Or en Arbeidsinspectie: kies de beste samenwerking

De Nederlandse Arbeidsinspectie (de voormalige Inspectie SZW) is belast met het toezicht op de naleving van de Arbowet en de Arbeidstijdenwet. Ook heeft de Arbeidsinspectie een rol bij het onderzoeken van een werkplek voor een arbeidsgehandicapte werknemer. Maar wat heb je als or aan de Nederlandse Arbeidsinspectie?

De Nederlandse Arbeidsinspectie kan een belangrijke stok achter de deur zijn voor de or en pvt. De Arbeidsinspectie heeft verschillende mogelijkheden om toezicht te houden en te zorgen voor naleving van de Arbowet en Arbeidstijdenwet. De inspectie heeft toegang tot een organisatie en kan een onderzoek uitvoeren. Zij kan eisen dat de wet wordt nageleefd. Ook kan de Nederlandse Arbeidsinspectie het werk stilleggen en boetes opleggen.

• Tip! Arbo en thuiswerken? Voor velen is dat een duister mijnenveld. Wat kan, mag en moet je als werkgever? En als werknemer? Tijdens de 19e editie van de Landelijke VGWM-dag op 10 maart 2022 praten onze experts je helemaal bij. Bekijk het programma.

Maar de Arbeidsinspectie doet meer dan controleren en boetes uitdelen. Zij kan ook voorstellen doen om de werkplek aan te passen. De Arbeidsinspectie is daarmee voor een or en personeelsvertegenwoordiging een belangrijke speler.

De beste manier van samenwerken met de Arbeidsinspectie

Hoe kan de or het beste samenwerken met de Arbeidsinspectie? Loop de volgende checklist eens langs, en bekijk welke rol het meest toepasselijk is in een bepaalde situatie.

• Eén van de taken van de or en pvt is zorgen voor goede arbeidsomstandigheden, in overleg met de werkgever. Als de arbeidsomstandigheden niet goed zijn, kan de ondernemingsraad of personeelsvertegenwoordiging dreigen met de inspectie. Dreigen met de inspectie is soms al voldoende om de bestuurder aan te sporen om het werk veiliger te maken.
• De or, VGWM-commissie en pvt kunnen een klacht indienen bij de Arbeidsinspectie. De klacht wordt anoniem behandeld. Een individuele werknemer of een vakbond hebben hetzelfde recht. Klaag alleen als de bestuurder de arbeidsomstandigheden niet wil verbeteren.
• Er gebeuren dagelijks arbeidsongevallen in Nederland waarbij mensen gewond raken of overlijden. De werkgever is verplicht om ernstige en dodelijke arbeidsongevallen te melden bij de Nederlandse Arbeidsinspectie. De werkgever kan 0800-5151 bellen. De Nederlandse Arbeidsinspectie is hiervoor 24 uur per dag, 7 dagen per week telefonisch bereikbaar. De Inspectie beslist vervolgens of het ongeval nader onderzocht wordt. Als er een ongeval is geweest, check als or of pvt of het ongeval is gemeld.
• Bij een vooraf aangekondigde inspectie krijgt de ondernemingsraad schriftelijk bericht van de datum, de tijd en het doel van het bedrijfsbezoek. Bij een onaangekondigde inspectie kan de inspecteur de directie verzoeken om een vertegenwoordiging van de or te regelen. Leden van de or mogen bovendien tijdens een bezoek van de Nederlandse Arbeidsinspectie contact hebben met de inspecteurs zonder de aanwezigheid van anderen. Je kunt dan vrijuit spreken. Maak daar gebruik van.

Or-leden kunnen tijdens een bezoek van de Arbeidsinspectie contact hebben met de inspecteurs zonder de aanwezigheid van anderen

• Als lid van de ondernemingsraad of personeelsvertegenwoordiging mag je de inspecteurs tijdens hun inspectie vergezellen als hun werk dit toelaat.
• Na een arbeidsongeval of een onderzoek maakt de Arbeidsinspectie altijd een rapport op. Dat rapport stuurt de inspecteur naar de directie en naar de ondernemingsraad. Lees dat rapport en gebruik het om vragen te stellen in de overlegvergadering. Vraag naar maatregelen om de onveilige of ongezonde situatie op te lossen. Je kunt zelf voorstellen doen om de situatie te verbeteren.
• Als de inspectie is geweest is dat een goede gelegenheid om met de bestuurder de RI&E te bespreken. Is die nog wel actueel? Je hebt instemmingsrecht bij het vaststellen van een nieuwe RI&E.
• De belanghebbende (een betrokken werknemer, werkgever of medezeggenschapsorgaan) kan een klacht indienen als hij van mening is dat de inspecteur zijn werk niet goed heeft gedaan. Bijvoorbeeld als de inspecteur niet de gevaarlijke situatie heeft onderzocht waar hij door de ondernemingsraad op is gewezen. Een belanghebbende kan ook in beroep gaan tegen een besluit van de inspectie.
• Bij de Nederlandse Arbeidsinspectie kun je ook andere meldingen doen, net zoals aanvragen. Denk bijvoorbeeld aan zaken als arbeidsuitbuiting, asbestverwijdering, illegale arbeid en onveilige producten.

Wanne van den Bijllaardt is coördinator van het scholings- en adviesbureau OR Academy