De vierdaagse grijpt om zich heen; doet u mee?

In het Verenigd Koninkrijk is een groot experiment met de vierdaagse werkweek begonnen. Ruim 3.300 werknemers bij 700 bedrijven doen eraan mee. Ze werken 6 maanden 4 dagen per week, tegen hetzelfde loon. En ze zijn 1 dag extra per week vrij. Het Westen experimenteert volop met de vierdaagse. Hoe kan dat, en waarom doen ze dat?

De Britten zijn niet de enigen die flirten met een kortere werkweek. Ook in de VS, Australië, Nieuw-Zeeland en Japan zijn experimenten gehouden met de vierdaagse werkweek. In ons land pleit het CNV er van harte voor, terwijl de werkgevers ervan gruwen. En ook de Belgen in de privésector hebben sinds kort recht op een vierdaagse werkweek. Het betekent standaard 4 dagen per week werken, met behoud van loon. Maar de werkdagen kunnen oplopen tot 9,5 uur.

• Tip! Organisaties zijn aan het reorganiseren, herstructureren en fuseren. Soms kan je het als or moeiteloos volgen. Maar er zijn ook veranderingen waar je het nut maar moeilijk van inziet. Volg de Studiedag OR verandertrajecten op 11 oktober 2022 en je stuurt als or-lid het veranderproces makkelijker in de gewenste richting.

Zilver en goud

Dat is niet echt de bedoeling in het Britse experiment. Daar hebben deelnemende werkgevers moeten kiezen tussen een gouden en zilveren variant. In beide varianten werken mensen hoogstens 4 dagen. In de zilveren variant mag de werkweek 35 uur duren, dus met werkdagen tussen 8 en 9 uur. Wie kiest voor de gouden optie mag hoogstens 32 uur per week werken. De bedoeling volgens het organiserende bedrijf 4 Day Week Global is dat je 100 procent krijgt doorbetaald voor dezelfde hoeveelheid werk die je in 80 procent van de werkweek moet doen.

Hoe werkt dat in de praktijk?

Maar hoe doe je dat eigenlijk, een volledige werkweek in 4 dagen proppen? Sommige bedrijven proppen inderdaad een werkweek van normale lengte in 4 lange dagen. Maar dat sluit niet goed aan bij de filosofie achter de vierdaagse werkweek: meer letten op kwaliteit en resultaat dan uren en output tellen.

Het gaat er bij de vierdaagse werkweek om dat je het werk doet in 32 tot hoogstens 35 uur, tegen hetzelfde loon. Je doet tenslotte hetzelfde, maar dan in minder uren. Hoe kan dat? Door beter prioriteren, duidelijke doelen stellen, minder onderbrekingen tijdens het werk (met name van mails en apps), en zeker ook: korter, gerichter en minder vaak vergaderen. En vooral door slimmer werken. Efficiënter. Automatiseer zo veel mogelijk taken en handelingen, voorkom dat je op elkaar blijft wachten door ondertussen een andere taak op te pakken.

Waarom kortere werkweken?

De doelen van de vierdaagse werkweek lijken erg op de voordelen van hybride werken. Betere tijdsverdeling tussen alle dagelijkse taken en bezigheden. Een betere balans tussen werk en privé. Tijd overhouden voor het gezin, het huishouden, de kinderen, familie en vrienden. Meer tijd voor ontspanning, hobbies, reizen of klussen. En dat alles zorgt voor minder stress en, zeer belangrijk momenteel: minder ziekteverzuim.

Beter op je tijd letten

Sinds het massale thuiswerken door de coronacrisis zijn veel mensen deze voordelen opgevallen. Thuiswerkers kunnen geconcentreerder doorwerken, krijgen zo meer af in minder tijd. En houden dus meer tijd over voor andere zaken in hun leven. Mits ze goed op hun uren letten. En dat is maar een van de risico’s van de verkorte werkweek. Mensen maken al snel teveel uren. Omdat ze geconcentreerd bezig zijn. Omdat ze teveel afleidingen hebben als ze thuis, of ergens anders werken. Of omdat ze niet efficiënt genoeg kunnen werken, bijvoorbeeld omdat ze te vaak en te lang moeten wachten op anderen.

Minder controleren, meer ondersteunen

Een ander risico dat vaak naar voren komt bij de evaluaties van de experimenten is de houding van het management. Veel managers hebben grote moeite om hun traditionele coördinerende en controlerende rol om te zetten in een ondersteunende. Efficiënter werken is lastig als de leidinggevende vaker over je schouder meekijkt wat je allemaal aan het doen bent. Zeker als het management ook nog gluursoftware installeert, en je aan de tand voelt over de rapportages. Dat leidt tot meer werkstress, zoals medewerkers in diverse productieomgevingen (waaronder softwarehuizen) hebben gemerkt.

Flexibeler tijdsindeling vaak nodig

Maar het grootste bezwaar tegen de vierdaagse werkweek is dat het toch 4 vaste werkdagen per week zijn. Waarin de klassieke manieren van werken en managen worden gebruikt. Privéafspraken heb je in je ‘eigen’ tijd, niet tussen het werken door. Veel werkenden willen meer flexibiliteit, ook bij een vierdaagse werkweek. En daarvoor lijkt meer vertrouwen in de werkende de eerste vereiste. Maar niet de enige.

Lees ook:

• De vierdaagse werkweek, is dat wat?
• Or akkoord met vierdaagse werkweek
• Hybride werken, wat betekent dat voor de or?

Echt anders werken

Ook moet je, zeker als leidinggevende, aan elke medewerkers realistische targets kunnen stellen. Zoals beschreven in deze blog van Aegon. Vooral jonge, nog onervaren medewerkers hebben dat nodig, omdat ze de neiging hebben (te)veel van zichzelf te verwachten. Thuiswerken kan dit versterken, en dat kan het lastiger maken om als leidinggevende bij te sturen. Zeker als je dat meer controlerend dan ondersteunend doet. De grootste voordelen van de kortere werkweek: gezondere, gelukkigere mensen en een efficiënter, flexibeler bedrijf behaal je alleen als je de nadelen vermijdt. En dat kan alleen met echt anders werken: meer eigen verantwoordelijkheid en vertrouwen, en meer echte ondersteuning.