Starten met een ondernemingsraad: alles wat je moet weten op een rij

Hoewel de plicht voor het instellen van een ondernemingsraad bij de ondernemer (de bestuurder) ligt, beschrijft dit artikel zoveel mogelijk de aanpak voor werknemers.

Dit artikel geeft je, na een korte inleiding, eerst een stappenplan: welke stappen moet je wanneer zetten? Daarna behandelen we steeds kort de vragen die je zoal tegenkomt bij de oprichting van een ondernemingsraad.

1. Inleiding: medezeggenschap en WOR

Medezeggenschap betekent simpelweg dat werknemers betrokken worden bij de besluitvorming.

Je krijgt niet de verantwoordelijkheid van het beleid in jullie organisatie. Wel kunnen leden van een ondernemingsraad (or) kritisch meekijken – en in een aantal gevallen advies uitbrengen en instemming verlenen.

Niet bij elk wissewasje, maar vooral bij belangrijke besluiten die je organisatie en de medewerkers aangaan.

De WOR is je gereedschap

In Nederland zijn de rechten en plichten van de medezeggenschap voor een groot deel geregeld in de Wet op de Ondernemingsraden (WOR). Telt je organisatie 50 of meer werknemers, dan is een or verplicht.

Met minder dan 50 werknemers kan de ondernemer vrijwillig een or oprichten, bijvoorbeeld omdat dit in jullie cao staat. Ook een personeelsvertegenwoordiging (pvt) is mogelijk bij minder dan 50 en meer dan 10 werknemers. De rechten van een pvt lijken op die van de or, maar gaan iets minder ver.

• Zie ook: belangrijkste verschillen or en pvt

1. Stappenplan: starten met een ondernemingsraad

Stap 1: Benader de ondernemer/bestuurder

• Vraag je werkgever om mee te werken aan het starten met een ondernemingsraad. Wijs hem op de instellingsplicht van een or. Zorg ook voor positieve argumenten.

Stap 2: Benader je collega’s

• Wie van je collega’s spreekt zich weleens uit over het belang van medezeggenschap? Vraag dit na. Het helpt je straks ook om een kandidatenlijst samen te stellen.

Stap 3: Richt een voorbereidingscommissie op

• Installeer een voorbereidingscommissie ofwel een oprichtingscommissie. Daarin zitten de directeur en twee of drie werknemers. De voorbereidingscommissie maakt een voorlopig reglement.

Stap 4: Informeer je collega’s

• Informeer het personeel over de ondernemingsraad. Leg uit wat een or is en wat je als or-lid doet. Dat kan schriftelijk, maar mondeling werkt meestal beter. Betrek de directie bij deze voorlichting. FNV kan je hierbij ondersteunen.

Stap 5: Organiseer de verkiezingen

• De voorbereidingscommissie organiseert de verkiezingen. In het voorlopig reglement staat hoe dit moet. Na de verkiezingen maakt deze commissie de uitslag bekend. Daarna kan de directie de ondernemingsraad installeren.

2. Een ondernemingsraad oprichten: vragen en antwoorden

1. Wie is mijn bestuurder?

De bestuurder is de werkgever, ofwel de hoogste baas: meestal de directeur of bedrijfsleider van een onderneming. Hij/zij (voor de leesbaarheid schrijven we voortaan ‘hij’) bepaalt voor een groot deel de werkverhoudingen, de gang van zaken en de werksfeer.

De bestuurder vertegenwoordigt de ondernemer en overlegt met de or. In de praktijk is hij belast met de uitvoering van de rechten en plichten van de WOR. Dat betekent onder meer dat hij minimaal tweemaal per jaar een overlegvergadering plant met de ondernemingsraad.

Bij een publiekrechtelijke instelling (een niet-commerciële instelling van algemeen belang zoals de overheid) is de WOR-bestuurder vaak de hoogste ambtenaar of een sector- of afdelingshoofd. Politieke ambtsdragers en/of gekozen vertegenwoordigers zijn geen bestuurder in de zin van de WOR. (Zie artikel 46d WOR)

Hoe overtuig ik mijn bestuurder?

Niet elke werkgever zit te wachten op medewerkers die zich bemoeien met zijn besluiten. De ‘baas’ heeft allerlei ideeën over hoe ‘zijn’ onderneming zich zo goed mogelijk ontwikkelt.

