Iets meer loonsverhoging dan gemiddeld deze herfst

In oktober en in november gingen de loonafspraken in cao’s met 2,4 procent omhoog. Ook het aantal nieuwe of vernieuwde cao’s is in beide maanden vrijwel gelijk: 22 en 24 respectievelijk. Werkgeversvereniging AWVN spreekt van een ‘normale’ ontwikkeling. Maar de iets hogere lonen kunnen de snel oplopende inflatie niet bijhouden.

De AWVN ziet in de loonstijgingen een gestaag oplopend gemiddelde dat de economische groeicijfers op enige ‘achterstand’ volgt. De loonstijgingen zijn wat minder dan de economische groeicijfers. Maar dat compenseert de sterke loonstijging van 3 procent in het krimpjaar 2020, stellen de werkgevers. Dit jaar ligt de gemiddelde loonsverhoging op precies 2 procent; vorig jaar was dat 2,3 procent.

• Tip! Tijdens de Basiscursus Medezeggenschap, binnenkort te volgen op 15 februari en 22 maart 2022 leer je alles wat je nodig hebt om je werk als or-lid optimaal uit te voeren. Niet alleen de wetten en regels, maar ook hoe organisaties en rechters daarmee in de praktijk meestal omgaan.

Grote verschillen

In totaal zijn er in de eerste 11 maanden van 2021 295 cao’s afgesloten. Dat aantal ligt iets hoger dan in andere jaren. Maar veel wijkt het niet af. Het aantal nieuw afgesproken cao’s lag in november op 27. En dat is ruim boven het gemiddelde van 20 in andere novembermaanden, constateert de AWVN. Het waren er ook 5 meer dan in oktober van dit jaar.

Achter het jaargemiddelde schuilt een grote variatie aan afspraken. De meest gemaakte loonstijging in 2021 is precies 2 procent. Die komt 40 keer voor. In 36 nieuwe en vernieuwde cao’s werd 2,5 procent afgesproken. Maar ook zijn er tot nu toe 30 cao’s afgesloten zonder loonsverhoging.

Lees ook:

• Cao-lonen in juli ruim 2 procent omhoog
• Nullijn in helft nieuwe cao’s dit jaar

Dit jaar gaan er 308 nieuwe of vernieuwde cao’s in, met afspraken voor 3,3 miljoen werknemers. Begin december stonden er nog 141 akkoorden open om vernieuwd te worden. Hieronder vallen precies 1 miljoen werknemers. Daarvan zijn er 52 vorig jaar al verlopen, waar 51.000 mensen onder vallen.

‘Lonen niet flexibiliseren’

Volgens AWVN is de krapte op de arbeidsmarkt inmiddels voelbaar in de cao-onderhandelingen. Recent publiceerden de werkgevers hun Arbeidsvoorwaardennota 2022 ‘Geen Talent Onbenut’. Hierin pleiten AWVN, met VNO-NCW en MKB-Nederland voor afspraken in cao’s die bijdragen aan oplossing van de krapte.

Lees ook:

• Hoe asociaal is de arbeidsvoorwaardennota van de werkgevers?
• ‘Flexibeler arbeidsvoorwaarden beste vaccin’

Volgens die nota willen de werkgevers ook loonsverhogingen en andere arbeidsvoorwaarden afgesproken in de cao tijdelijk kunnen versoberen als het bedrijf in zwaar weer komt. Dat is in elk geval wat de vakbeweging betreft onbespreekbaar. ‘De opvatting dat mensen hun eerlijk verdiende loonsverhoging moeten inleveren als het even minder gaat met het bedrijf, is ronduit asociaal, symboolpolitiek en tekenend voor de verharde opstelling van werkgevers aan de cao-tafel.’ Zo verwoorde Zakaria Boufangacha, FNV-bestuurder het standpunt van zijn vakbond kort en krachtig.

Na-ijleffect

De loonontwikkeling volgt de ontwikkeling van de economie altijd met een vertraging van ongeveer een jaar, stelt de AWVN. Daarom moeten werkgevers er rekening mee houden dat het jaargemiddelde van de loonafspraken nog zal blijven stijgen. Toch blijft de loonontwikkeling dit jaar schrijnend achter bij de snel oplopende inflatie. Die bedraagt 5,2 procent volgens cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Met name de sterke stijging van de brandstof- en energieprijzen sinds de zomer zorgen voor de snelle geldontwaarding.

Zo was gas in november 53 procent duurder dan een jaar eerder, voor elektriciteit betaalt u 74,9 procent meer dit jaar, en voor benzine 31,4 procent. Ook kleding en voedsel – met name aardappelen, fruit en koffie – werden duurder en droegen daarmee bij aan het hoge prijspeil, aldus het CBS.