Langer betaald ouderschapsverlof loont vaak niet

Mensen met een laag inkomen nemen veel minder vaak betaald ouderschapsverlof of partnerverlof op dan mensen die boven modaal verdienen. De belangrijkste reden: financiële onhaalbaarheid. Dat blijkt uit een evaluatie van de nieuwe Wet Invoering Extra Geboorteverlof (WIEG), die minister Karien van Gennip naar de Tweede Kamer heeft gestuurd.

Sinds 1 juli 2020 hebben vaders en ‘meemoeders’ (de vrouwelijke partner van de biologische moeder) na de week geboorteverlof recht op 5 weken ouderschapsverlof of ‘aanvullend partnerverlof’ tegen 70 procent van het laatst verdiende loon. Van de stellen met een gezamenlijk inkomen hoger dan 4.000 euro netto per maand neemt 85 procent dit partnerverlof op. Onder stellen met een lager inkomen is dat 63 procent. Ook stellen van wie de moeder laagopgeleid is, maakten relatief weinig gebruik van de regeling: 55 procent, tegenover 80 procent met een hoger opgeleide moeder.

• Tip! Wat valt er precies onder adviesrecht en instemmingsrecht? Met de Verdiepingscursus advies- en instemmingsrecht, in 2022 onder andere op 16 juni en 13 september, weet je dat veel sneller. Ook heb je dan duidelijker voor ogen wat het voorgenomen besluit exact inhoudt en welke gevolgen dat voor de werknemers heeft.

Fiscale effecten

Het opleidingsniveau heeft niets te maken met die verschillen. Wel de belastingschijven. Hierdoor valt het netto-inkomen van stellen met het minimuminkomen tot modaal tijdens de verlofperiode met 30 procent terug. Bij stellen die meer verdienen daalt het inkomen met 20 procent tijdens het ouderschapsverlof.

Uit het onderzoek blijkt dat bijna 40 procent van de niet-gebruikers van de verlofregeling het verlof wél had willen opnemen. Meestal is de inkomensdaling de belangrijkste reden om geen verlof op te nemen. Deze verschillen zijn niet onverwacht. Vorig jaar berichtte onder andere het NRC al over de nadelige effecten van het uitgebreide partnerverlof op met name de inkomens van de minima.

Verlof is toch gewild

De magere meeropbrengst van het verlof weerhoudt de meeste partners er niet van om het verlof toch op te nemen. Bijna driekwart neemt het ouderschapsverlof volledig op. Rond 16 procent houdt het bij de het geboorteverlof van een week en de rest heeft helemaal geen verlof opgenomen. De vaders en partners die van het aanvullend geboorteverlof gebruikmaken, doen dat vooral om meer tijd met hun pasgeboren kind door te brengen, blijkt uit de evaluatie. Van de 26 procent die geen aanvullend verlof opnam, zei bijna de helft dat niet nodig te hebben. Zij gingen minder werken of stopten helemaal met werken. De andere helft kon zich het verlof financieel niet veroorloven.

Voorlopig geen uitbreiding

Bas van Weegberg, lid van het dagelijks bestuur van de FNV vindt dat het ouderschapsverlof of partnerverlof toegankelijk moet zijn voor iedereen, ongeacht zijn of haar inkomen. ‘Iedereen heeft baat bij een gelijke verdeling van werk- en zorgtaken tussen mannen en vrouwen. Daarom moet dit kabinet zorgen dat alle inkomens daadwerkelijk toegang hebben tot verlof en kinderopvang.’ Maar minister van Gennip is voorlopig niet van plan om de WIEG aan te passen. De evaluatie geeft daar geen aanleiding toe. Het gaat daarnaast ook om een ‘cultuuromslag, wat enige tijd vraagt’.

Uitbreiding vanaf augustus

Vanaf 2 augustus hebben beide ouders recht op langer betaald ouderschapsverlof. Het maximum gaat dan naar 26 keer het aantal uren dat een ouder per week werkt. Waarvan vanaf augustus 9 weken voor 70 procent betaald, tot het maximum dagloon, op te nemen in het eerste levensjaar. Bij adoptiekinderen kan dat tot het kind 8 jaar oud is.

Lees ook:

• Langer betaald ouderschapsverlof vanaf volgend jaar
• Mag de werkgever een verlof-stop inlassen?
• Vervanging tijdens zwangerschapsverlof?

De overige 17 weken zijn onbetaald. Deze weken komen bovenop de 17 weken zwangerschaps- en bevallingsverlof voor de moeder en 6 weken geboorteverlof voor de partner. Worden de 9 weken betaald verlof niet allemaal opgenomen in het eerste jaar, dan komen ze bij de 17 weken onbetaald verlof en zijn dan ook onbetaald. In cao’s kunnen ruimere regelingen zijn opgenomen.