Best begrijpelijk: hij is niet voor niets de baas.
Toch werkt het in ons land anders.

• Tip! Tijdens de Basiscursus Medezeggenschap leer je alles wat je nodig hebt om je werk als or-lid optimaal uit te voeren. Niet alleen de wetten en regels, maar ook hoe organisaties en rechters daarmee in de praktijk meestal omgaan.

Op de top van de piramide

Je kunt een onderneming of organisatie vergelijken met een piramide. Zit je op de top van de piramide dan heb je het beste overzicht. Je ziet de grote lijnen.

Als ‘gewoon’ medewerker of leidinggevende zit je ergens tussen de basis en de top van de piramide. Ook al ben je niet de baas, als je ergens werkt is het ook ‘jouw’ organisatie. Ieder met zijn eigen uitzicht – en inzicht over hoe de organisatie werkt.

Op de werkvloer

Een baas kan nog zulke mooie ideeën en plannen hebben, op de werkvloer weten de werknemers hoe het er echt aan toegaat. Of iets bijvoorbeeld wel of niet uitvoerbaar is. Hun perspectief zou bij elke beslissing moeten worden meegenomen, zodat belangrijke details niet over het hoofd worden gezien.

Een verstandige bestuurder doet daar zijn voordeel mee. Bedenk dus op welke manier de ondernemingsraad straks kan bijdragen aan betere besluitvorming. En hoe je dit aan jullie bestuurder duidelijk kunt maken.

Verzamel zoveel mogelijk steun

Verzamel zoveel mogelijk steun onder medewerkers om jullie bestuurder over de streep te trekken. Vraag zo nodig steun aan de vakbond.

Als de bestuurder dan nog geen or wil, kun je (je collega’s, gesteund door de vakbonden) nog altijd de kantonrechter verzoeken te bepalen dat de ondernemer zijn verplichting nakomt. Al is dat niet echt de start die je wenst. Want straks moeten jullie wel samen door één deur blijven gaan.

Probeer je werkgever dus zoveel mogelijk met (positieve) argumenten te overtuigen. Zoals:

• een or neemt niet de macht over in het bedrijf;
• de ondernemingsraad kan bijdragen aan draagvlak voor het ondernemingsbeleid;
• met een or verbetert de kwaliteit van de besluiten;
• in een or kunnen betrokken werknemers hun ideeën kwijt.

Lees ook: 11 tips voor goede invulling van medezeggenschap

3. Hoe vinden we geschikte mensen om te kunnen starten met een ondernemingsraad?

Zoek medestanders. In elke organisatie zie je ze: de collega’s die zich druk maken over het grotere geheel. Mensen die een duidelijke mening hebben over hoe er met het personeel wordt omgegaan. Collega’s die zich zorgen maken over de arbeidsomstandigheden: of je gezond en veilig kunt werken. Over de arbeidsvoorwaarden: kloppen de beloningen? Hoe is ons pensioen geregeld? Krijgen we genoeg vakantiedagen? Mensen, kortom, zoals jij zelf.

Collega’s die op deze manier opvallen, kun je benaderen om samen een or op te richten. Als de ondernemer het niet doet, dan doen jullie het zelf wel.

Gelukkig sta je niet alleen. Dankzij de WOR (artikel 18) heb je recht op allerlei soorten ondersteuning en scholing op het gebied van de medezeggenschap.

• Bij vragen kan je bijvoorbeeld een vraag stellen op de vraagbaak van onze website ORnet.nl
• Of je kan de SER benaderen
• Ook zijn er allerlei adviseurs en adviesbureaus op het gebied van de medezeggenschap, bij wie je met je vragen terecht kunt over het starten met een ondernemingsraad. De ondernemer zal daarvoor een budget vrij moeten maken.

Lees ook: Richtbedragen voor or-scholing 2022

4. Welke werknemers tellen mee?

Heeft jullie onderneming vijftig of meer werknemers? (‘in de onderneming werkzame personen’ noemt de wet dat).

De ondernemer telt niet mee bij het neuzen tellen. Wie wel meetelt:

• Alle andere werknemers (collega’s met een contract, een arbeidsovereenkomst of een publiekrechtelijke aanstelling)
• Het maakt geen verschil of een werknemer voltijds of in deeltijd werkt (art. 1 lid 2 en 3 WOR)
• Uitzendkrachten tellen mee zodra zij twee jaar in de organisatie werken. Werknemers die een arbeidsovereenkomst hebben, maar feitelijk ergens anders werken (bijvoorbeeld omdat zij gedetacheerd zijn bij een andere onderneming) tellen ook mee.

