Hybride werken is hèt modewoord van nu. Wie ‘het’ niet doet of biedt, heeft een imagoprobleem. Zeker bij jongere werkenden. Maar deskundigen zijn het eens: hybride werken is geen doel op zich. Het moet een manier zijn om het werk zo efficiënt mogelijk te organiseren. Voor iedereen, en dat is een behoorlijke legpuzzel.
Hybride werken gaat niet alleen over het werk zelf, maar ook over privé. De kinderen, de hobby’s, sporten, vrienden. Kost allemaal tijd, en het moet allemaal zo goed mogelijk bij elkaar passen. In een dag, en in een week. De ene week de kinderen 3 dagen naar school brengen, de andere week 2 dagen en omgekeerd met het halen. Wie het echt erg prettig vindt om de week sportend te beginnen in het zwembad: moet kunnen. Misschien.
Wie kan echt niet thuiswerken?
Hybride werken betekent niet: thuis of op de zaak. Het betekent: werken onafhankelijk van tijd en plaats. Werken waar en wanneer het moet, vrij zijn als dat kan. Het concept is alleen goed in te voeren met afspraken en planning.
- Tip! Hybride werken betekent werken op basis van vertrouwen en verantwoordelijkheid. Dat vraagt om een andere manier van leidinggeven. Hybride werken is een heel andere werkwijze, ook met gevolgen voor de or zelf. Volg daarom de eendaagse training ‘Hybride werken voor de OR’ op 20 september 2022.
Ongeveer de helft van werkend Nederland kan niet thuiswerken, waaronder zorgpersoneel en fabrieksmensen. Maar ook deze beroepen hebben vaak toch een aanzienlijk deel administratie en planning in de functieomschrijving. Dat loopt niet zelden op tot 40 procent van de uren. Het zijn taken die je niet per se op de zaak achter een bureau hoeft te doen. Of thuis, het kan bijna overal met een internetverbinding.
Werkvoorkeuren tellen ook mee
Niet alleen heb je te maken met soorten werk. Ook hebben mensen verschillende werkvoorkeuren. Sommige mensen komen tot hun beste prestaties als ze samen met anderen in een ruimte werken. Ook als ze zelfstandig focus- of concentratiewerk doen. Anderen komen alleen in een kamer het meest tot hun recht, na een periode van intens concentreren zonder afleiders.
Het werk wordt radicaal anders
En dan zijn er nog de ervaringen uit het verleden. Onze gewoontes, overtuigingen, dogma’s, en persoonlijke ervaringen. Daar stappen we niet zomaar van af. We zijn gewend aan werkdagen en -weken met begin en einde. Als van alles door elkaar loopt, is het werk nooit ‘af’, en dan kom ik ook niet aan mijn andere leven(s) toe. Dat gevaar is reeël, gelet op het toenemend aantal stress en burn-outklachten. Veel mensen hebben afspraken nodig over bereikbaarheid en offline hersteltijd.
Er zijn meer afspraken uit het verleden die anders moeten bij hybride werken. Zoals verplichte aanwezigheid op plaats X voor Y uren per week of maand. Bij echt hybride werken horen afspraken over een te leveren inspanning en, waar mogelijk ook over een te leveren resultaat. Per medewerker, team en afdeling als zelfsturing mogelijk is. Het management krijgt dan ook een andere taak: van controlerend wordt het dienend en ondersteunend aan de inspannings- en resultaatafspraken van de medewerkers. En dan zijn er vaak ook nog vele logistieke, financiële en fiscale hobbels te nemen op weg naar ‘echt’ hybride werken.
Veel, en vaak overleggen
Om deze spaghetti van wensen, eisen, voorkeuren, taken en (on)mogelijkheden optimaal afgestemd te krijgen is veel overleg nodig. Over wie welk werk waar doet. Dat begint met inventariseren. Wat kan je, moet je, en wil je doen en waar kan je, wil je of moet je dat het beste doen? Het betekent overal vraagtekens bij zetten. Alles komt op losse schroeven. Die vergadering elke maandagochtend, hoezo? Moet dat fysiek of kan het ook per videoconferentie? Voor welke activiteit beleggen we welke bijeenkomst?
