij toeleveranciers kan een reorganisatie grote gevolgen hebben.
Hoe krijg je als or daar op tijd een vinger achter? Wat moet je zeker wel en zeker niet doen?
De bestuurder moet de or om advies vragen bij reorganisaties, volgens artikel 25 WOR. Maar: ‘Wat de or zeker niet moet doen is achterover leunen en afwachten tot de formele verzoeken langskomen,’ zegt Rick. Renée vult aan: ‘Veel bestuurders hebben het beste voor met de onderneming. Heel soms is dat niet het geval, en dan moet je als or alert en scherp zijn, en feeling houden met je achterban. Blijf goed op de hoogte van wat er in de onderneming gebeurt. Want soms is ergens al gereorganiseerd zonder dat je het door hebt. Dan zijn er mensen weggegaan en niet vervangen. Of er zijn plotseling minder vacatures op bepaalde afdelingen. Vraag dan proactief als or-lid bij de ondernemer wat er aan de hand is.’
Kan je één belangrijke eis noemen waaraan elke adviesaanvraag bij een reorganisatie moet voldoen die vaak wordt vergeten?
Rick: ‘Het tijdspad en de communicatie voor, tijdens en ook na de reorganisatie is vaak onduidelijk. Wie doet wat en wanneer. Benoem expliciet in de adviesaanvraag hoe je als bestuurder en ook als or gaat zorgen dat de communicatie goed en constructief blijft, ook tijdens een langdurig en intensief traject.’
Verwachtingen managen essentieel voor vertrouwen
Verwachtingen managen is belangrijk tijdens een reorganisatie, voegt Rick er aan toe. ‘Geef het als or duidelijk aan wanneer een tijdpad niet realistisch is. Bijvoorbeeld als de bestuurder op te korte termijn een reactie verwacht. Geef dat direct aan als or, want je wilt niet het verwijt krijgen dat je afspraken niet nakomt.’
Juist dat vertrouwen tussen bestuurder en or is essentieel bij reorganisaties, benadrukken beiden. Renée: ‘Ondernemingsraad en bestuurder zijn gelijkwaardig. Dus moeten beiden naar elkaar blijven uitspreken wat ze op hun lever hebben. Bestuurders kunnen soms emotioneel in zo’n proces staan, maar het gaat hier om de onderneming als geheel. Hou dus het gezamenlijk belang in de gaten. Zie de or niet als vijand die je een oor wil aannaaien, maar als bondgenoot om het bedrijf sterker, beter te maken.’
Reorganisaties zijn heel complex
Onderling begrip en respect voor elkaars positie en belangen versterkt dat vertrouwen verder, denken beiden. Rick: ‘Reorganisaties zijn van alle tijden. En het zijn vaak complexe processen, met veel financiële informatie die de or moet doorploegen. Daarbij komt dan nog een stevige portie arbeidsrecht, zeker bij ontslagen. En de communicatie eromheen, plus de onderhandelingen over een sociaal plan. Tel de emoties bij alle betrokkenen daarbij op, en je begrijpt hoe ingrijpend een reorganisatie is voor iedereen in het bedrijf. En vergeet niet: or-leden doen dit naast hun normale werk.’
Lees ook:
- Kies de juiste overlegstrategie bij reorganisaties
- Adviesrecht or: eerste uitspraak nog altijd belangrijk
Wat is de rol van de or hierin?
Wat is de rol van de or hierin?Het is belangrijk dat de or de vinger strak aan de pols houdt als er een besluit op handen is dat lijkt op een reorganisatie. Tijdens de workshop ‘Reorganisatie of herstructurering en de rol van de or’ op de Landelijke or-dagen, 25 en 26 november vertellen Renée en Rick je alles over de beste opstelling van de or voor, tijdens en na een reorganisatie. Bekijk het hele programma en bestel nu kaarten!
Kennisbank OR in de praktijk
Wees als ondernemingsraad goed voorbereid! Met de kennisbank OR in de praktijk heb je altijd toegang tot een schat aan tools, adviezen en artikelen voor een succesvolle uitoefening van je or-werk, met juridische tips en toelichtingen over de meest voorkomende or-zaken. Probeer het een maand uit voor maar € 10,-! Nu met gratis boek Ondernemingsraad en (corona)recessie t.w.v. € 24,95.
Eens met de stelling dat de recent gestarte reorganisatiegolf het topje van de ijsberg is. Er zullen meer – vooral bij middelgrote familiebedrijven – volgen, nadat de NOW regelingen zijn afgebouwd.
Voorafgaand aan eventuele reorganisatieplannen, is het van groot belang om het toekomstperspectief van een bedrijf in kaart te brengen. Het gebruik van Big Data is daarbij de meest objectieve en snelle manier. Blijkt daaruit voldoende perspectief, dan kunnen de financiers aan boord blijven en een reorganisatie wellicht uitgesteld. De meeste ondernemingsraden zijn nog niet bekend met deze mogelijkheid.