Werknemers die elders in dienst zijn maar hun werk in jullie organisatie verrichten, tellen niet automatisch mee. De ondernemer en ondernemingsraad kunnen samen wel besluiten om hen te rekenen tot de ‘in de onderneming werkzame personen’ (art. 6 lid 4 WOR). Bijvoorbeeld de medewerkers van de kantine die formeel in dienst zijn van een cateraar, maar dagelijks in de kantine van jullie onderneming staan.

5. Hoe stel ik een oprichtingscommissie in?

De oprichtingscommissie (ook wel voorbereidingscommissie genoemd) is de groep mensen die het eerste or-reglement opstelt en de eerste verkiezingen organiseert.

Formeel is het de ondernemer die een or instelt door de verkiezing van de eerste or te organiseren. De ondernemer stelt de verkiezingsprocedure vast in een voorlopig reglement.

In dit voorlopig reglement wordt niet alleen de verkiezingsprocedure geregeld, maar ook de werkwijze van de or, zoals de regels voor vergadering en verslaggeving. Voordat de ondernemer het voorlopig reglement vaststelt, wordt het voorgelegd ter beoordeling aan die vakbonden waarvan leden in de onderneming werken.

De officiële procedure is dus als volgt:

1. de ondernemer stelt een voorlopig reglement op;
2. ook regelt de ondernemer de faciliteiten;
3. de ondernemer treedt in contact met de betrokken vakbonden;
4. vervolgens organiseert de ondernemer verkiezingen;
5. de eerste or wordt geïnstalleerd;
6. de eerste or stelt zelf het definitieve reglement op.

6. Hoe stel ik een verkiezingscommissie samen?

Is de ondernemingsraad eenmaal in functie, dan moet deze voortaan zelf nieuwe or-verkiezingen organiseren.

De ondernemer is echter verantwoordelijk voor het organiseren van de verkiezingen van de eerste or. Let er op dat de ondernemer zich daarbij houdt aan de volgende voorwaarden.

Volgens de WOR gebeurt de verkiezing van de leden van de or bij geheime en schriftelijke stemming, en aan de hand van een of meer kandidatenlijsten.

Bij het organiseren van de verkiezingen moeten de volgende stappen worden gezet:

1. verkiezingsdatum vaststellen en aankondigen
2. de lijst met verkiesbare en kiesgerechtigde personen bekendmaken
3. kandidatenlijsten indienen
4. kandidaten bekendmaken
5. geheime schriftelijke stemming op verkiezingsdag
6. de stemmen tellen
7. uitslag verkiezingen en samenstelling or bekendmaken.

Lees ook:

• Verkiezingen organiseren voor de ondernemingsraad

7. Hoe stel ik een or-reglement op? (en wat moet er allemaal in staan)

Nadat de ondernemingsraad geïnstalleerd is, stelt deze zelf het definitieve reglement op. Hiervoor heeft de or geen goedkeuring van de ondernemer nodig. Deze moet wel de gelegenheid krijgen zich uit te spreken over het concept-reglement.

Als het reglement klaar is, krijgt de ondernemer ( bestuurder) een exemplaar. Bij elke wijziging of aanvulling van het reglement krijgt de bestuurder een exemplaar. (Zie artikel 8 WOR).

Het or-reglement is een regeling van de or voor de or

Het moet regels geven voor:

• de organisatie van de verkiezingen
• de kandidaatstelling
• hoe tussentijdse vacatures worden vervuld;
• de werkwijze van de or, zoals de regels voor vergadering en verslaggeving (zie artikelen 10 en 14 WOR).

Daarnaast noemt de WOR een aantal niet-verplichte onderwerpen die de or in zijn reglement kan regelen. De bepalingen in het reglement mogen niet in strijd zijn met de WOR of een goede toepassing daarvan in de weg staan.

Het or-reglement is geen ‘overeenkomst’ tussen or en ondernemer. Afspraken tussen or en ondernemer dienen in een ander document vastgelegd te worden.

