Het is moeilijk de ondernemingsraad vol te krijgen. Kunnen we de medezeggenschap ook anders vormgeven, binnen de kaders van de WOR?
Ja, dat kan. Er is meer mogelijk binnen de Wet op de ondernemingsraden dan vaak wordt gedacht. Diverse organisaties experimenteren hier al mee. Zo kan de or in zijn reglement bepalen dat de or meer of minder leden heeft dan in de wet staat. Ook kan de or bepalen dat een groep mensen zonder arbeidsovereenkomst met de ondernemer, toch meetelt als in de onderneming werkzame personen. Zij mogen dan stemmen bij or-verkiezingen en ook zichzelf kandidaat stellen.
Voor beide aanpassingen heeft de or toestemming van de ondernemer nodig. Daarnaast kan de or niet-or-leden betrekken bij or-werkzaamheden via commissies, thema- of klankbordgroepen.
De kern-or, de coachende or en de or met participanten
Nieuwe experimentele vormen van de or zijn bijvoorbeeld de kern-or, de coachende or en de or met participanten. Kort samengevat is de kern-or een kleine or die op ad hoc-basis medewerkers vanuit de organisatie betrekt om voorbereidend werk voor de or te doen. Een coachende or begeleidt zelfsturende teams bij besluiten die op teamniveau genomen kunnen worden, zoals afspraken over roosters. Een or met participanten bestaat uit gekozen or-leden, aangevuld met gekozen participanten die worden ingezet op deelwerkzaamheden van de or.
Niet beperkt tot ‘mee-weten’
Het is wel belangrijk erop te letten dat de medezeggenschap van de medewerkers niet beperkt wordt tot ‘mee-weten’ en meepraten. Er moet ook gelegenheid blijven om mee te beslissen. De or kan zo constructieve tegenspraak bieden aan de bestuurder. Hij kan kritische vragen stellen, een afwijkende mening uiten en alternatieve ideeën en suggesties aandragen. Dat draagt bij aan een afgewogen besluitvorming.
Een ander aandachtspunt is dat de or zich blijft inzetten voor het collectieve belang van de onderneming en zich richt op beïnvloeding van het brede beleid. Gezond or-werk speelt zich af op het niveau van de onderneming als geheel en richt zich op het goed functioneren van de onderneming in al haar doelstellingen.