Nieuwe arboregelgeving: wat staat ons in 2022 te wachten?

Komend jaar gaan nieuwe arbo-regels in bij diverse arbothema’s. Ook hebben we nog te maken met de gevolgen van eerdere wetswijzigingen in 2022. Dan zijn er ook enkele wetvoorstellen die nog op behandeling wachten. Komend jaar zal blijken of ze zullen leiden tot nieuwe regelgeving. Dat hangt ook af van de kabinetsformatie.

In dit overzichtsartikel vind je de vaststaande en mogelijke wetwijzigingen op een rij. Aangevuld met enkele andere opvallende vernieuwingen.

Wat verandert er in 2022?

• Tip! Hoe zit het met al die mogelijke wijzigingen op de Arbowet? Wat heb je als or te zeggen over hybride werkvormen? Welke veranderingen komen eraan op het gebied van pensioen en arbeidsvoorwaarden? Laat je in één dag bijpraten: de Vooruitblik 2022 op 14 december 2021! Bekijk nu het programma.

Inpandige rookruimtes niet meer toegestaan

Vanaf 1 januari 2022 zijn nergens inpandige rookruimtes toegestaan. Die bleken in strijd met een internationaal verdrag dat Nederland heeft ondertekend. Een werkgever die inpandige rookruimtes moet sluiten kan – met instemming van de or – kiezen uit twee opties. De eerste is: maak van het bedrijf een geheel rookvrije organisatie, of: hou of maak beschutte rookplekken op het eigen buitenterrein.

Eisen aan het ‘bushokje’

Er gelden wel een aantal eisen aan zo’n ‘bushokje’ voor rokers op het buitenterrein. De werkgever moet zorgen dat deze beschutte rookplek:

• volledig buiten het gebouw wordt geplaatst (dus niet op een binnenplaats);
• niet aan het gebouw grenst of is bevestigd (dus geen afdakje);
• geen overlast naar binnen geeft (dus niet bij een raam);
• geen overlast geeft aan personen die het gebouw willen betreden (dus niet bij de ingang van het gebouw of bij een looproute daar naartoe);
• geen andere functie of faciliteiten heeft, zodat niet-rokers deze voorziening niet hoeven te betreden (dus geen fietsenhok).

Lees hier de overheidsinformatie over de eisen aan beschutte rookplekken.

Nederlandse Arbeidsinspectie

Per 1 januari heeft de Arbeidsinspectie haar oorspronkelijke naam weer terug. Ditmaal met de toevoeging ‘Nederlandse’ er voor. Vele jaren droeg ze de ongemakkelijke naam ‘Inspectie SZW’. Belangrijker nog dan de naamswijziging is de recente publicatie van het Jaarplan 2022 van de inspectiedienst. Daarin is (vooral in de bijlagen) te zien welke sectoren en arborisico’s het komend jaar bij inspecties extra aandacht zullen krijgen.

Expertisecentrum beroepsziekten door gevaarlijke stoffen

Uiterlijk 1 juli 2022 komt er een landelijk expertisecentrum voor stoffen-gerelateerde beroepsziekten, LEC-SB afgekort. Dit centrum gaat werkgevers en werknemers helpen bij onder andere de bewustwording van de risico’s van blootstelling aan gevaarlijke stoffen. Het LEC-SB wordt dé autoriteit voor wie hulp of kennis over deze beroepsziekten wil krijgen of bieden. Daarnaast zal het instituut zich inzetten voor een snellere en betere signalering en gaat het een verbeterde aanpak ontwikkelen voor de preventie van beroepsziekten. Klik hier voor meer informatie.

Aanvullende RI&E (ARIE)

Half 2022 wordt de regelgeving inzake risico’s zware ongevallen met gevaarlijke stoffen van kracht Daardoor komen minimaal 200 extra bedrijven onder de regeling ‘Aanvullende Risico-Inventarisatie en -Evaluatie’ (ARIE) te vallen. Deze bedrijven moeten dan aan de ARIE-verplichtingen gaan voldoen. Zoals:

• het uitvoeren van een aanvullende RIE voor de beheersing van de risico’s van zware ongevallen;
• het ontwikkelen en invoeren van een veiligheidsbeheerssysteem; en:
• het opstellen van een intern noodplan.

Ook moeten alle bedrijven die ARIE-plichtig zijn als werkgever een eenmalige melding aan de Inspectie SZW doen. Deze nieuwe ARIE-regeling treedt naar verwachting op 1 juli 2022 in werking. Nieuwe ARIE-bedrijven hebben dan tot 1 juli 2023 de tijd om aan de verplichtingen van de ARIE te voldoen.

