‘Veel ondernemingsraden durven niet door te zetten’

Manon Krol ondersteunt als adviseur al meer dan 10 jaar ondernemingsraden. Haar ideale wereld in de medezeggenschap: ‘Een bestuurder die vraagt om advies omdat hij dit wil en niet omdat het in de WOR staat’. Maar hoe werkt dit in de praktijk?

Soms wordt de or door de bestuurder als een soort te nemen obstakel gezien. Welke rol kan de ambtelijk secretaris dan vervullen voor een goede communicatie met de bestuurder? Krol: ‘Dat is heel afhankelijk van de relatie. Als er geen vertrouwen is tussen de or en bestuurder, dan is het lastig om iets te betekenen. Een ambtelijk secretaris kan wel de or stimuleren om er anders naar te kijken. Door te helpen een vraagstuk om te zetten in vragen of adviezen. Op deze manier wordt de meerwaarde van de or beter zichtbaar.’

• Tip! Organisaties zijn aan het reorganiseren, herstructureren en fuseren. Soms kan je het als or moeiteloos volgen. Maar er zijn ook veranderingen waar je het nut maar moeilijk van inziet. Volg de Studiedag OR verandertrajecten op 11 oktober 2022 en je stuurt als or-lid het veranderproces makkelijker in de gewenste richting.

Wat werkt wel en wat werkt niet?

‘Wat niet werkt is om als or ongenuanceerd met je mening komen. Bijvoorbeeld door direct te melden dat iets een slecht plan is, zonder het echt te lezen en met goede argumenten te komen. De ambtelijk secretaris kan zorgen dat de or lang genoeg in de beeldvormingsfase blijft. Want dan sta je nog open voor andere invalshoeken.’

Ook voor bestuurders is het goed om te beseffen dat ze eigenlijk al een oordeel hebben als ze een plan voorleggen

‘Ook voor bestuurders is het goed om te beseffen dat ze eigenlijk al een oordeel hebben op het moment dat ze een plan voorleggen. Dat oordeel is namelijk: “dit is een goed idee” (anders zou hij het niet aan de or voorleggen). Dus is het belangrijk om de or vroeg in het proces te betrekken, zodat de bestuurder en beleidsmakers nog openstaan voor adviezen. Dat werkt wel!’

Open staan voor andere meningen

‘Als de relatie met de bestuurder niet gelijkwaardig is, ga dan in gesprek over de relatie. De bestuurder heeft vaak ook niet in de gaten wat het effect is van wat hij zegt. Wat doet dat met or-leden? Een begeleid gesprek kan dan helpen, zodat je beter weet wat en waarom iemand iets zegt. Misschien een open deur, maar het is belangrijk om daadwerkelijk open te staan voor andere meningen.’

Pittig gesprek

‘Veel ondernemingsraden hebben moeite met het voeren van een pittig gesprek met de bestuurder. Aan de ander kant kom ik ook de “vecht-or” tegen, die recht tegenover de bestuurder staat. Zo’n or schroomt de discussie niet, maar er is dan niet altijd een goede verhouding. Het ideaal is om vanuit een goede relatie een stevig en gelijkwaardig gesprek te voeren.’

Het ideaal is om vanuit een goede relatie een stevig en gelijkwaardig gesprek te voeren

‘In de zorgsector (vooral in de ouderenzorg) en in het onderwijs durven ondernemingsraden vaak niet door te zetten. Ze zijn bang dat het ten koste gaat van de relatie met de bestuurder. Bij de meer commerciële instellingen, zoals op Schiphol en bij de NS, durven ze het wel. Als or-leden het echt moeilijk vinden om door te zetten, adviseer ik om te gaan werken aan vergadertechnieken.’

OPROEP: Wil je jouw ervaringen delen als ambtelijk secretaris? e-mail naar peervdbouwhuijsen@hotmail.com

Peer van den Bouwhuijsen is journalist/ ambtelijk secretaris