‘Loon volgt het normale patroon’

In maart gingen de lonen in nieuwe cao’s omhoog met gemiddeld 3,1 procent. Zo blijkt uit het maandbericht over de cao-onderhandelingen van de werkgeversvereniging AWVN. Ruim onder de inflatie van het eerste kwartaal, maar de lonen ontwikkelen zich normaal, vinden de werkgevers.

Het maandgemiddelde van 3,1 procent betekent volgens de werkgevers dat de lonen weer terug zijn op het niveau van vlak voor de uitbraak van de coronacrisis, begin 2020. Ook wordt de opwaartse trend in cao-afspraken voortgezet en kruipt het jaargemiddelde richting de 3 procent, heet het in het persbericht van de AWVN. Het is een duidelijke stijging met 0,5 procent, vergeleken met de gemiddelde loonafspraken van februari. Het aantal nieuw afgesloten cao’s was in maart met 23 hoger dan verwacht voor de maand maart. Dan waren het er 20 geweest.

• Tip! Wat valt er precies onder adviesrecht en instemmingsrecht? Met de Verdiepingscursus advies- en instemmingsrecht, in 2022 onder andere op 21 april en 16 juni, weet je dat veel sneller. Ook heb je dan duidelijker voor ogen wat het voorgenomen besluit exact inhoudt en welke gevolgen dat voor de werknemers heeft.

Niet iedereen merkt de inflatie

Het gemiddelde voor dit jaar komt tot nu toe op 2,8 procent hoger loon. Maar het valt weg tegen de inflatie over het eerste kwartaal van 7,4 procent volgens de consumentenprijsindex CPI van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). De sterk gestegen prijzen van energie, met name gas, elekticiteit en olie de belangrijkste oorzaak van de sterk oplopende inflatie.

Ruim de helft van de consumenten merkt nog niet veel van afnemende koopkracht. Veel mensen hebben vaste contracten. En het CBS neemt de prijs van een nieuw contract als maatstaf voor de prijsstijging. Ook wisselt het verbruik vaak sterk per huishouden. Sowieso zegt 3 van elke tien Nederlanders nog weinig last te hebben van de oplopende inflatie. Blijkt uit onderzoek van I&O Research in opdracht van de NOS.

Iets snellere loonstijging

Volgens AWVN geeft het gemiddelde van maart aan dat de uitkomsten van de cao-onderhandelingen een vrij normaal patroon volgen. De loonafspraken volgen dan met een vertraging de ontwikkeling van de economie. Nu lijkt de loonstijging iets sneller te zijn ingezet. Dat is waarschijnlijk terug te voeren op de zeer snelle omslag van economische groei in krimp en van krimp weer naar groei in 2020 en 2021, is de analyse van de werkgevers.

Daarbij wordt de huidige stijging van de lonen versterkt door krapte op delen van de arbeidsmarkt. Die krapte zal naar verwachting van de AWVN voorlopig aanhouden. Maar het leidt niet direct tot hogere lonen door de oplopende bedrijfskosten (met name energieprijzen), door drastisch verslechterde economische voorspellingen en onzekere bedrijfseconomische vooruitzichten. Dat kan leiden tot een afvlakking van de loontrend, voorspelt de AWVN.

Bij de werkgevers was het crisis, het is crisis of het wordt binnenkort crisis

De vakbonden zien dat anders; zij blijven pleiten voor loonsverhogingen. Zeker voor mensen op het minimumloon, en mensen met een uitkering. Of, zoals voorzitter Tuur Elzinga van de FNV het onlangs uitdrukte in het FD: ‘Of het wordt crisis, of het is crisis, of het is net crisis geweest.‘ Vicevoorzitter Zakaria Boufangacha voegt eraan toe: ‘Werknemers moeten tenminste gecompenseerd worden voor de stijgende prijzen van boodschappen, rekeningen en reiskosten.’

Zie ook:

• ‘Nu alles op alles voor behoud koopkracht’
• ‘Snel hogere onbelaste kilometervergoeding’
• Inflatie giert omhoog, lonen kunnen niet volgen

Eenzijdige focus op loon

Ook stelt de AWVN tot haar ongenoegen weer vast dat in veel onderhandelingen nog altijd eenzijdig de focus ligt op loonafspraken. Hierdoor dreigt de financiële ruimte in veel bedrijven helemaal op te gaan aan loonsverhogingen. En blijft er volgens de werkgevers geen ruimte meer over voor ontwikkeling van de toekomstige vaardigheden van medewerkers, waarmee ze duurzaam inzetbaar blijven in de transitie naar een groene en digitale economie.