Voorbeelden van or-reglementen kun je vinden bij de SER, bij vakbonden en bij sommige opleidingsinstituten. Handig als checklist: je hoeft het wiel niet opnieuw uit te vinden. Zorg er wel voor dat je niet klakkeloos een voorbeeld kopieert, maar een reglement opstelt dat past bij jullie specifieke organisatie en situatie.

• Lees ook: Eenvoudig een digitaal or-reglement opstellen

8. Waarom moet ik een vakbond benaderen?

Vakbonden kunnen werknemers bij het starten met een ondernemingsraad helpen met informatie en advies. De bestuurder moet het voorlopig or-reglement volgens artikel 48 lid 1 WOR voorleggen aan die vakbonden die leden hebben in de onderneming.

Zo kunnen de ‘verenigde werknemers’ hun inbreng hebben. De ondernemer is echter niet verplicht het advies in het or-reglement over te nemen.

In de fase van oprichting kan de or een oproep doen onder de werknemers om te achterhalen welke vakbonden vertegenwoordigd zijn. De betrokken bonden kunnen vervolgens peilen of er binnen de onderneming voldoende kandidaten zijn voor de or.

9. Kiesstelsel bepalen: kiezen we voor een lijstenstelsel of voor verkiesbare personen?

Kandidaten voor de or-verkiezingen worden altijd ingediend via lijsten. In het or-reglement moet de keus worden gemaakt voor ofwel een lijstenstelsel, of een personenstelsel.

Het belangrijkste verschil tussen die twee is dat je bij het lijstenstelsel stemt op het programma van de betrokken lijsten. Bij het personenstelsel stem je op individuele kandidaten.

Bij de keuze tussen de twee stelsels is de grootte van de onderneming vaak bepalend.

In kleinere ondernemingen kennen de meeste werknemers elkaar. Dan ligt het voor de hand dat je direct kandidaten kan kiezen via het personenstelsel. Kiezers stemmen op verschillende kandidaten, gelijk aan het aantal zetels in de or. Als kandidaten hetzelfde aantal stemmen hebben gekregen, bepaalt loting wie de zetel krijgt.

Grotere ondernemingen werken vaak met het lijstenstelsel. Kandidaten voor de or zijn daar niet altijd bij iedereen bekend. Stemmen op een programma heeft dan de voorkeur. De manier van kiezen lijkt op die van de Tweede Kamer: er zijn meerdere lijsten met kandidaten. De kiezer brengt één stem uit op een lijst. Dat kan een stem zijn op de lijsttrekker, of een voorkeurstem op een van de andere kandidaten van die lijst.

Aan de hand van de kiesdeler wordt de zetelverdeling vastgesteld. De kiesdeler verkrijg je door het aantal geldige stemmen te delen door het aantal beschikbare zetels in de or. Deel per lijst het aantal geldige stemmen door de kiesdeler. Er kan mogelijk sprake zijn van restzetels.

10. Moeten we kiesgroepen oprichten? Waaraan moeten deze voldoen?

In het or-reglement kan gekozen worden voor een stelsel met kiesgroepen of een integraal stelsel, of een combinatie van beide.

Kiezen jullie voor integraal, dan is de gehele onderneming de basis voor de kandidaatstelling en verkiezing van or-leden.

Kent jullie organisatie diverse afdelingen, (functie)groepen of vestigingen, dan is het raadzaam om een stelsel met kiesgroepen te overwegen. De WOR verplicht de or immers ervoor te zorgen dat verschillende groepen van de werknemers in de or vertegenwoordigd zijn.

Wat is een kiesgroep?

Een kiesgroep is een groep medewerkers met gemeenschappelijke belangen, waarbij deze groep of afdeling zich onderscheidt van andere groepen of afdelingen.

Bestaat er een duidelijk onderscheid en herkennen de kiesgerechtigden en de verkiesbaren in de betreffende groep zich in dat onderscheid, dan kan voor hen een zelfstandige kiesgroep worden ingesteld.

Een voorbeeld. Stel, je werkt in een warenhuis. Dan maakt het nogal verschil of je in de winkel achter de kassa zit, op kantoor werkt of in een van de distributiecentra. Bij een dergelijke organisatie zijn kiesgroepen logisch.