Recente wetswijzigingen

Terugdringen dieselrook

Dieselrook uit vrachtwagens en heftrucks is kankerverwekkend en heeft daarnaast andere negatieve gevolgen voor de gezondheid. Officieel spreekt men over ‘Dieselmotoremissies’, ofwel DME. In juli 2020 is er een publieke grenswaarde vastgesteld voor DME. Ook heeft Inspectie SZW recentelijk een Basisinspectiemodule Blootstelling aan dieselmotoremissies (DME) gepubliceerd. Daarin staan verregaande maatregelen die worden verwacht van bedrijven die met DME te maken hebben. Vervanging van dieselaangedreven arbeidsmiddelen, of technische maatregelen die de blootstelling ver terugdringen staan daarin centraal

Compensatieregeling transitievergoeding bij langdurig zieke werknemer

Als een werknemer meer dan twee jaar ziek is, kan de werkgever ontslag aanvragen bij het UWV. De zieke werknemer heeft dan recht op een transitievergoeding. Sinds kort kunnen werkgevers compensatie aanvragen voor een betaalde transitievergoeding bij ontslag als zij een werknemer ontslaan na meer dan twee jaar ziekte. Met de Regeling compensatie transitievergoeding kan de werkgever de betaalde transitievergoeding terugkrijgen. Zo voorkomt de wetgever dat werkgevers te maken krijgen met een opeenstapeling van kosten na twee jaar loon doorbetalen aan zieke werknemers.

Veilig werken op hoogte in werkbakken

Recent zijn ook gewijzigde regels van kracht geworden over het werken op hoogte in werkbakken. De belangrijkste wijziging is, dat er voor werkzaamheden op hoogte niet meer gewerkt mag worden vanuit een werkbak of werkplatform op een heftruck. Voor meerdere bedrijven zal dit verbod van grote invloed zijn op (onderhouds)werkzaamheden op hoogte. Daar staat tegenover dat een werkbak aan een verreiker, voorzien van een samenbouwverklaring, wel mag worden gebruikt.

Tenslotte mag alleen bij hoge uitzondering een werkbak aan een kraan omhoog gehesen worden. Voor de precieze voorschriften, zie de digitale brochure van het ministerie van SZW: ‘Leidraad werkbak/ werkplatform’.

Lees ook:

• SER wil gebruikersvriendelijker ARIE-regeling
• Compensatie transitievergoeding gaat in per 1 april
• Wat is er nieuw op arbo-gebied dit jaar?

Wetsvoorstellen in de pijplijn

Thuiswerk

Het wetsvoorstel ‘Werken waar je wilt’ is erop gericht de positie te versterken van een medewerker die een (schriftelijk) verzoek indient om thuis te werken. Het initiatiefvoorstel beoogt de huidige ‘Wet Flexibel werken’ aan te passen. Het houdt in dat een werkgever het verzoek van de werknemer alleen kan afwijzen bij zwaarwegende bedrijfs- of dienstbelangen.

Ook de voorgestelde rechtsgang hierbij is nieuw. Als werkgever en werknemer geen overeenstemming kunnen bereiken over het verzoek, kan de rechter bepalen of zwaarwegende bedrijfs- of dienstbelangen inderdaad aan de orde zijn. Dit voorstel moet nog in de Tweede Kamer worden behandeld. Of er een meerderheid voor gevonden kan worden is nog onzeker.

Advies bedrijfsarts leidend bij beoordeling re-integratieverslag

Vanaf 1 september 2021 zou het advies van de bedrijfsarts leidend zijn bij de toetsing van het re-integratieverslag. Die toetsing gebeurt bij langdurige ziekte door het UWV. Doel is om te bepalen of er tijdens de voorgaande twee ziektejaren voldoende inspanningen zijn gepleegd om re-integratie mogelijk te maken. Na invoering van de wetswijziging zijn loonsancties op grond van een verschil van inzicht tussen de bedrijfsarts en de verzekeringsarts over medische kwesties niet meer mogelijk.

Maar het wetsvoorstel is doorgeschoven naar een nieuw kabinet, omdat het huidige kabinet demissionair is geworden. Hier vind je meer informatie over het wetsvoorstel.

Vertrouwenspersoon verplicht?

GroenLinks heeft in 2021 een wetsvoorstel ingediend waarin bedrijven en organisaties worden verplicht een vertrouwenspersoon aan te wijzen. Doel van het initiatiefvoorstel is om elke werknemer die te maken krijgt met ongewenste omgangsvormen toegang te geven tot een vertrouwenspersoon. Daarnaast versterkt het wetsvoorstel de positie van de vertrouwenspersoon in de organisatie.

In de Arbowet is een vertrouwenspersoon niet verplicht gesteld. De Inspectie SZW heeft de aanwezigheid van een vertrouwenspersoon wel jarenlang als richtlijn gehanteerd bij haar inspecties. De kansen van het wetsvoorstel, dat aan deze onduidelijkheid een eind moet maken, zijn ongewis.

Lees meer:

• Wat de or moet weten over thuiswerken
• Bedrijfsarts boven huisarts
• Hoe or en vertrouwenspersoon elkaar kunnen versterken

Hou komend jaar goed in de gaten

Alles overziend ontstaat een bont beeld van vaststaande en mogelijke wetswijzigingen. Daarnaast is nog nieuwe regelgeving op het gebied van corona te verwachten, zoals wetgeving rond vaccinaties op het werk. Zo wordt 2022 een jaar om als arbo-geïnteresseerde goed in de gaten te houden.

Koen Langenhuysen is OR-trainer bij Fijn Werk (info@fijn-werk.nl)