Lonen in cao’s stijgen sterk

In december zijn de lonen in nieuwe of vernieuwde cao’s met gemiddeld 2,6 procent gestegen. Duidelijk meer dan de 2,4 procent loonsverhoging in cao’s van oktober en november. Zo blijkt uit de maandelijkse rapportage van de AWVN over het cao-seizoen. Maar de verwachte inflatie dit jaar is nog hoger.

De stijging van december is ook ruim boven het jaargemiddelde van 2,1 procent. De belangenvereniging van werkgevers verwacht dat de cao’s van dit jaar nog hogere loonstijgingen zullen bevatten. De AWVN spreekt nog niet van een loongolf, of een loon- prijsspiraal. De werkgeversvereniging noemt de stijging ‘een normaal patroon waarin loonafspraken met vertraging de economische groei of krimp volgen.’

• Tip! Tijdens de Basiscursus Medezeggenschap, binnenkort te volgen op 15 februari en 22 maart 2022 leer je alles wat je nodig hebt om je werk als or-lid optimaal uit te voeren. Niet alleen de wetten en regels, maar ook hoe organisaties en rechters daarmee in de praktijk meestal omgaan.

Grote verschillen

Niet in alle cao’s stijgen de lonen even hard. Er zijn nog altijd grote verschillen in loonsverhoging per sector. In sectoren die hard geraakt zijn door de coronapandemie gingen werknemers er niet of nauwelijks op vooruit. Dat was bijvoorbeeld het geval in de horeca en de cultuursector. Daar staat tegenover dat werknemers in de industrie en groothandel er bovengemiddeld meer loon bijkregen.

Ook houden de loonstijgingen nog geen gelijke tred met de inflatie. Die was in 2021 gemiddeld 2,7 procent volgens cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Met een uitschieter naar 5,7 procent in december. Met name de sterke stijging van de brandstof- en energieprijzen sinds de zomer zorgen voor de snelle geldontwaarding. Zo was gas in november 53 procent duurder dan een jaar eerder, voor elektriciteit betaalt u 74,9 procent meer dit jaar, en voor benzine 31,4 procent. Ook kleding en voedsel – met name aardappelen, fruit en koffie – werden duurder en droegen daarmee bij aan het hoge prijspeil, aldus het CBS.

Ook dit jaar prijsstijgingen

De prijsstijgingen zetten ook dit jaar door. Het Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting (Nibud) voorziet een daling van de koopkracht met gemiddeld 40 euro per maand voor een gezin. En dat is gebaseerd op een gemiddelde loonsverhoging van 2,5 procent en een inflatie van 3 procent. Wie er dit jaar niets bij krijgt, gaat nog harder achteruit. Het Nibud voorziet dat zij dit jaar tussen 100 en 200 euro per maand inleveren. Dat kan nog meer worden als de inflatie hoger wordt dan 3 procent. Directeur Arjan Vliegenthart van het Nibud maakt zich in het NRC vooral zorgen om ‘de meer dan twee miljoen huishoudens die zich nu al suf budgetteren om alle rekeningen betaald te krijgen.’

Automatische prijscompensatie?

De FNV pleit voor automatische prijscompensatie van de lonen. De vakbond wil dat vastleggen in de cao’s van dit jaar. Volgens de FNV zijn werknemers het beu om elk jaar opnieuw te moeten onderhandelen over de inflatiecorrectie en het behoud van hun koopkracht. Met gepaste trots meldt de vakbond dat het ze is gelukt om in één nieuwe cao hierover afspraken te maken: in de schilders-cao (SAVG) is bepaald dat de loonsverhoging voor 2023, 2024 én 2025 minimaal gelijk is aan het inflatiecijfer.