Een groeiend aantal overheidswerkgevers is bezig te bepalen wie zich binnen de organisatie gaat ontfermen over de implementatie van de Wet Normalisering Rechtspositie Ambtenaren (Wnra). Ook voor de ondernemingsraad is het van belang op tijd betrokken te zijn, mede vanwege de wijziging van taken van het Georganiseerd Overleg.
In de aanloop naar de inwerkingtreding van de Wnra, op 1 januari 2020, zal onder meer de overgang naar het civiele recht veel aandacht vragen. De rechtspositie van ambtenaren wordt met ingang van 2020 geregeld in het Burgerlijk Wetboek, de cao, de arbeidsovereenkomst en het personeelshandboek. Net als in de private sector zullen procedures worden voorgelegd aan de kantonrechter of het UWV.
De ondernemingsraad controleert of de betrokken wetten en regels op de juiste wijze in de organisatie worden nageleefd. Zo ziet de or op grond van artikel 28 WOR toe op correcte toepassing van de arbeidsvoorwaarden.
Overzicht: wat gaat veranderen?
> Wijzigingen in de cao werken op een andere manier door in de arbeidsvoorwaarden van medewerkers.
> De Algemene wet bestuursrecht (Awb) is niet langer van toepassing op de verhouding tussen de organisatie en de ambtenaar. Dit betekent dat de huidige bezwaar- en beroepsprocedures voor arbeidsvoorwaardelijke besluiten vervallen.
> Daarvoor in de plaats komt het burgerlijk procesrecht: kantonrechter, hoger beroep bij het gerechtshof en cassatie bij de Hoge Raad. De griffierechten zijn hoger en bij het gerechtshof en de Hoge Raad is vertegenwoordiging door een advocaat vereist.
> Op dit moment kan de gemeentelijke organisatie nog eenzijdig (aanwijzings-)besluiten nemen die gevolgen hebben voor de werkzaamheden of rechtspositie van de medewerker; na inwerkingtreding van de Wnra moeten dit soort afspraken bij de indiensttreding worden geregeld, of moeten later met de medewerker worden overeengekomen.
> Bij cao’s geldt het beginsel van de contractvrijheid; werkgevers en vakbonden zijn in principe vrij waarover en met wie zij afspraken willen maken over arbeidsvoorwaarden.
> Bepalingen in het Burgerlijk Wetboek zijn van toepassing op arbeidsverhoudingen bij gemeentelijke organisaties. Een belangrijk onderdeel daarvan is het private ontslagrecht met bepalingen zoals de transitievergoeding en de aanzegplicht.
> Op dit moment kan een ambtenaar niet ‘wegens’ maar wel ‘tijdens’ ziekte worden ontslagen; bijvoorbeeld als gevolg van een reorganisatie. Na de normalisering geldt ontslagbescherming tijdens ziekte en kan een gemeenteambtenaar gedurende de eerste 24 of 36 maanden ziekte/arbeidsongeschiktheid niet worden ontslagen.
Wat verandert niet?
> Met de inwerkingtreding van de Wnra behouden gemeentelijke medewerkers hun status van ambtenaar. De bijzondere eisen waaraan ambtenaren moeten voldoen verschillen nauwelijks van de eisen zoals die vermeld staan in de oude ambtenarenwet.
> De materiële arbeidsvoorwaarden, zoals salaris, IKB of vakantie-uren wijzigen niet. Arbeidsvoorwaarden komen tot stand in het overleg tussen werkgevers en vakbonden.
> Wettelijke regelingen, zoals de Wet op de ondernemingsraden, de Arbeidsomstandighedenwet, de sociale verzekeringswetgeving, de Arbeidstijdenwet en de Wet arbeid en zorg, blijven van toepassing.
> Het in de Wet op de ondernemingsraden geregelde politiek primaat (art. 46d) blijft gelden; de ondernemingsraad heeft geen advies- of instemmingsrecht met betrekking tot politieke besluiten over vaststelling en uitvoering van publiekrechtelijke taken. De ondernemingsraad heeft dit recht wel met betrekking tot de gevolgen van die besluiten voor de werkzaamheden van de medewerkers.
> Beëindigen van de arbeidsrelatie door middel van een beëindigingsovereenkomst of vaststellingsovereenkomst met een medewerker blijft mogelijk.
> Overheidswerkgevers blijven eigenrisicodrager voor de Werkloosheidswet (de ww).
> Het pensioenfonds voor ambtenaren blijft het ABP.
Ondernemingsraad en het Georganiseerd Overleg
Als gevolg van de normalisering van de rechtspositie van ambtenaren verandert ook de rol van de medezeggenschap. In de huidige situatie heeft de ondernemingsraad zijn taken en bevoegdheden bij voorgenomen besluiten over bedrijfsorganisatorische, economische of financiële aangelegenheden.
De commissie voor Georganiseerd Overleg (GO) heeft in de medezeggenschap – in de huidige situatie – een belangrijke rol bij het vaststellen van arbeidsvoorwaarden en bij procedures rond reorganisaties, fusies en uitbesteding.
Met de komst van de Wnra en daarmee ook de vervanging van de oude ambtenarenwet door de nieuwe Ambtenarenwet 2017 wijzigt ook het Georganiseerd Overleg. Vaststaat dat de positie van de WOR-bestuurder (de gemeentesecretaris) ook met de Wnra dezelfde blijft.
Voorbereiden op wijziging van het Georganiseerd Overleg
Voor de or is het van belang te weten hoe de lokale verdeling van taken tussen de ondernemingsraad en het GO precies is geregeld.
Veel gemeenten beschikken over een convenant waarin de bestaande taken zijn aangegeven. Ontbreekt een convenant, stel dan eventueel zelf een overzicht op. In de aanloop naar 1 januari 2020 moet bepaald worden hoe de medezeggenschap geregeld moet zijn na de invoering van de Wnra per 1 januari 2020. De bevoegdheden van de or kunnen worden bepaald op grond van art. 32 WOR.
Tip! Download de gratis Whitepaper Wnra en de impact voor de medezeggenschap
Lees ook:
Studiedag: Wnra & or in 2020
Nu de implementatie van de Wet normalisering rechtspositie ambtenaren (WNRA) per 1 januari 2020 een feit is, breekt voor de ondernemingsraad een ander doel en wellicht andere rol aan. Het is van belang dat de or goed met de implicatie van die rolwisseling aan de slag gaat. Daarvoor zorgt deze studiedag.
Boek: WNRA – De rol van de ondernemingsraad
WNRA – De rol van de ondernemingsraad verschaft op vlotte en praktische wijze inzicht in de belangrijkste veranderingen en de gevolgen voor de praktijk. Met speciale aandacht voor de rol van de ondernemingsraad bij de normaliseringsslag.
Geef een reactie