Vaste regels zijn niet hybride
Veel organisaties vinden dat veel te gecompliceerd en onduidelijk. Dus kiezen ze voor meer algemene regels: iedereen werkt minstens X dagen op kantoor, thuiswerken mag op Y-dag en Z-dag en verder niet. Dat kan, maar dan is het niet echt hybride werken meer. Want dan bied je niet de mogelijkheid om de inrichting en afstemming van het werken persoonlijk te maken. De optimale combinatie met de rest van je leven laat je dan los. Minder combinatiemogelijkheden betekent ook dat mensen minder gemotiveerd zullen zijn voor het werk bij jouw organisatie. De aantrekkelijkheid als werkgever neemt af.
Maar, aan de andere kant: niet elke werknemer en werkgever is bereid en in staat om direct andere taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden op zich te nemen. Om direct heel anders te werken dan altijd. Echt hybride werken vereist niets minder dan een cultuuromslag in het hele bedrijf. En dat kost veel tijd.
Agenda voor de toekomst
Minister Karien van Gennip van Sociale Zaken en Werkgelegenheid roept werkgevers en werknemers op om goede afspraken te maken over hybride werkvormen. Zelf komt de bewindsvrouw binnenkort met een Agenda voor de toekomst. In deze agenda wil ze de ontwikkelingen en factoren opnemen die nodig zijn om een goede hybride balans duurzaam vorm te geven.
SER-advies over hybride werken
Een van de bouwstenen is het SER-advies over hybride werken in de toekomst. Het is een lijvig rapport, met verschillende aanbevelingen rond regelgeving over hybride werken. Plaats- en tijdonafhankelijk werken vraagt om herijking van de juridische kaders. Daarvoor adviseert de SER om de wet “Werken waar je wilt” en de wet “Flexibel werken” bij te stellen.
Redelijk en billijk
In het initiatief-wetsvoorstel “Werken waar je wilt” hebben werknemers het recht om te werken op andere tijden en plekken, tenzij zwaarwegende bedrijfsbelangen dat niet toelaten. De SER vindt dat werkgevers een verzoek om op andere tijden en plaatsen te werken moeten staven aan de criteria ‘redelijk en ‘billijk’. Volg de voortgang van het wetsvoorstel in het dossier ‘Wat de or moet weten over thuiswerken’. ↓
Lees ook:
- Hybride werken, wat betekent dat voor de or?
- Het taboe van thuiswerken
- Wat de or moet weten over thuiswerken (dossier)
De tekstuele aanpassing die de SER voorstelt, is een verzwakking van het voorgestelde wettelijke recht. Maar het moet ook zorgen voor meer zeggenschap bij de werknemers over hun eigen werktijden en plekken. En het biedt werkgevers meer ruimte voor maatwerk binnen de organisatie, stelt de SER.
Daarnaast is het belangrijk om te blijven letten op preventie van fysieke en mentale klachten, door vergroting van deskundigheid en handhaving bij gezond en veilig hybride werken, meent de SER.
Hybride werken in de RI&E: werk voor de or
Ook de minister wil in het aanstaande beleid voor hybride werken extra aandacht geven aan burn-out klachten, dat licht is toegenomen sinds het vele thuiswerken. En ook aan fysieke onderbelasting, omdat we sinds de coronacrisis steeds meer uren per dag zittend doorbrengen. De risico’s van hybride werken moeten werkgever en ondernemingsraad opnemen in een aparte, of vernieuwde Risico-inventarisatie en – evaluatie (RI&E). En ook met een wijziging van de werktijden moet de or instemmen.
De Landelijke Or-dag op 23 juni 2022, Jaarbeurs Utrecht
Nog nooit was het zo belangrijk om bij te blijven en om verbonden te blijven in deze VUCA-tijden. Tijdens de Landelijke Or-dag op 23 juni 2022 geven verschillende workshops je nodige kennis, inzichten en inspiratie om grip te houden op de zaak, en op elkaar. Zoals de workshop ‘Grip op je loopbaan? Een leven lang ontwikkelen! door Emelda Hendriks. En: ‘Duurzame inzet en de rol van de OR’ door Bob van Weert en William Polm. Bekijk het complete programma.
Geef een antwoord