Hoe asociaal is de arbeidsvoorwaardennota van de werkgevers?

De werkgevers willen flexibeler arbeidsvoorwaarden. Dat standpunt hebben de belangenverenigingen van werkgevers AWVN, VNO-NCW en MKB-Nederland uitgewerkt in hun jaarlijkse arbeidsvoorwaardennota, als advies aan de cao-onderhandelaars. Het standpunt is niet nieuw, de uitwerking is dit jaar nog iets radicaler dan voorgaande jaren. Werkgevers moeten loonsverhogingen en andere arbeidsvoorwaarden afgesproken in de cao tijdelijk kunnen versoberen als het bedrijf in zwaar weer komt. Waarom willen ze dat? En wat willen ze nog meer?

Bijna vanzelfsprekend heeft die ultieme consequentie van flexibeler arbeidsvoorwaarden veel aandacht getrokken in de media. Loonsverhogingen afgesproken in de cao terugdraaien is in elk geval wat de vakbeweging betreft onbespreekbaar. ‘De opvatting dat mensen hun eerlijk verdiende loonsverhoging moeten inleveren als het even minder gaat met het bedrijf, is ronduit asociaal, symboolpolitiek en tekenend voor de verharde opstelling van werkgevers aan de cao-tafel.’ Zo verwoorde Zakaria Boufangacha, FNV-bestuurder het standpunt van zijn vakbond kort en krachtig. Om eraan toe te voegen: ‘de arbeidsmarkt is al verregaand geflexibiliseerd, nu wil AWVN ook loon nog flexibiliseren.’

• Tip! Wie prettig communiceert met zijn bestuurder kan eerder op de hoogte zijn van belangrijke plannen en vèrstrekkende voornemens. Zo heb je meer invloed op de besluitvorming. Tijdens de eendaagse training Communiceren met de bestuurder op 10 februari 2022 leer je hoe je dat doet.

Genuanceerde formuleringen

Salaris inleveren is een ‘no go’ wat hem betreft, een rode lijn die niet mag worden overgestoken. In de arbeidsvoorwaardennota van de werkgevers staat het allemaal wat genuanceerder geformuleerd. ‘Om beter te kunnen inspelen op de onzekerheden waarmee organisaties en sectoren te maken hebben, moet daarom in de cao komen te staan dat werkgevers (tijdelijk) kunnen afwijken van arbeidsvoorwaardelijke afspraken zodra die niet meer passend zijn omdat de organisatie of sector onverhoopt in zwaar weer terecht is gekomen.’ Met daarachter direct de waarschuwing dat werkgevers ‘niet lichtzinnig’ mogen omgaan met deze mogelijkheid. De cao moet de voorwaarden waaronder versoberingen mogelijk zijn duidelijk omschrijven, en ook wat ‘werknemers terugkrijgen in geval van een versobering.’

Werkgevers: cao’s aantrekkelijker maken

Wat de werkgevers betreft is het doel van flexibeler arbeidsvoorwaarden niet uitsluitend om loonsverhogingen en andere arbeidsvoorwaarden te kunnen versoberen wanneer ze dat beter uitkomt. De werkgevers willen cao’s die het voor meer mensen aantrekkelijker maken om meer uren te werken. Want de krapte op de arbeidsmarkt is een van de grootste bedreigingen van de economische groei en de welvaart. Daarom moeten ‘zaken’ als een betere werk-privébalans, leren en ontwikkelen en inclusief werkgeven meer aandacht krijgen in de cao-onderhandelingen.

Cao’s in huidige vorm nog te vaak belemmering om beter te kunnen inspelen op veranderingen

Arbeidsvoorwaarden moeten aantrekkingskracht uitoefenen op potentiële werknemers en huidige werknemers verleiden om te blijven. De cao’s in hun huidige vorm zijn wat de werkgevers betreft nu nog te vaak een belemmering voor werkgevers om beter te kunnen inspelen op veranderingen, en voor werknemers om het werk naar eigen behoeften in te richten’, stellen de werkgeversorganisaties.

Maatwerk of afwentelen van risico’s?

Ook willen de werkgevers meer mensen van de zijkant van de arbeidsmarkt laten instromen en medewerkers mee laten profiteren van bedrijfswinsten. Want dat is de andere kant van de flex-medaille: in betere tijden moeten de lonen en andere arbeidsvoorwaarden sneller omhoog dan nu. Alle werkenden moeten meedelen in de winsten, zodra die er zijn. Maar: maatwerk blijft daarbij het credo. Ook omdat veel prijsstijgingen door groepen ondernemers niet kunnen worden doorberekend, waardoor de winstgevendheid onder druk komt. Stellen de werkgevers.

Lees ook:

• Loonstijging gehad? Geniet ervan…
• ‘Flexibeler arbeidsvoorwaarden beste vaccin’
• ‘Flexibeler cao’s ook in belang van werknemers’

De FNV hekelt het afwentelen van ondernemersrisico’s op de werknemers. ‘Dat gebeurt nu ook al, omdat ‘goed draaiende ondernemingen vaker kiezen voor flexwerkers en zelfstandigen, om de arbeidskosten goedkoop en flexibel te houden.’ Werknemers hebben vertrouwen en zekerheid nodig, stelt de FNV. Dat is belangrijk voor het economisch vertrouwen, waar bedrijven ook een groot belang bij hebben. De FNV wil daarom loonsverhogingen die minstens gelijke tred houden met de inflatie. In sectoren waar personeel schaars is moeten de lonen nog meer omhoog, net als de investeringen in opleidingen en kwaliteit. Dus is een looneis van zeker 5 procent te verwachten van de vakbonden in het komende cao-seizoen. Die onderhandelingen zullen, mede door de flink uiteenlopende standpunten van de sociale partners, zeker niet makkelijker worden dan dit jaar.