Pensioenen komen ruimer in hun jasje

ABP, het grootste pensioenfonds van Nederland, heeft veel meer geld in kas. De actuele dekkingsgraad schoot er eind maart omhoog naar 117,4 procent. Dat bracht de gemiddelde dekking over de afgelopen 12 maanden op 110,6 procent. Net genoeg om de pensioenen te mogen aanpassen op lonen en prijzen. De druk op de fondsen om dat te doen neemt steeds verder toe. Naar eigen zeggen doen ze zelf niets liever. Maar gaat het indexeren ook echt gebeuren?

De kwartaalberichten van de meeste pensioenfondsen over de eerste 3 maanden van dit jaar ogen erg rooskleurig. Niet alleen het ABP, ook het Pensioenfonds Zorg en Welzijn (PFZW) kwam net boven de drempel uit voor indexatie met 110,2 procent dekking over het eerste kwartaal. Dat ondanks 7 procent verlies op de aandelen. Omdat de rentes op de kapitaalmarkten stevig omhoog zijn gegaan pluste dat fonds toch 3,6 procentpunt. Ook bij de andere fondsen maakte de rente goed wat de aandelen kwijt raakten.

• Tip: over het pensioen blijf je de komende jaren nog veel overleggen. Volg de eendaagse training OR & Pensioenen op 8 september 2022 en pensioen is voor jou geen ‘lastig’ onderwerp meer.

Beleidsdekking vaak nog (te) laag

Kunnen de gepensioneerden zich nu verheugen op meer pensioen? Misschien. Reden voor de terughoudendheid is de beleidsdekking, het gemiddelde over de afgelopen 12 maanden. Van de vijf grootste pensioenfondsen zit alleen de beleidsdekking van Bpf Bouw ruimschoots boven de 110 procent. Het ABP komt met 110,6 net boven de drempel uit die nu nog geldt om te mogen indexeren.

De andere grote pensioenfondsen zitten er nog duidelijk onder. Alleen het metralektrofonds PME komt met 105,3 procent net boven de verlaagde drempel van 105 procent volgens het Pensioenakkoord. Toch willen de meeste fondsen niets liever dan de pensioenen verhogen. Zegt ook Eric Uijen, de voorzitter van het uitvoerend bestuur van PME. Maar: ‘Nu kan dat nog niet, want we zitten precies op de grens waarbij we – als de nieuwe spelregels door de Tweede Kamer worden bekrachtigd – eventueel kunnen indexeren.’

Fondsen willen ‘niets liever’ dan indexeren

Ook Jos Brocken, werknemersvoorzitter van het pensioenfonds voor de metaal en techniek PMT is optimistisch, ondanks een dekking van 103 procent over de laatste 12 maanden. ‘De pensioenen van onze deelnemers zijn sinds 2008 niet geïndexeerd; wel verlaagd. We zien dat de boodschappen steeds duurder worden en de energieprijzen stijgen. Dit alles raakt onze deelnemers, van wie de pensioenen boven op de AOW vaak niet meer dan 600 euro per maand zijn, hard in de portemonnee.’

De nieuwe ondergrens voor indexeren zou pas ingaan op 1 januari 2023. Het vorige kabinet heeft beloofd om die termijn 1 jaar naar voren te halen. Het wetsvoorstel dat dit regelt, wordt samen met de invoeringswet Toekomst pensioenen behandeld in de Tweede en Eerste Kamer. Of goedkeuring een formaliteit is, blijft onzeker. Sommige deskundigen zijn optimistisch, anderen terughoudender. De nieuwe ondergrens van 105 procent geldt alleen tijdens de overgang naar het nieuwe pensioenstelsel. Daarna bepalen de gemiddelde rendementen per fonds of de pensioenen omhoog of omlaag gaan.

Pensioenhervorming kost veel geld

Frank Driessen, directeur van Aon’s Retirement Solutions vindt het zeer de vraag of de pensioenfondsen direct zullen indexeren als dat mag vanaf 105 procent beleidsdekking. Ze moeten volgens hem kijken naar het hele plaatje van alle pensioenhervormingen. Zo zijn aanzienlijke buffers nodig voor de overgang naar het nieuwe pensioenstelsel. Vooral het ‘invaren’ of omzetten van bestaande pensioenaanspraken en opgebouwde rechten kan veel geld kosten. ‘Toch kunnen wij ons voorstellen dat sommige fondsen wel een stapje zetten volgend jaar om het draagvlak te behouden’, erkent de expert.

‘Indexeren is hard nodig’

De vakbonden zijn al lang een warm pleitbezorger van hogere pensioenuitkeringen. De vakbond die dat het hardst roept is het CNV. Volgens deze vakbond staat bij steeds meer gepensioneerden het water aan de lippen, zeker nu de inflatie torenhoog is en de AOW in de ogen van de bond onvoldoende mee stijgt. Steeds meer gepensioneerden hebben moeite om rond te komen. De laatste keer dat de pensioenen omhoog gingen was dan ook al 13 jaar geleden, weet de FNV. Pensioen is een belangrijke arbeidsvoorwaarde, ook in de cao-onderhandelingen.

De route naar het nieuwe pensioenstelsel

De verlaagde ondergrens voor indexeren van 105 procent hoort bij het nieuwe pensioenstelsel. Vanaf 1 januari 2023 treedt naar verwachting de nieuwe pensioenwet in werking. Tussen 2023 en uiterlijk 1 januari 2027 moeten de sociale partners (werkgevers, vakbonden, ondernemingsraden) met de pensioenuitvoerders de overgang naar dat nieuwe stelsel regelen.

Zie ook:

• Het nieuwe pensioenstelsel: de maatregelen op een rij
• Het nieuwe pensioenstelsel: welke stappen kan de or al zetten?
• ‘Snel meer duidelijkheid over nieuwe pensioenopties’

Uiterlijk op 1 januari 2025 moet de werkgever de gewijzigde pensioenovereenkomst en het transitieplan doorgeven aan de (beoogde) pensioenuitvoerder. Artikel 27 lid 1 WOR geeft de or instemmingsrecht op elk voorgenomen besluit van de ondernemer tot vaststelling, wijziging of intrekking van regelingen op grond van een pensioenovereenkomst. Om ondernemingsraden te helpen bij de overgang naar het nieuwe pensioenstelsel hebben werkgevers en vakbonden het informatieplatform werkenaanonspensioen.nl gelanceerd.