Het nieuwe pensioenstelsel: de maatregelen op een rij

Het nieuwe pensioenstelsel: de maatregelen op een rij
Beeld: Shutterstock

Sinds 1 juli 2023 is de Wet Toekomst Pensioenen (Wtp) van kracht. Pensioenfondsen hebben tot 1 januari 2028 de tijd om over te gaan naar het nieuwe pensioenstelsel. Wat betekenen de gewijzigde afspraken voor werknemers? Een overzicht van de maatregelen voor het nieuwe pensioenstelsel en de AOW-leeftijd.

Werknemers krijgen in het nieuwe pensioenstelsel een eigen pensioenrekening bij hun pensioenfonds. De vaste pensioenpremie, betaald door werkgever en werknemer, wordt volgens gemaakte afspraken collectief belegd.

Pensioenrekening met 'rendementsverwachting'

Er komen twee soorten pensioen. De eerste variant is de collectieve spaarpot, ook wel het ‘solidaire contract’ genoemd. Elke deelnemer stort zijn eigen inleg, en krijgt zijn eigen opbrengst. Wel moeten alle deelnemers ook betalen voor een solidariteitsreserve, om tegenvallers uit slechte jaren te ‘dempen’. En de inleg van ouderen wordt meer risicomijdend belegd dan bij jongeren.

De tweede optie is de flexibele variant. Elke deelnemer krijgt een eigen pensioenspaarpot, waarmee hij of zij kan sparen en beleggen. Mee- en ook tegenvallers zijn geheel voor eigen risico en rekening. Wel is er een basisverzekering tegen arbeidsongeschiktheid en pensioentekort.

Via de individuele pensioenrekening is na verloop van tijd inzichtelijk wat het verwachte rendement van de beleggingen zal zijn. In beide varianten bepalen de ingelegde premie en het beleggingsrendement de hoogte van het pensioen. Er is geen gegarandeerd pensioen meer aan het eind van de inleg. 

Pensioen meer onder invloed van economie

In het nieuwe pensioenstelsel komen rekenrente en dekkingsgraden niet meer voor; de pensioenen en pensioenuitkeringen zullen meer onder invloed staan van het wel en wee van de economie. Als de economie de wind mee heeft, groeit ook het verwachte pensioen. Ook gepensioneerden profiteren daarvan. Maar pensioenen worden lager als het economisch slechter gaat.

Pensioenfondsen stellen een ‘solidariteitsfonds’ in dat maximaal 15% van het totaal belegde vermogen mag omvatten. Dit fonds geldt als buffer dat nadelige beleggingsresultaten in een bepaalde mate kan opvangen. Voor de mensen die dichter bij de pensioendatum komen geldt dat de schommelingen in het pensioen kleiner zullen zijn.

Verplicht opbouwen voor elke volwassene

Iedereen van 18 jaar of ouder is sinds 1 januari 2024 verplicht pensioen op te bouwen. Het idee achter een verplichte toetredingsleeftijd is dat het verstandig is om zo snel mogelijk te beginnen met pensioen opbouwen.

Compensatie voor middengroep

Voor mensen die zich middenin hun loopbaan bevinden is de overgang naar het nieuwe pensioenstelsel nadelig. Deze groep van 45+ komt als geheel tientallen miljarden euro's tekort en moet daarvoor volgens de afspraken in het pensioenakkoord gecompenseerd worden. De precieze wijze waarop dat moet gebeuren is onderwerp van discussie tussen werkgever, werknemers en medezeggenschap, en de pensioenuitvoerder.

Uitkering voor vervroegd pensioen

Werkgevers mogen in het nieuwe pensioenstelsel bij vervroegd pensioen maximaal 3 jaar vóór de AOW-leeftijd een uitkering aanbieden. Voor uitkeringen tot ongeveer €19.000 per jaar hoeft geen heffing in het kader van de Regeling Vervroegde Uittreding (RVU) te worden betaald. Dit bedrag komt overeen met de netto AOW. In aanvulling op de uitkering kan een deel van het ouderdomspensioen worden uitgekeerd.

Eenmalig bedrag opnemen op pensioendatum

Vanaf 1 januari 2025 (naar verwachting) mogen deelnemers eenmalig een bedrag opnemen. Dat gaat uiteraard ten koste van de resterende pensioenuitkering. De volgende voorwaarden gelden:

  • De hoogte van het bedrag is maximaal 10% van het ouderdomspensioen;
  • Het bedrag kan alleen op de pensioendatum worden opgenomen, of in de maand februari van het jaar volgend op het jaar waarin de AOW begint;
  • Wie met pensioen gaat, kan sinds 1 januari 2023 ook kiezen voor een hoog-laagoptie. De eerste jaren na pensionering krijg je dan meer pensioen, in de jaren daarna minder. Die keuze kan je alleen maken als het pensioen ingaat.

