Terugkeer naar de zaak is nog een hele puzzel

Wel thuis blijven werken, maar ook enkele dagen per week naar kantoor. En niet allemaal tegelijk, alsjeblieft. Zo zou je het beleid bij de meeste grotere bedrijven kunnen samenvatten nu het advies om thuis te werken is vervallen. Want teveel tegelijk geeft nog steeds meer besmettingsgevaar, en hoger ziekteverzuim. Waarschuwen de meeste arbodiensten.

Wie wil er vanuit huis blijven werken? Acht van de tien werkenden steekt zijn vinger op. Wie wil alleen nog vanuit huis blijven werken? Dat levert 3 vingers op, en een aarzelende enthousiasteling (35%). Zijn er ook mensen die weer fulltime naar kantoor willen? Twee vingers gaan de lucht in. Zo zou je, wat gekscherend, de uitkomsten van de meeste onderzoeken naar de terugkeer op de zaak kunnen samenvatten. Zoals het NEA-COVID-19 onderzoek van TNO van afgelopen herfst.

Hybride denken over je werk

Die verdeelde uitkomst, die goed aansluit bij het laatste overheidsadvies om de helft van de tijd thuis te werken indien mogelijk, laat zien hoe de meeste bedrijven denken over de terugkeer naar de zaak. Volgens Jannes van der Velde van werkgeversorganisatie AWVN zal het niet direct leiden tot een stormloop op de koffieautomaat. ‘Het ene bedrijf zal vol inzetten op thuiswerken en het kantoor alleen nog gebruiken als ontmoetingsplek, het andere zal zijn mensen liever weer dagelijks op kantoor zien.’

• Tip! Arbo en thuiswerken? Voor velen is dat een duister mijnenveld. Wat kan, mag en moet je als werkgever? En als werknemer? Tijdens de 19e editie van de Landelijke VGWM-dag op 10 maart 2022 praten onze experts je helemaal bij. Bekijk het programma.

Ontwenningsverschijnselen

Niet alleen werkenden denken genuanceerd over de terugkeer naar de zaak. Ook bedrijfsartsen raden aan om het rustig en gefaseerd te doen. ‘Als we nu radicaal met z’n allen teruggaan van thuiswerken naar kantoor is er een kans dat een groep mensen daar last van krijgt.’ Dat zegt bedrijfsarts Jurriaan Penders, directeur medische zaken van arbodienst HumanCapitalCare.  Hij raadt werkgevers aan om in gesprek te gaan met medewerkers en op zoek te gaan naar een goede balans tussen thuiswerken en op kantoor.

Ook Arbo Unie benadrukt dat het verstandig is om de terugkeer naar werk gefaseerd aan te pakken. Niet alleen om ontwenningsverschijnselen te voorkomen. HumanCapitalCare zag in november, na de versoepelingen van het thuiswerkadvies in september, een verdubbeling van het aantal coronabesmettingen op de werkvloer. Zelfs in december leidden de lockdownmaatregelen amper tot een terugloop van het verzuim, terwijl arbodiensten dat wel hadden verwacht.

Grote kans op toename besmettingen

Met de terugkeer naar kantoor is er volgens HumanCapitalCare een risico dat het aantal besmettingen weer zal stijgen. Zoals al blijkt uit het onderzoek van TNO deze herfst hebben werknemers steeds meer moeite om de coronaregels op het werk na te leven. Steeds minder werkenden houden afstand en gebruiken persoonlijke beschermingsmiddelen. Toch moeten deze basisregels nog steeds in acht worden genomen op de werkvloer. ‘Bij klachten moeten werknemers indien mogelijk thuisblijven anders krijgen we een extra explosie aan besmettingen en verzuim’, aldus Penders.

Kijk naar het werk, en naar de werkende

Grote bedrijven zijn niet van plan om hun mensen meer dan de helft van de werktijd op kantoor te laten doorbrengen. Dat geldt voor Ahold, ING en Achmea. KPN laat de werknemers 60 procent van de tijd thuiswerken. Zo blijkt uit een rondgang van Nu.nl. Mark van Vugt, hoogleraar psychologie aan de Vrije Universiteit Amsterdam (VU) pleit ervoor om bij de keuze thuiswerken of op de zaak vooral te kijken naar het werk zelf. ‘En naar wie dat moet doen, en wat dan het best werkt. Uitgaan van de mensen en de inhoud dus.’

Behalve de persoonlijke werkvoorkeuren speelt ook het werk zelf een grote rol bij de keuze: waar werk ik vandaag?

Sommige mensen werken het beste in de aanwezigheid van anderen, en in beroepen of tijdens taken met veel sociale interactie kan dat ook bijna niet anders. Anderen komen tot hun beste prestaties als ze zo min mogelijk afleidingen hebben tijdens hun werk. Dan kunnen ze zich het beste concentreren. Behalve de persoonlijke werkvoorkeuren speelt dus ook het werk zelf een grote rol bij de keuze: waar werk ik vandaag?

Hybride werken goed regelen voorkomt ongelijkheid

Wel speelt de zaak in bijna alle terugkeerscenario’s een belangrijke rol als sociale hub, of ontmoetingsplek. Voor contacten, samenwerken, brainstormen, vergaderen en alles dat je deel van het team maakt. Uitwerken en doorwerken kan soms beter thuis, of op een concentratiewerkplek op de zaak. Waarbij ongelijkheid tussen werkenden op de loer ligt. ‘Mensen met meer werkervaring hebben vaak meer geld en thuis meer ruimte om daar ook te kunnen werken. Starters willen naar kantoor, voor de ruimte, sociale interactie en om te leren van de mensen met meer ervaring. Dan moeten die mensen er wel zijn.’ Zo schetst onderzoeker Ella Hafermalz aan de VU het dilemma op Nu.nl.

Lees ook:

• Wat de or moet weten over terugkeren naar de zaak
• Hybride werken staat steeds vaker in cao’s
• Wat doet thuiswerken met psychologische veiligheid, veerkracht en welzijn?

Een andere reden voor kantoorbezoek zijn de promotiekansen. Het betere werk, het leukere werk en de promoties gaan meestal toch eerder naar mensen die goed zichtbaar zijn op de werkvloer, stelt hoogleraar Van Vught. Ook Janka Stoker van de Rijksuniversiteit Groningen wees al op dat gevaar. ‘Het gevaar dat er een groep ontstaat van insiders die veel op kantoor zijn, en een van outsiders die altijd thuiswerken. Waarbij het niet moeilijk te raden is wie de mooiste klussen en kansen op promotie krijgt.’ Het klinkt tegenstrijdig, maar hybride werken kan alleen goed werken als je het goed regelt, zegt ze in De Volkskrant. Al was het maar om te voorkomen dat iedereen op dezelfde dag thuis en op kantoor werkt.