Nadelen van kiesgroepen

Het stelsel van kiesgroepen kent twee grote nadelen. Heeft een kiesgroep te weinig kandidaten voor het beschikbare aantal zetels in de groep, dan ontstaan vacatures. Die kunnen niet door andere kiesgroepen worden ingevuld. Het vacaturerisico is groter naarmate er meer (kleine) kiesgroepen zijn.

Een ander nadeel is dat de kans bestaat dat or-leden zich te veel gaan richten op de specifieke belangen van hun eigen achterban. Daardoor ontstaat versnippering van belangen, wat de eenheid van de or kan ondergraven.

Mengvorm van integraal en kiesgroepen

De or kan beide nadelen ondervangen met een mengvorm van integraal en kiesgroepen. Eventuele vacatures in kiesgroepen kunnen dan wel door ‘algemene’ or-leden worden ingenomen. En het integrale deel zorgt voor meer evenwicht als er sprake mocht zijn van sterk bevochten eigen belangen van kiesgroepen.

11. Uit hoeveel mensen moet onze ondernemingsraad straks bestaan?

Een or kan in het or-reglement voor een deel zelf bepalen hoeveel leden het heeft. Het aantal or-leden is afhankelijk van het aantal in de onderneming werkzame personen.

• Het wettelijk minimum is drie leden bij minder dan vijftig medewerkers
• bij vijftig tot honderd werknemers is het minimum vijf or-leden
• het maximum is 25 (dus ook bij organisaties met ≥ 100 medewerkers).

Lees in artikel 6 WOR hoeveel leden een or bij welke personeelsomvang moet hebben, en wie als ‘werkzame personen’ worden gezien.

12. Hoe stellen we collega’s op de hoogte van de aankomende verkiezingen?

Op welke manieren kunnen we aandacht vragen voor de verkiezingen? En hoe zorgen we er dan voor dat er zoveel mogelijk medewerkers gaan stemmen?

Handel als volgt:

Stel een eenvoudig communicatieplan op. Daarin meld je hoe je de collega’s op de hoogte gaat stellen van de oprichting van de or. Leg vast hoe je het doel van de nieuwe or gaat communiceren en hoe je or-kandidaten wilt gaan werven.

De directie en vakbond(en) moeten een melding doen van de oprichting van de or met een oproep aan medewerkers om zich kandidaat te stellen. Ondersteun dat met opvolgende boodschappen.

Maak duidelijk wat het belang is van een ondernemingsraad en de verkiezingen. Zet meerdere communicatiekanalen tegelijk in en zorg dat de boodschap steeds duidelijk is en enthousiasmerend.

Tip: Wat goed werkt is collega’s eerst persoonlijk benaderen. Verspreid je verhaal en oproep ook via intranet, sociale media, nieuwsbrieven en posters.

Organiseer enkele weken voor de verkiezingsdatum een informatiebijeenkomst en blijf in gesprek met mogelijke kandidaten.

Tussen de dag van het bepalen van de verkiezingsdatum en de verkiezingen moet 13 weken tijd zitten.

13. Hoe maken we mensen enthousiast om te gaan kiezen en/of zich verkiesbaar te stellen?

Medewerkers worden pas enthousiast over de ondernemingsraad als ze beseffen wat de raad voor hen kan betekenen. Leg daarom goed uit wat het doel is van de or, en dat verkiezingen de invloed van de werknemer mogelijk maken.

Lees ook:

• Verkiezingen organiseren voor de ondernemingsraad

Vraag naar wensen en ideeën

Belangrijk voor het krijgen van draagvlak is ook, dat medewerkers het gevoel krijgen dat ze gehoord worden door de or. Vraag daarom naar hun wensen en ideeën en blijf daarover in contact. Hou je collega’s op de hoogte over de voortgang van het or-werk via nieuwsbrieven, flyers of intranet.

De bestuurder heeft een belangrijke enthousiasmerende taak bij het oprichten (en instandhouden) van de or. De breed uitgedragen boodschap zou moeten zijn dat medezeggenschap een grote meerwaarde heeft voor én de onderneming én de individuele werknemer.

De bestuurder kan het de kandidaten voor de or aantrekkelijker maken door hen bijvoorbeeld or-cursussen en flexibele werktijden te bieden.

Voor kandidaten is het fijn als ze een bepaald format geboden krijgen om zichzelf te presenteren aan de kiezers. Denk daarbij bijvoorbeeld aan een 1-minuut-video of nieuwsbrief.

