‘Flexibeler arbeidsvoorwaarden beste vaccin’

Veel beter kunnen inspelen op grote veranderingen van buiten. Dat is de wens van veel werkgevers voor de nabije toekomst. Grotere wendbaarheid in bedrijfsvoering en in productieprocessen is daarvoor het ‘vaccin’. Dat schrijven MKB-Nederland, VNO-NCW en AWVN in hun jaarlijkse arbeidsvoorwaardennota. In een reactie pleit de FNV voor ten minste behoud van koopkracht in alle bedrijvenh.

In de nota ‘Schaken op meerdere borden. Arbeidsvoorwaarden in onzekere tijden’ lichten de werkgevers hun standpunten toe in het arbeidsvoorwaardenoverleg voor dit jaar. Concreet willen de werkgevers meer mogelijkheden om werktijden, werkplek en functies aan te passen. Ook vinden ze dat beloningsafspraken meer mee moeten ademen met de bedrijfssituatie. Cao-afspraken zijn nu vaak te star. Hierdoor kunnen bedrijven zich niet goed aanpassen, en worden ze extra hard geraakt bij onverwachte tegenslag. Dat speelt ook dit jaar nog, vinden de werkgevers. Ze willen daarom meer meebewegende arbeidsvoorwaarden.

Starre cao-afspraken

Gezonde bedrijven, maximale werkgelegenheid, werkzekerheid en perspectief voor werknemers blijven voor de werkgevers de ‘grote’ doelstellingen. De huidige crisis heeft een aantal nieuwe inzichten opgeleverd, met name wat betreft het aanpassingsvermogen van ondernemingen.

• Tip! Met de 7 skills van moderne medezeggenschap maak je jezelf als or in één dag interessant en relevant voor het hele bedrijf.

Afspraken in de cao blijken soms zo star dat ze organisaties belemmeren in te spelen op de grote onzekerheid en tegenslagen door de coronacrisis. Enkele voorbeelden van deze starheid volgens de werkgevers: veel bedrijven willen hun ploegenroosters aanpassen, om in het kader van coronavrij werken het verkeer van en naar bedrijfslocaties te verminderen. Diverse werkgevers constateerden dat de arbeidsvoorwaarden deze aanpassingen niet toelieten.

Crisisclausules

Ook personeel inzetten op andere plekken in de organisatie bleek vaak lastig. Afspraken rond onder meer roosters, reistijden en reiskosten bij thuiswerken moeten daarom kritisch worden bekeken, stellen de werkgeversorganisaties. Verder zouden de werkgevers graag zien dat beloningen aan te passen zijn bij crisissituaties. Hierbij moeten bepaalde crisisclausules worden opgenomen in de arbeidsvoorwaarden. Dan lopen de loonkosten in slechte tijden minder hard op, en profiteren werknemers in goede tijden extra.

Investeren waar het kan

Volgens VNO-NCW, MKB-Nederland en AWVN kent het arbeidsvoorwaardenoverleg dit jaar twee gezichten. Bedrijven die het zwaar hebben en bedrijven die ondanks of juist dankzij de crisis goed draaien. Om die reden schetst de nota twee routes: investeren waar het kan en (kosten) beheersen waar het moet. Langs die weg kunnen zowel werkgelegenheid als bedrijven worden behouden.

• Tip! De relatie met de achterban is voor menig or een bron van informatie, maar ook van zorg. Volg daarom de training Communiceren met de achterban, onder andere op 11 maart 2021. Leer in één dag hoe je het beste communiceert met al die verschillende doelgroepen in je organisatie. Ook (of juist) over de arbeidsvoorwaarden.

De gezamenlijke werkgevers merken ook op dat de succesvolle steunpakketten van de overheid de onderliggende problemen van veel bedrijven aan het oog onttrekken. Hierdoor ontbreekt in het arbeidsvoorwaardenoverleg soms de urgentie om zaken aan te passen.

Gezamenlijk probleem

De werkgeversverenigingen pleiten voor constructief overleg met werknemers en hun vertegenwoordigers – vakbonden, ondernemingsraden – om de onderliggende problemen scherp te krijgen en draagvlak te verwerven voor hun investeringsagenda. ‘De coronacrisis heeft grote gezamenlijke problemen veroorzaakt. Die vragen om een gezamenlijke aanpak.’

‘Verlies koopkracht verdiept de crisis’

Zoals te verwachten ziet de FNV heel andere prioriteiten in het arbeidsvoorwaardenoverleg dit jaar. Zakaria Boufangacha, coördinator arbeidsvoorwaarden FNV: ‘Wij roepen de werkgevers op de crisis niet te verdiepen. Met ingrepen in bestaande afspraken bied je mensen geen enkel perspectief, ook niet als het beter gaat. Ons uitgangspunt is meer zekerheid van werk en waar het kan, goede loonstijgingen.’

Boufangacha ziet flink wat bedrijven die goed draaien. Maar ook waar het minder gaat, is de nullijn in de lonen voor hem niet acceptabel. Want dat leidt tot verlies van koopkracht. ‘Werkgevers moeten niet dezelfde fout maken als na de vorige crisis, toen de groei van onzeker werk toenam en de loongroei jarenlang achterbleef. Koester juist de cao-afspraken, zij dempen de gevolgen van de crisis. Ik roep ze op samen socialer uit de crisis te komen nu de voortekenen positief zijn.’