Een overweldigende meerderheid van 414 van de 705 leden van het Europees Parlement stemde op 9 oktober 2025 voor de invoering van de nieuwe EOR-richtlijn, waaraan ruim 10 jaar is gewerkt. De uiteindelijke stemming liep overigens vertraging op: oorspronkelijk had deze al vorig jaar moeten plaatsvinden. Opvallend is dat de PVV en de VVD tegen stemden.
Meer zeggenschap voor werknemers
Volgens de herziene richtlijn moeten ondernemingen die actief zijn in minstens 2 EU-landen en in totaal ten minste 1000 werknemers in dienst hebben, een Europese ondernemingsraad instellen. Voor kleinere vestiging geldt als drempel dat er minstens 195 werknemers werkzaam zijn. De nieuwe regels voorzien in meer zeggenschap voor werknemers bij besluitvorming binnen de onderneming.
Overleg vóór besluitvorming, niet alleen achteraf
Een van de belangrijkste vernieuwingen is dat ondernemers voortaan verplicht zijn om vóór het nemen van invloedrijke besluiten in overleg te treden met de EOR. De oude praktijk waarbij een besluit werd genomen en daarna alleen nog aan de raad werd meegedeeld, behoort daarmee tot het verleden. Elke beslissing die mogelijk grensoverschrijdende effecten heeft op vestigingen moet onderwerp zijn van inspraak via de EOR.
Geheimhouding beperkt, sancties versterkt
De richtlijn beperkt de mogelijkheden voor werkgevers om geheimhouding op te leggen, zodat EOR-leden daadwerkelijk toegang krijgen tot de noodzakelijke informatie. Bovendien moeten EU-lidstaten sanctieregimes opnemen in hun nationale wetgeving die 'effectief, afschrikkend en proportioneel' zijn bij overtreding van de richtlijn. Financiële boetes moeten rekening houden met de ernst en duur van de overtreding én met de omzet van de onderneming.
Meer rechten, meer middelen voor EOR’s
De herziene richtlijn maakt het niet alleen makkelijker om een Europese ondernemingsraad op te richten, zorgt ook voor betere financiering en bescherming. Zo moet het bedrijf de redelijke kosten vergoeden voor deskundigen, juridische bijstand en scholing van EOR-leden. Daarnaast krijgen EOR’s het recht om vóór het nemen van een besluit een schriftelijke reactie te ontvangen op hun advies, en worden hun leden beter beschermd tegen benadeling. Ook vervalt de vrijstelling van zogenoemde legacy EOR’s (ondernemingsraden die op basis van oude afspraken buiten de richtlijn vielen), waardoor alle Europese ondernemingsraden voortaan onder dezelfde regels vallen.
Van nieuwe versie tot implementatie
In 2023 nam het Europees Parlement het initiatief om een nieuwe, aangescherpte versie van de EOR-richtlijn uit 2009 op te stellen. De Europese Commissie vroeg vervolgens de Europese sociale partners om commentaar en verwerkte dat in het officiële voorstel, waarover nu is gestemd.
Implementatie in Nederland: 2 jaar
Lidstaten krijgen 2 jaar de tijd om de richtlijn in hun nationale wetgeving te verankeren. In Nederland zal de regering dus vóór eind 2027 wijzigingen moeten doorvoeren in relevante wetten en regelingen. De vakbond FNV heeft al aangekondigd scherp toe te zien op een correcte implementatie, zodat de rechten van werknemers niet verwateren.
Gevolgen voor ondernemingsraden in Nederland
Voor ondernemingsraden in Nederland die opereren binnen concerns met buitenlandse vestigingen kunnen de nieuwe regels extra instrumenten bieden om invloed uit te oefenen op internationale besluitvorming.
Hoewel het nog even kan duren voordat de richtlijn in Nederland is verankerd, is deze nu al nuttig. De tekst van de nieuwe EOR-richtlijn bevat onderdelen die werknemersvertegenwoordigers kunnen gebruiken bij (her-)onderhandelingen.
Waar kun je het officiële besluit vinden?
De definitieve richtlijn wordt binnenkort gepubliceerd in het Publicatieblad van de Europese Unie.