Voor sommige deelnemers kan een eenmalig bedrag uit het pensioenvermogen aantrekkelijker zijn vlak na pensionering dan een hogere uitkering in de jaren daarna. Bijvoorbeeld om een hypotheek af te lossen.

De AOW-leeftijd gaat minder snel omhoog

In 2024 komt de AOW-leeftijd uit op 67 jaar. Daarna zal de AOW-leeftijd niet met 1 jaar stijgen per jaar dat we langer leven, maar met 8 maanden. De AOW-leeftijd blijft dus gekoppeld aan de levensverwachting, maar in minder sterke mate.

Rol voor de or

De ondernemingsraad heeft een belangrijke rol in de transitie naar het nieuwe stelsel. Zo beslist de or samen met de bestuurder voor welke optie wordt gekozen en bij welke pensioenaanbieder. Let erop dat werkgever en ondernemingsraad/werknemers uiterlijk op 1 januari 2025 (mede afhankelijk van de veegwet) definitief overeenstemming moeten hebben bereikt over de nieuwe pensioenregeling, de uitvoering ervan en het transitieplan. Voert een verzekeraar of premie-pensioeninstelling (PPI) de pensioenregeling uit, dan is 1 oktober 2026 de deadline.

Onderdeel van de collectie

Personeelsbeleid

De ondernemingsraad kan veel invloed uitoefenen op het personeelsbeleid. Een aantal thema's uitgelicht.

Demian van der Reijden

Demian van der Reijden

Hoofdredacteur OR/net & OR/magazine

Demian van der Reijden is sinds februari 2024 hoofdredacteur van OR/net en OR/magazine. Daarnaast is hij voorzitter van de ondernemingsraad van VMN media. Voor zijn overstap naar OR/net en OR/magazine schreef hij als senior redacteur jarenlang over horeca bij vakblad Misset Horeca, ook een uitgave van VMN media.

demianvanderreijden@vmnmedia.nl

Beeld: Shutterstock

Voorbeelddocument: alcohol-, drugs- en medicijnbeleid

Gebruik dit voorbeelddocument om samen met personeelszaken een effectief alcohol-, drugs- en medicijnbeleid (ADM-beleid) te ontwikkelen voor een...

Beeld: Shutterstock

Checklist: instemmingsrecht bij regeling personeelsbeoordeling

Ondernemingsraden krijgen regelingen over personeelsbeoordeling vaak ter instemming voorgelegd, of het nu gaat om de invoering, wijziging of...

Beeld: Shutterstock

Pas op voor deze 3 valkuilen van het instemmingsrecht

In de praktijk van het instemmingsrecht op grond van Artikel 27 Wor komt de ondernemingsraad regelmatig voor verrassingen te staan. Of beter gezegd:...

Shutterstock

Rechter: buitenlands moederbedrijf mag bonusregeling niet wijzigen...

Het wijzigen van een bonusregeling is de verantwoordelijkheid van de Nederlandse ondernemer, ook al is het besluit genomen door de Amerikaanse...

Vervangende instemming, hoe werkt dat?

Vervangende instemming, hoe werkt dat?

De ondernemingsraad heeft instemmingsrecht wanneer de bestuurder een voorgenomen besluit neemt over een of meerdere items die worden genoemd in...

Beeld: Shutterstock

Rechter: incidentele roosterwijziging soms wel instemmingsplichtig

Connexion wilde door een geplande staking van buschauffeurs tijdelijk de dienstroosters wijzigen. Normaal is instemming niet vereist volgens Artikel...

Beeld: Shutterstock

SER voegt bedrijfscommissies Markt I en II samen tot één

De Sociaal Economische Raad (SER) voegt per 1 januari 2025 de bedrijfscommissies Markt I en Markt II samen tot één nieuwe bedrijfscommissie. Hierdoor...

Or-lid ontslagen wegens schending privacy

Or-lid ontslagen wegens schending privacy

Een werkneemster en or-lid, verantwoordelijk voor urenregistratie, camerabewaking en huisregels, wordt ontslagen wegens ernstige privacyschending. De...