Reiskostenvergoeding in coronatijd

In verband met Corona werkt(e) een groot aantal werknemers, al dan niet gedwongen, thuis. Dat scheelde reistijd. Maar wat betekende dit voor hun reiskostenvergoeding?

Het Arbeidsreglement van werkgever McDermott bevat een bepaling op grond waarvan werknemers aanspraak kunnen maken op vergoeding van reiskosten woon-werkverkeer. McDermott besluit om de betaling van de vergoeding op te schorten voor de duur dat het personeel hoofdzakelijk vanuit huis werkt vanwege de corona-pandemie. De groepsondernemingsraad (GOR) stelt dat dit besluit onder het instemmingsrecht in de zin van artikel 27 WOR valt.

Valt dit onder artikel 27?

Omdat een ‘Arbeidsreglement’ geen deel uitmaakt van de opsomming in artikel 27 WOR, komt het volgens de rechter aan op de vraag of een reiskostenvergoeding valt onder een van de regelingen die wel in artikel 27 WOR worden genoemd. De kantonrechter meent dat dat niet het geval is, en oordeelt dan ook dat McDermott de GOR niet om instemming hoefde te vragen voor zijn besluit.

Belaste vergoeding

Een reiskostenvergoeding is een secundaire arbeidsvoorwaarde, die ertoe dient dat een werknemer de reiskosten tussen woning en werkplek niet uit eigen zak hoeft te betalen. Omdat het een onkostenvergoeding betreft en geen vergoeding voor verrichte arbeid, wordt deze niet in de heffing van loon- of inkomstenbelasting betrokken. Mits die blijft binnen de door de fiscus gestelde grens van € 0,19 per kilometer. Voor zover méér dan die € 0,19 per kilometer wordt betaald, is het een zogenaamde belaste (dus bruto) vergoeding.

• Lees ook: Thuiswerken na corona? Maak een passend thuiswerkbeleid

Sociaal beleid

Artikel 27 WOR betreft hoofdzakelijk (voorgenomen) besluiten die het sociale beleid binnen de onderneming betreffen. Belangrijke uitzonderingen zijn een beloningssysteem en een pensioenregeling. De lijst van regelingen in artikel 27 lid 1 WOR is uitputtend bedoeld. Dit betekent dat de ondernemingsraad géén instemmingsrecht als het gaat om regelingen die niet in de opsomming staan in artikel 27 lid 1. Noch een Arbeidsreglement noch een regeling betreffende vergoeding van reiskosten treffen we in artikel 27 lid 1. Dat de kantonrechter het niet met de GOR eens is, mag dus geen verbazing wekken.

• Tip: Wees als ondernemingsraad goed voorbereid! Met de Kennisbank OR in de Praktijk heb je altijd toegang tot een schat aan tools, adviezen en artikelen. Probeer het een maand voor maar 1 euro.

Uitzonderingen

Toch staan ondernemingsraden niet altijd met lege handen. Met enige regelmaat treffen we arbeidsreglementen en vergelijkbare regelingen, waarin is bepaald dat die slechts gewijzigd kunnen worden ‘in overleg met de ondernemingsraad’. In dergelijke gevallen kan de ondernemer, indien hij een onderdeel van het reglement wil wijzigen, niet om de ondernemingsraad heen. Oók niet indien het een onderdeel van het reglement betreft dat niet behoort tot de in artikel 27 lid 1 WOR opgesomde regelingen.

Opschorten is niet: wijzigen

Overigens zou men, afgezien van de vraag of sprake is van een regeling, ook nog op een andere manier naar dit geschil kunnen kijken. Werkgever McDermott stelde namelijk dat hij uitvoering van de regeling opschortte. Dat is iets anders dan wijzigen.

Hoe moeten we dan naar een dergelijke opschorting kijken? Verdedigbaar is dat het karakter van vergoeding van gemaakte kosten verhindert dat de werknemer nog aanspraak maakt op betaling van de vergoeding als hij de kosten niet langer maakt. Daar staat tegenover dat vaste kosten als een autoverzekering en wegenbelasting ook doorlopen indien thuis wordt gewerkt. Een werknemer zou zich in dat geval dus met succes op het standpunt kunnen stellen dat een werkgever bij opschorting een redelijke termijn in acht zou moeten nemen. Kortom, ook hier is het geen zwart-wit.

Kantonrechter Den Haag 22 januari 2021 (ECLI:NL:RBDHA:2021:5312)