Zorgvuldige inbedding = meer kans van slagen

Een ondernemingsraad heeft meer kans van slagen als hij vanaf het begin zorgvuldig in de organisatie wordt ingebed. Een goede relatie tussen or, lijnmanagement en commissarissen is een belangrijke pijler. Ook het steeds goed betrekken van de or bij de besluitvorming binnen de onderneming is een succesfactor.

Lees ook:

• 11 tips voor goede invulling van medezeggenschap
• Checklist voor communicatie met de achterban
• Nieuwe or-leden enthousiast houden
• Tips voor samenstelling van het dagelijks bestuur van de or

14. Wie mogen er straks stemmen en op wie mag er gestemd worden?

Alle medewerkers (dus ook flexkrachten) die een aanstelling of een arbeidsovereenkomst hebben en ten minste zes maanden in de organisatie werken, kunnen hun stem uitbrengen bij de or-verkiezingen. Ook langdurig zieke werknemers en medewerkers die elders gedetacheerd zijn hebben dit zogeheten actieve kiesrecht.

Naast dit actieve kiesrecht, het recht om je stem uit te brengen, bestaat het passief kiesrecht: je stelt je daarmee verkiesbaar voor een or-zetel.

Werknemers (ook flexwerkers) die zich verkiesbaar willen stellen voor de or, moeten minstens een jaar in de organisatie werken.

De or mag volgens artikel 6 lid 5 WOR in het or-reglement afwijken van de wettelijke termijnen. Dat kan handig zijn om flexwerkers beter te betrekken bij de medezeggenschap. Voor het vaststellen van afwijkende termijnen is geen toestemming van de bestuurder nodig.

15. Hoe zetten we de procedure op om kandidaten aan te melden en de verkiezingen voor te bereiden en te organiseren?

De bestuurder organiseert de verkiezing van de eerste or, uitgaand van de bepalingen in het voorlopig or-reglement.

De bestuurder stelt dit reglement (zie punt 7) op na het horen van de adviezen van de betrokken vakorganisaties. Hij stelt de benodigde termijnen van de kandidaatstelling vast en bepaalt aan de hand daarvan de verkiezingsdatum.

16. Hoe zorgen we ervoor dat we straks genoeg kandidaten hebben?

Minimaal evenveel kandidaten zijn nodig als het aantal zetels. Zie hiervoor vragen 3 en 13.

17. Kiezen we voor fysieke of digitale verkiezingen?

Tegenwoordig ligt het houden van digitale verkiezingen voor de hand. Digitale verkiezingen zijn efficiënt en laagdrempelig, wat een gunstige invloed kan hebben op de opkomst.

• Zeker bij grotere bedrijven en bij meerdere vestigingen kunnen digitale verkiezingen ook veel organisatorische rompslomp voorkomen.
• Bedenk wel dat het or-reglement digitale verkiezingen moet toestaan. Zo kan het reglement schriftelijk stemmen voorschrijven. In dat geval moeten jullie eerst het reglement op dit punt wijzigen.
• Van belang is ook dat de te gebruiken software veilig is, de privacy niet schaadt (denk aan de privacyregels van de AVG) en voldoet aan de WOR.
• Gebruik in elk geval gecertificeerde software. Een simpel systeem met stemmen per e-mail voldoet niet aan het wettelijk stemgeheim!
• Een aantal aanbieders van software ondersteunt de or bij het organiseren van digitale verkiezingen.

Meer informatie, tips en tools

• Hoe zorg je dat je als nieuw gekozen or-lid zo snel mogelijk een volwaardig lid van de ondernemingsraad wordt? Lees over valkuilen en tips het artikel: Nieuw or-lid: van vlagger naar speler
• Wie ervan uitgaat dat een or-lid op alle denkbare situaties voorbereid moet zijn, komt op een hoeveelheid basiskennis die niet realistisch is. Beschouw de benodigde kennis vanuit het principe van de tweetrapsraket, dat helpt je verder. Lees: De benodigde kennis van een or-lid
• Door systematisch te kijken naar wat een or-lid nu eigenlijk allemaal moet kunnen, valt er te sturen op het ontwikkelen van or-talent en de daarop aansluitende takenverdeling.Lees: Wat een or-lid allemaal moet kunnen
• Hoe or-werk kan bijdragen aan je loopbaanontwikkeling.Lees: Or-werk: turbo voor je carrière