In februari werden 16 nieuwe en vernieude cao’s afgesloten. Dat is minder dan het gemiddelde van 20 cao-akkoorden in voorgaande februarimaanden. Dat komt deels door het grote aantal cao’s dat vorig jaar werd afgesloten. Daardoor zijn nu minder cao’s aan vernieuwing toe, stelt de AWVN. Cao’s worden nog altijd in hetzelfde tempo vernieuwd, zeggen de werkgevers erbij.
Voorspellende waarde, geen terugblik
Het looncijfer dat de AWVN noemt geeft aan wat werknemers die onder deze cao’s vallen in de komende 12 maanden aan loonsverhogingen kunnen verwachten. Het is niet bedoeld als terugblik of samenvatting op de gerealiseerde loonafspraken in het afgelopen jaar. Daarvoor zijn volgens de AWVN periodieke cao-cijfers van het CBS bedoeld.
Extra stijgende lijn om herstel koopkracht
De AWVN ziet een stijgende lijn in de lonen sinds 2021, toen de verhogingen op jaarbasis amper 2 procent bedroegen. Het past in een ‘normaal patroon’, waarin na gunstige economische berichten met een vertraging van een jaar of meer, stijgende loonafspraken volgen. Wel lopen de lonen in cao’s nu verder op door krapte op delen van de arbeidsmarkt, door opgelopen inflatie en de vraag om koopkrachtherstel. Dat leidt tot een ‘hardere toon’ tijdens de meeste onderhandelingen, constateren de werkgevers. Zij zien dat als een reactie op de ‘vaststelling’ dat de loonsverhoging die werkgevers kunnen en willen bieden ver afligt van de wensen van de bonden.
Meer afspraken over vaste bedragen
Vakbonden dreigen vaker met acties, maar dat leidt nu nog niet tot grote economische schade. Veel mensen ervaren de toegenomen spanning wel aan den lijve, constateert de AWVN. Zoals met de stakingen bij regionaal bus- en treinvervoer, en het afval dat in sommige gemeenten niet werd opgehaald. De acties en stakingen richten zich voornamelijk op cao’s die van overheidsfinanciën afhankelijk zijn, zoals die van de gemeenteambtenaren, openbaar vervoer en de zorg.
De AWVN benadrukt dat werkgevers meer dan in andere jaren bereid zijn afspraken te maken over vaste bedragen om de lonen te verhogen en over eenmalige uitkeringen. Ook als die bovenop de cao-afspraken komen. Dergelijke afspraken komen relatief sterk ten goede aan lagere inkomensgroepen, stellen de werkgevers.
Inflatie blijft stijgen
Het CNV laat weten erg blij te zijn met de stijging van de loonafspraken. ‘Het is heel mooi om te zien dat deze afspraken gemaakt worden. Maar de kosten blijven ook stijgen, dus het is ook heel hard nodig’, zegt de vakbond tegen de NOS. Die noodzaak zou kunnen blijken uit de inflatiecijfers van het CBS over februari. Toen liep de inflatie op naar 8 procent op jaarbasis. Dat was 7,6 procent in januari.
Prijsstijgingen voeding zijn nog niet afgelopen
Vooral voedingsmiddelen en kleding werden duurder. Voeding ging in een maand 0,8 procent omhoog en is nu 17,6 procent duurder dan een jaar geleden. Opvallend is dat de prijzen van brandstoffen en energie de inflatie iets drukken. Zonder zou de inflatie nog 0,1 procent hoger zijn. Volgens economen van ING en ABN AMRO zijn de prijsstijgingen van voeding in supermarkten en restaurants nog niet afgelopen.
Dat geldt ook voor de acties en stakingen om meer loon, hebben de vakbonden aangekondigd. ‘Wij staken totdat werkgevers met hogere lonen komen die de prijsstijgingen compenseren’, zegt CNV-voorzitter Piet Fortuin. ‘Wij vragen 5 tot 10 procent verhoging, anders komen miljoenen werkenden financieel in de knel.’ En de FNV houdt vast aan een salarisstijging van 14,3 procent, het inflatiecijfer van oktober 2022, met automatische prijscompensatie.
Lees ook:
- Wie onderhandelt over de cao: vakbond of ondernemingsraad?
- Hoe ‘anders’ onderhandelt de or over de arbeidsvoorwaarden?
- Instemmingsrecht op inflatiecorrectie
Tip! Steeds vaker kan de or eigen beleid maken over arbeidsvoorwaarden. Kom in een dag veel meer te weten over je eigen accenten zetten bij maatwerk in de opleiding OR & Arbeidsvoorwaarden. Bekijk het programma en de inschrijvingsopties!
